Умілаваныя ў Хрысце браты і сёстры!

1. 25 ліпеня 1989 года ўпершыню ў сваім жыцці я пераступіў парог мінскага катэдральнага касцёла Імя Найсвяцейшай Панны Марыі, які залатымі літарамі ўпісаны ў гісторыю Каталіцкага Касцёла ў Беларусі. Тады ў ім месцілася спартовая зала. Я ўвайшоў у вестыбюль. Жанчына, якая сядзела на вахце, сказала мне: «Сюды нельга!». Я пачаў прасіць яе, кажучы, што мне вельмі падабаецца спорт і што мне хацелася б паглядзець, як практыкуюцца спартоўцы. У рэшце рэшт яна саступіла маім просьбам і дазволіла мне ўвайсці. Я добра памятаю, як прайшоў па правай ад уваходу наве, прыадчыніў дзверы і ўбачыў барцоў. Міжволі ўзнікла думка, што, хоць спартовыя залы і патрэбныя (я, дарэчы, таксама займаюся спортам), але патрэбныя і залы, дзе, калі так можна сказаць, «практыкуецца», удасканальваецца чалавечы дух. Дом малітвы павінен выкарыстоўвацца ў адпаведнасці са сваім прызначэннем.

Я паціху выйшаў з ператворанай у спартовую залу святыні з надзеяй і малітвай, каб адбыўся цуд і каб яна зноў стала месцам абвяшчэння Добрай Навіны і цэлебрацыі сакрамэнтаў.

Праз некалькі гадзін з Ватыкана прыйшло паведамленне пра маё прызначэнне біскупам, Апостальскім Адміністратарам Мінскай дыяцэзіі для каталікоў лацінскага абраду ў Беларусі.

Божы Провід учыніў так, што сёння ў адпаведнасці з рашэннем Святога Айца Бэнэдыкта XVI, у якім я бачу волю Найвышэйшага і якому выказваю належную пашану, удзячнасць і поўную паслухмянасць, я зноў пераступаю парог гэтай святыні ўжо ў якасці новага Ардынарыя Мінска-Магілёўскай архідыяцэзіі. Пасля шаснаццаці гадоў служэння ў Расіі, дзе ўсё трэба было ўздымаць практычна з нуля, я вяртаюся на старое і адначасова новае месца служэння, бо вельмі шмат змянілася ў Беларусі і ў жыцці Каталіцкага Касцёла ў нашай Бацькаўшчыне. Змяніўся і не перастае змяняцца выгляд гарадоў і вёсак, развіваецца інфраструктура, людзі жывуць лепш і маюць значна больш магчымасцяў для духоўнага ўзрастання.

2. З вялікім хваляваннем і пачуццём адказнасці я ўваходжу ў гэты архікатэдральны касцёл — касцёл-Маці ўсіх касцёлаў Мінска-Магілёўскай архідыяцэзіі — і вітаю вас словамі святога апостала Паўла: «Ласка Пана нашага Езуса Хрыста і любоў Бога Айца, і еднасць Духа Святога няхай будуць з усімі вамі» (пар. 2 Кар 12, 13). З гэтымі словамі Апостала народаў на вуснах я стаю перад вамі як ваш брат і адначасова як ваш біскуп.

Вітаю ўсіх, хто прыбыў на сённяшнюю ўрачыстасць. Перадусім вітаю Апостальскага Нунцыя арцыбіскупа Марціна Відавіча, які прадстаўляе Святога Айца Бэнэдыкта XVI, і беларускіх біскупаў на чале са Старшынёю Канферэнцыі Каталіцкіх Біскупаў у Беларусі Аляксандрам Кашкевічам. Асаблівыя словы прывітання кірую да кардынала Казіміра Свёнтка, майго папярэдніка на Мінска-Магілёўскай кафедры. На яго плечы легла надзвы-чайная місія як адраджэння веры, так і аднаўлення гэтага катэдральнага касцёла і многіх іншых святыняў. Ад шчырага сэрца выказваю сваю падзяку Вашай Эмінэнцыі і прашу ў Пана Бога благаслаўлення на далейшую дзей-насць. Выражаю таксама ўдзячнасць Біскупу Антонію Дзям’янка за яго адданую і ахвярную працу ў якасці Апостальскага Адміністратара нашай Архідыяцэзіі. З радасцю вітаю аднаго з найбліжэйшых паплечнікаў Папы Яна Паўла ІІ і Бэнэдыкта XVI кардынала Казіміра Шоку, карані якога з Беларусі, бо яго бацька нарадзіўся непадалёк ад Гродна.

Шчыра вітаю біскупаў і прадстаўнікоў Епіскапатаў з Аўстрыі, Казахстана, Літвы, Польшчы, Расіі, Румыніі, Украіны, святароў і манахаў. Сардэчна вітаю Уладыку Серафіма, Епіскапа Бабруйскага і Быхаўскага, які прысутнічае тут ад імя Мітрапаліта Мінскага і Слуцкага Філарэта, Патрыяршага Экзарха Усяе Беларусі. Вітаю прадстаўнікоў іншых хрысціянскіх Цэркваў і супольнасцяў, нехрысціянскіх рэлігій. Шчыра вітаю прадстаўнікоў дзяржаўных уладаў, на чале з Упаўнаважаным па справах рэлігій і нацыянальнасцей пры савеце Міністраў Рэспублікі Беларусь Леанідам Паўлавічам Гулякам; прысутных тут прадстаўнікоў дыпламатычных місій, свету навукі і культуры, дабрачынных арганізацый, асабліва «Renovabis» і «Caritas» дыяцэзіі Лінц. З асабліва цёплымі пачуццямі вітаю сваякоў, блізкіх, вернікаў з майго роднага Адэльска і з Гродна, а таксама з Расіі і ўсіх вас, браты і сёстры, веруючых і няверуючых, і ўсіх людзей добрай волі.

3. Сённяшняя ўрачыстасць кананічнага уступлення на пасаду Ардынарыя Мінска-Магілёўскай архідыяцэзіі — гэта мае заручыны з гэтым партыкулярным Касцёлам. З вялікім хваляваннем я памаліўся перад Найсвяцейшым Сакрамэнтам, пацалаваў алтар, прыняў пастарал — знак біскупскай улады — і ўзышоў на кафедру, каб узяць на сябе адказнасць за даручаны маёй пастырскай апецы статак, у якім Дух Святы паставіў мяне кіраваць Касцёлам Божым у імя Айца, вобраз якога я пакліканы ўвасабляць у Касцёле; у імя Сына Яго Езуса Хрыста, настаўніцкае, святарскае і пастырскае служэнне якога мне трэба будзе выконваць; і ў імя Святога Духа, які ажыўляе Касцёл і лечыць нашую немач сваёю моцаю (гл. Абрад пасвячэння біскупа). Я малю Хрыста Першасвятара і Добрага Пастыра умацоўваць мяне ў гэтым служэнні Народу Божаму, каб я стаў жывым знакам прысутнасці Езуса Настаўніка ў Ягоным Касцёле, як да гэтага заклікае Папа Ян Павел ІІ у адной са сваіх апошніх кніг «Устаньце, хадзем», што стала як быццам яго духоўным тэстамэнтам (пар. «Устаньце, хадзем», Дзень кансэкрацыі: пасярод касцёла).

4. Пачынаючы сваё служэнне ў якасці кіраўніка Мінска-Магілёўскай архідыяцэзіі, жадаю разам з вамі, браты і сёстры, сузіраць вобраз Хрыста, Добрага Пастыра, які да канца нас палюбіў і наказаў нам любіць адзін аднаго; які сам выбірае сваіх пастыраў і пасылае іх, каб яны ішлі і прыносілі плён, і каб гэты плён трываў (пар. Ян 15, 16).

Заклікаю вас разам са мною сузіраць гэты вобраз, каб лепш зразумець, чым з’яўляецца ў Касцёле біскуп і якая яго місія, згодна з думкаю святога Ігнацыя з Антыёхіі: дзе біскуп, там і Касцёл. Сам Езус уяўляе сабою кранальны вобраз любячага Пастыра, які ведае сваіх авечак, прабывае з імі, падзяляе іх лёс, бароніць ад небяспекаў, ахоўвае, шукае згубленую і вядзе бяспечнаю сцежкаю. Больш за тое, калі ўзнікае такая патрэба, Ён аддае за іх сваё жыццё. Пастыр — не найміт, ён пасланы, каб пасвіць статак і прыносіць духоўны плён (пар. Ян 10, 1–18).

Біскуп, па-грэцку επισκοπος, што азначае «той, хто назірае, хто ўзіраецца», узіраецца перш за ўсё на Хрыста, каб праз прызму Яго вучэння і прыкладу назіраць за даручаным яму Народам Божым. Папа Бэнэдыкт XVI падчас пасвячэння шасці новых біскупаў 29 верасня гэтага года назваў біскупа Анёлам ахоўнікам даручанага яму Касцёла, які ім апякуецца, абараняе яго і накіроўвае на правільны шлях (пар. OMELIA DI SUA SANTITA` BENEDETTO XVI).

Гісторыя Касцёла ведае шмат такіх пастыраў, якія, да канца палюбіўшы свой статак і поўныя клопату пра тое, каб прыносіць плён свайго служэння, узіраліся на вобраз Добрага Пастыра і імкнуліся наследаваць Яго ў выкананні гэтай нялёгкай місіі. Многія з іх вернасць свайму пакліканню пацвердзілі цярпеннямі і нават мучаніцкай смерцю. Тут належыць згадаць пра Слугаў Божых біскупа Баляслава Слосканса, Апостальскага Адміністратара Магілёўскай архідыяцэзіі і Мінскага біскупа Зыгмунта Лазінскага, беатыфікацыйны працэс якіх цяпер вядзецца, а таксама пра сведку веры кардынала Казіміра Свёнтка, які сёння знаходзіцца сярод нас.

«Хвала Бога — гэта жывы чалавек», — вучыць святы Ірэнэй Ліёнскі. «Жывы» азначае перш за ўсё духоўна і маральна здаровы. Нездарма Слуга Божы Ян Павел ІІ кажа, што чалавек — гэта першы і галоўны шлях Касцёла, прычым гэты шлях быў пачаты самім Хрыстом (пар. RH 14).

Бэнэдыкт XVI, клапоцячыся пра духоўнае дабро чалавека, перасцерагае ад небяспекаў, якія пагражаюць людзям і грамадству. Гэта — секулярызм, маральны рэлятывізм, які становіцца новым вызнаннем веры, своеасаблівым новым Credo, рэлігійная абыякавасць і часам агрэсіўны лібералізм. Усё гэта вядзе да з’яўлення неапаганства, адмаўлення ад маральных каранёў і хрысці-янскіх каштоўнасцяў і такім чынам да дэхрысціянізацыі грамадства. Як адказ на гэтыя выклікі, што пагражаюць сучаснаму свету, Ян Павел ІІ заклікае нас звярнуцца да Хрыста і адчыніць перад Ім дзверы сваіх сэрцаў, бо толькі ў ім чалавек можа спазнаць сябе да канца (пар. OMELIA DI GIOVANNI PAOLO II PER L'INIZIO DEL PONTIFICATO), а Бэнэдыкт XVI заахвочвае навярнуцца да Хрыста, які нічога не забірае, а толькі дае (пар. OMELIA DI SUA SANTITA` BENEDETTO XVI). Як жа не згадаць тут словы апостала Пятра: «Пане, да каго мы пойдзем? Ты маеш словы жыцця вечнага» (Ян 6, 68). Таму чалавек і клопат пра яго збаўленне павінны стаць вуглавым каменем нашай праграмы.

5. Усведамленне таго, што сёння я прымаю на сябе выключна важную місію, з аднаго боку, калі разважаць чыста па-чалавечы і разлічваць толькі на ўласныя сілы, напаўняе мяне цалкам абгрунтаванай бояззю. Ці змагу я выканаць даручанае мне заданне, ці не перавышае яно маіх сілаў і здольнасцяў? З другога ж боку, я ведаю, што калі Бог пасылае, то дае і неабходныя сілы і ласку для выканання даручанага задання. Таму сваё пастырскае служэнне ў Мінска-Магілёўскай архідыяцэзіі праз заступніцтва Панны Марыі, Апекуна Беларусі святога Міхала Арханёла і майго апекуна ў цяжкіх справах святога Юды Тадэвуша я даручаю Богу, паўтараючы дэвіз свайго біскупскага служэння: Quis ut Deus — «Хто ж, калі не Бог!». Я глыбока веру, што мне будуць спадарожнічаць словы падбадзёрвання, якія сказаў Папа Ян Павел ІІ яшчэ 20 кастрычніка 1989 года адразу ж пасля майго біскупскага пасвячэння ў ватыканскай базыліцы святога Пятра: «Тадэвуш, не бойся, усё будзе добра. Я за цябе малюся».

Я ведаю, Яне Паўле Вялікі, ты за мяне молішся і благаслаўляеш мяне з вакна дома нашага нябеснага Айца. Я веру, што мне будзе спадарожнічаць таксама благаслаўленне Святога Айца Бэнэдыкта XVI, якое ён з айцоўскаю любоўю перадаў у Буле пра маё прызначэнне арцыбіскупам Мітрапалітам Мінска-Магілёўскім.

Разам з тым я прашу і вас, дарагія браты і сёстры, маліцца за мяне. Бог пасылае мяне «абвяшчаць год ласкі Пана» (Іс 61, 2). А для гэтага патрэбныя сілы, асабліва калі ўзяць пад увагу выклікі нашага часу. Ізраэль перамагаў Амаліка, калі Майсей маліўся з узнятымі ўгору рукамі. Калі ж ён стаміўся і рукі яго пацяжэлі, то Аарон і Ор падтрымлівалі іх для малітвы, каб перамагчы ў бітве з амалікіцянамі (пар. Зых 17, 8–13). Таксама і я сёння прашу ў вас малітоўнай падтрымкі.

6. Хто жадае напіцца з крыніцы, той павінен укленчыць і схіліць галаву, — гэта ўсім вядомая праўда. Пачынаючы сваю місію ў Мінска-Магілёўскай архідыяцэзіі, я ўсведамляю, што гэтая задача была б невыканальнай, калі б я разлічваў выключна на сябе. Гэта — заданне для ўсіх нас, і мы ўсе павінны актыўна далучыцца да яго выканання; усе — духавенства і свецкія вернікі, кожны ў адпаведнасці са сваім пакліканнем. Збаўляе чалавека Бог, але для выканання гэтай справы Яму патрэбныя мы. Мы ўсе павінны стаць Яго рукамі, нагамі, вуснамі.

Таму я звяртаюся да вас, браты ў біскупскім служэнні, святары, члены манаскіх супольнасцяў і таварыстваў апостальскага жыцця, прадстаўнікі свету навукі і культуры, свецкія вернікі, каб мы ўсе разам, салідарна і ў адпаведнасці з прынцыпамі Хрыстовага Евангелля ўдзельнічалі ў духоўным адраджэнні і станаўленні нашай Бацькаўшчыны.

Бог паставіў нас, біскупаў, тут на беларускай зямлі, каб мы служылі беларускаму народу; паставіў у гэты лёсавызначальны час. Мы пакліканыя зрабіць усё, што ад нас залежыць, каб быць адпаведнымі гэтаму часу людзьмі, з усёю адказнасцю і салідна выконваючы сваю прафетычную (настаўніцкую), святарскую і пастырскую місію дзеля дабра людзей, да якіх мы пасланыя.

З асаблівым заклікам я звяртаюся да святароў. Дзякую за самаадданую працу як мясцовым святарам, так і тым, хто прыбыў да нас з дапамогаю з-за мяжы. Моцаю сакрамэнту святарства мы ўтвараем таямнічую супольнасць (пар. PG 47), у якой здзяйсняецца айцоўская і братняя сувязь паміж біскупам і святарамі. Вы з’яўляецеся маімі першымі памочнікамі. Мы разам утвараем прэзбітэрый нашай архідыяцэзіі і пакліканыя разам несці адказнасць за яе духоўны стан і за перададзеную нам спадчыну веры. Я хачу быць для вас айцом, які пра вас клапоціцца і вас абараняе. Разам з тым я са спадзяваннем разлічваю на ўзаемнасць, паразуменне, дапамогу і адказнае служэнне на жніве Пана.

Неабходна памятаць, што мы пакліканыя не валадарыць, а служыць па прыкладзе самога Збаўцы (пар. Мц 20, 28). Пры гэтым нашае служэнне пры алтары Пана, асабліва цэлебрацыя Эўхарыстыі, павінна здзяйсняцца ў адпаведнасці з зацверджанымі касцёльнаю ўладаю нормамі, бо гэта не асабістае дзеянне святара, а дзеянне самога Хрыста.

Вялікую надзею я ўскладаю на семінарыстаў. Пакліканне да святарства, будучы таямніцаю, з’яўляецца адначасова найбольшым дарам самаго Бога. Неабходна гэты дар берагчы і развіваць. Жадаю вам, каб гады фармацыі ў семінарыі сталі часам сур’ёзнай падрыхтоўкі да святарства, бо жніво вялікае, а работнікаў усё яшчэ мала, і трэба прасіць Гаспадара жніва, каб Ён паслаў работнікаў на жніво сваё (пар. Мц 9, 37–38), таму што так шмат сэрцаў, якія чакаюць Евангелля!

Я са спадзяваннем звяртаюся да манаскіх супольнасцяў і таварыстваў апостальскага жыцця. Вашыя харызмы, якія з’яўляюцца вялікім скарбам Касцёла, павінны яшчэ больш плённа служыць яго ўзбагачэнню і новай евангелізацыі. Як няма Касцёла без кансэкраваных асобаў, так не можа быць кансэкраванага жыцця па-за Касцёлам. Розныя харызмы манаскіх супольнасцяў і таварыстваў апостальскага жыцця разам з дыяцэзіяльным духавенствам і Народам Божым павінны ўтвараць адзіны, прыгожы, шматколерны сад нашай архідыяцэзіі, які будзе гарманічна разрастацца. Разлічваю на вашую дапамогу і супрацоўніцтва.

Нам неабходна таксама звярнуць больш пільную ўвагу на душпастырства пакліканняў. Гэта задача як святароў і кансэкраваных асобаў, так і парафіяльных супольнасцяў і сем’яў. Усе мы нясем адказнасць за пакліканні. Няхай нашыя душпастырскія намаганні, узмоцненыя малітваю, дапамогуць сынам і дочкам нашае зямлі пачуць голас Пана, які іх кліча.

Выключна важнаю сфераю дзейнасці Касцёла з’яўлялася і ў наш час з’яўляецца неабходнасць паўнавартаснай катэхізацыі не толькі дзяцей і моладзі, але таксама і дарослых, бо шмат з іх у свой час не мелі такой магчымасці. Для больш дзейснага навучання прынцыпам веры і яе ўмацавання я заклікаю святароў, кансэкраваных асобаў і катэхетаў выкарыстоўваць новыя сучасныя метады і сродкі катэхізацыі, не забываючыся пры гэтым і пра старыя, выпрабаваныя часам, каб можна было сумясціць vetera et nova — старое і новае, бо, як кажа прымаўка, вельмі часта новае — гэта добра забытае старое. Нездарма Ян Павел ІІ у Апостальскай канстытуцыі Fidei depositum — «Задатак веры», абвешчанай з нагоды апублікавання Катэхізіса Каталіцкага Касцёла, піша, што Катэхізіс утрымлівае ў сабе і новае, і старое (пар. Мц 13, 52), бо хоць вера заўжды застаецца тою ж самаю, але ў той жа час яна з’яўляецца крыніцаю заўсёды новага святла (пар. Fidei depositum, ІІІ).

Звяртаюся да вас, свецкія вернікі. Адным з найбольш значных дасягненняў ІІ Ватыканскага Сабору, сапраўднаю рэвалюцыяй стала яго вучэнне пра апостальства свецкіх. Відавочна таксама, што выключна важным у Касцёле ХХІ стагоддзя з’яўляецца менавіта гэтае апостальства. У секулярызаваным грамадстве, асабліва ў вялікіх гарадах, апостальства свецкіх з’яўляецца ў найвышэйшай ступені неабходным і незаменным. Без яго Касцёл не выканае даручанай яму Збаўцам місіі абвяшчэння Добрай Навіны. Сучасны свет мае вострую патрэбу ў сведчанні хрысціянаў.

Браты і сёстры, вы павінны быць соллю зямлі і святлом свету (пар. Мц 5, 13–14). У нашым свеце, напоўненым неонавым святлом рэкламы, так шмат цемры ў чалавечых душах! Соль захоўвае прадукты ад псавання і надае ежы смак. Сённяшняму свету, які маральна гніе, неабходная соль, каб збавіць яго ад духоўнага раскладу. Таму будзьце тым святлом, якое свеціць у духоўнай цемры нашага свету. Будзьце тою соллю, якая захавае свет ад маральнага раскладу і надасць яму збаўчы смак хрысціянства. Будзьце тою евангельскаю закваскаю, што здольная заквасіць хрысціянскімі каштоўнасцямі наш свет (пар. Гал 5, 9).

Пакліканая да таго, каб быць радасцю і надзеяй, як пра гэта казаў яшчэ Ян Павел ІІ (пар. DISCORSO DI GIOVANNI PAOLO II NEL CORSO DELL'INCONTRO MONDIALE CON LE FAMIGLIE), сучасная сям’я перажывае глыбокі крызіс. У той жа самы час шлях Касцёла вядзе праз сям’ю. Таму Касцёл нястомна падтрымлівае яе, як створаны Богам інстытут і як адзіны саюз мужчыны і жанчыны, узняты Хрыстом да годнасці сакрамэнту. Сям’я з’яўляецца асноўнаю клетачкаю грамадства (пар. AA 11) і натуральным асяроддзем чалавечага жыцця. Таму яна не можа быць замененая ніякім іншым саюзам. Менавіта ў сям’і закладаецца падмурак чалавечай і духоўнай фармацыі маладых людзей. І ніхто не можа замяніць сям’ю ў гэтай справе. Каталіцкі Касцёл будзе вітаць і падтрымліваць усе здаровыя ініцыятывы дзяржавы і грамадства, скіраваныя на падтрымку і аздараўленне інстытуту сям’і.

Не ўтаю, што асаблівым адрасатам маіх біскупскіх спадзяванняў з’яўляецца моладзь. З аднаго боку, вы — надзея свету і Касцёла. З другога — менавіта за душы маладых разгортваецца самая жорсткая, часам агрэсіўная і бескампрамісная барацьба негатыўных сілаў сучаснага свету. Характэрным для сучаснай моладзі імкненням да інтэлектуальнага ўзрастання і высокага прафесіяналізму павінны спадарожнічаць глыбокія духоўныя і маральныя каштоўнасці, якія не могуць паддавацца негатыўнаму ўплыву суб’ектывізму і рэлятывізму. Шмат маладых людзей лічыць, што яны носяць у сабе невылечнае пачуццё адзіноты, пакінутасці, непатрэбнасці, загубленасці... Не бойцеся! Касцёл не пакіне вас у самоце. Хрыстус, які жыве ў сваім Касцёле, — гэта ваша надзея. Разлічвайце на Яго, адкрыйце перад Ім вашыя сэрцы. Ваш вялізны патэнцыял, юнацкі імпэт і энергія чакаюць таго, каб быць запатрабаванымі ў Касцёле. Заставайцеся вернымі хрысціянскім ідэалам, не паддавайцеся нічога не вартым абяцанкам секулярызаванага свету, будуйце сваю будучыню на нязменных і трывалых маральных прынцыпах. Няхай вернасць Хрысту вядзе вас да развіцця чалавечай асобы і яе годнасці на вобраз і падабенства Божае (пар. Быц 1, 27), да сапраўднай любові, да выхавання пачуццяў і адказнасці за сябе, Касцёл, Радзіму і яе гісторыю. Я вельмі разлічваю на вашую дапамогу і актыўны ўдзел у жыцці Касцёла.

З пачуццём глыбокай павагі і ўдзячнасці я звяртаюся да інтэлігенцыі, да людзей навукі і культуры, выкладчыкаў і студэнтаў. Менавіта Каталіцкі Касцёл заснаваў першыя універсітэты і асаблівую ўвагу прысвячаў і прысвячае развіццю навукі і культуры. Дарэчы, корань слова «культура» паходзіць ад слова «культ» і такім чынам паказвае на яе духоўнае значэнне. Евангелле, калі яно не становіцца элементам культуры, не можа быць прынятае ва ўсёй сваёй паўнаце тым ці іншым грамадствам.

У сучасным свеце ўзнікае вялікая колькасць праблемаў, што датычаць адносінаў навукі і веры. Таму людзям навукі і культуры неабходныя евангельскія паказальнікі, якія не абмяжоўваюць свабоду даследаванняў і творчасці, але з’яўляюцца неабходным святлом на гэтым шляху. Ад усяго сэрца жадаю вам, каб, ідучы за вучэннем Касцёла, якое гаворыць, што вера і навука — гэта «нібы два крылы, на якіх чалавечы дух узносіцца да пазнання праўды» (FR, уступ), вы не толькі спазнавалі таямніцы створанага свету і рыхтавалі высокакваліфікаваных спецыялістаў, але таксама спрыялі фармацыі людзей, багатых Божай мудрасцю і гатовых узяць на сябе адказнасць за лёс Айчыны.

Вялікія спадзяванні я звязваю таксма з супрацоўнікамі сродкаў масавай камунікацыі, асабліва ў справе абвяшчэння Евангелля, служэння праўдзе і супольнаму дабру. Неабходнасць больш эфектыўнага абвяшчэння Добрай Навіны перад абліччам выклікаў секулярызаванага свету патрабуе выкарыстання сучасных метадаў і сродкаў евангелізацыі, сярод якіх асаблівае месца павінны займаць сродкі масавай камунікацыі. Таму мы абавязаныя звярнуць на гэта больш увагі, таксама як і на інтэнсіфікацыю выдання тэалагічнай, катэхетычнай, літургічнай і іншай рэлігійнай літаратуры. Усё гэта будзе служыць не толькі адраджэнню і развіццю духоўнасці, але таксама стане значным унёскам у справу развіцця беларускай культуры, узбагачаючы яе рэлігійнымі элементамі.

Сёння я не магу не згадаць і пра тых, хто праз хваробу ці пакуты становіцца падобным да церпячага Пана, і атуліць іх сваім сэрцам. Я памятаю і пра інвалідаў, вязняў, падарожных, мігрантаў, бежанцаў. Сваімі цярпеннямі і перажытымі цяжкасцямі падтрымлівайце Касцёл, які, у сваю чаргу, памятае пра вас у малітве і справах міласэрнасці.

Апошняя акалічнасць патрабуе асаблівай увагі. Папа Бэнэдыкт XVI у сваёй першай энцыкліцы «Бог ёсць любоў» паказвае, што сутнасці Касцёла ўласцівыя не толькі абвяшчэнне Божага слова і здзяйсненне сакрамэнтаў, але таксама і справы міласэрнасці (пар. DCE 25).

Прычым дабрачыннасць павінна мець эклезіяльны характар, захоўваць высакароднасць і не станавіцца толькі формаю сацыяльнай падтрымкі. Яна павінна служыць справе абвяшчэння Добрай Навіны, выключаючы пры гэтым усялякія праявы празелітызму (пар. DCE 31).

Я звяртаюся да прадстаўнікоў дзяржаўных уладаў. І Касцёл, і ўлады, маючы аўтаномію, пакліканыя, тым не менш, служыць адной мэце — дабру чалавека. Таму нас павінна аб’ядноўваць агульнае імкненне служыць людзям і клапаціцца пра годнасць чалавека. Памятаючы пра тое, што хоць Касцёл і не з гэтага свету, але ён знаходзіцца ў гэтым свеце і не аддзелены ад грамадства, я выказваю сваю гатоўнасць да ўзаемадзеяння і спадзяюся на сумеснае служэнне гэтай агульнай справе ў клопаце пра духоўны і матэрыяльны дабрабыт нашых суайчыннікаў.

Ужо гістарычна так склалася, што ў Беларусі на працягу стагоддзяў поплеч мірна жывуць людзі розных нацыянальнасцяў, моваў і культураў. Нездарма нашая Айчына славіцца сваёю талерантнасцю і адкрытасцю для ўсіх. Мы павінны берагчы, абараняць і далей развіваць гэтую спадчыну нашых продкаў і вялікі набытак беларускага народа.

Таксама і ў Каталіцкім Касцёле ёсць месца для кожнага: таму ён і каталіцкі, ад грэцкага слова καθολικος — паўсюдны, усеагульны. У Касцёле, як вучыць апостал Павел, не можа быць «розніцы паміж юдэем і элінам, бо той самы Пан ва ўсіх, шчодры для ўсіх, хто Яго кліча» (Рым 10, 12).

Іншаю характэрнаю ўласцівасцю Беларусі з’яўляецца яе шматканфесій-насць. З братняю любоўю я звяртаюся да прадстаўнікоў іншых вера-вызнанняў і, напоўнены духам адказнасці за нашу будучыню, выяўляю волю да супрацоўніцтва і дыялогу як з хрысціянскімі Цэрквамі і супольнасцямі, у першую чаргу — з Праваслаўнаю Царквою, так і з нехрысціянскімі рэлігіямі. Перад абліччам выклікаў сучаснасці як Каталіцкі Касцёл, так і Праваслаўная Царква займаюць практычна аднолькавыя пазіцыі. Асабліва гэта датычыць хрысціянскіх каштоўнасцяў, традыцыйнай сям’і, жыцця і іншых важных пытанняў. Мы павінны разам дзейнічаць у гэтым кірунку.

Сёння ўсё больш і больш востра стаіць шэкспіраўскае пытанне: «To be or not to be» — быць ці не быць хрысціянству, бо яму пагражае вельмі сур’ёзная небяспека. Я малю Найвышэйшага, каб нашыя адносіны былі адзначаныя не толькі талерантнасцю і ўзаемапавагаю, але таксама, каб у Духу нашага Збаўцы мы маглі будаваць супольнасць дзяцей Божых, заснаваную на ўзаемнай любові і праўдзе.

Усе мы розныя і па-рознаму праслаўляем Найвышэйшага, але мы — дзеці аднаго Бога і жывем на адной зямлі, а таму папросту абавязаныя, я нават сказаў бы, вымушаныя шукаць шляхоў да дыялогу і супрацоўніцтва.

Мір і гармонія ў грамадстве дасягаюцца не праз узаемавыключэнне, а праз узаемадапаўненне, што мае актуальнае значэнне таксама перад абліччам выкліку глабалізацыі і міграцыйных працэсаў, што імкліва пашыраюцца.

Для належнага здзяйснення ўскладзенай на Касцёл місіі ў сучасным свеце неабходная адпаведная фармацыя як святароў і кансэкраваных асобаў, так і свецкіх вернікаў, у тым ліку тэалагічная. Неабходныя адпаведныя, распрацаваныя на перспектыву, праграмы душпастырства. Неабходная таксама і адпаведная матэрыяльная база: перш за ўсё — святыні, а таксама пастырскія, выдавецкія, фармацыйныя, дабрачынныя, інфармацыйныя і іншыя цэнтры. Ад усяго сэрца, з надзеяй на далейшае супрацоўніцтва, я дзякую каталікам з Германіі, Італіі, Злучаных Штатаў Амерыкі, Аўстрыі, Польшчы і іншых краінаў за дапамогу і салідарнасць у адносінах да Каталіцкага Касцёла ў Беларусі, які адраджаецца.

7. Умілаваныя ў Хрысце браты і сёстры!

Знамянальна, што сваё біскупскае служэнне ў Мінска-Магілёўскай архідыяцэзіі я пачынаю ў юбілейным годзе 90-ых угодкаў Фацімскіх аб’яўленняў і душпастырскім годзе, прысвечаным усеагульнаму пакліканню да святасці.

Марыя ў Фаціме заклікала да малітвы, пакаяння і навяртання, што было ўмоваю вырашэння ўсіх праблемаў. Народ не паслухаўся, і здарылася трагедыя. Сёння, праз 90 гадоў, фацімскія аб’яўленні актуальныя, як заўсёды актуальны заклік да навяртання. Мы ўсё больш і больш усведамляем, што як атэізм, так і секулярызм у рэчаіснасці вядуць да знішчэння чалавечай годнасці. Развіццё навукі і тэхнікі без уліку маральных і этычных прынцыпаў не толькі не вядзе да вырашэння праблемаў сучаснага свету, але стварае новыя, дагэтуль невядомыя, як, напрыклад, праблемы біяэтыкі ці геннай інжынерыі. Таму для нас недапушчальна паўтараць памылкі мінулага, недапушчальна другі раз наступаць на тыя самыя граблі.

Другі Ватыканскі Сабор вучыць пра ўсеагульнае пакліканне да святасці (пар. LG 40). Слуга Божы Ян Павел ІІ у сваёй апостальскай адгартацыі на пачатак новага, трэцяга тысячагоддзя «Novo millennio ineunte» — «Распачынаючы новае тысячагоддзе» гаворыць, што перспектыва святасці павінна быць упісана ў нашу душпастырскую дзейнасць (пар. NMI 30–41).

Святасць — гэта не набытак ці прывілея абраных; яна магчымая для кожнага чалавека, бо так жадае Стварыцель, а Збаўца робіць гэта рэальным. Заклік да святасці павінен абвяшчацца з новаю моцаю, бо падчас катастрафічнага адрыву ад хрысціянскіх каранёў адмаўляецца хрысціянская канцэпцыя павагі да чалавечага жыцця і яго абароны ад зачацця да натуральнай смерці, хрысціянскае бачанне сям’і, заснаванай на сужэнстве мужчыны і жанчыны, свабода ў выхаванні дзяцей і садзеянне супольнаму дабру ва ўсіх яго формах. Гэтыя фундаментальныя каштоўнасці, што вынікаюць з натуральнага права, — неад’емныя і неаспрэчныя, адзначае Папа Бэнэдыкт XVI у сваёй апостальскай адгартацыі пра Эўхарыстыю Sacramentum caritatis — «Сакрамэнт любові» (пар. SacrC 83).

Шлях навяртання і шлях да святасці мы пакліканыя прайсці разам, і таму на самым пачатку маёй місіі на чале Мінска-Магілёўскай архідыяцэзіі я паўтараю словы вялікага біскупа, святога Аўгустына: «Для вас я хачу быць біскупам, а разам з вамі — хрысціянінам».

З гэтымі словамі я кірую мой позірк да цудатворнага абраза Маці Божай Будслаўскай і апекуна Беларусі святога Арханёла Міхала. Ім я даручаю нашую архідыяцэзію з надзеяй на тое, што маё разам з вамі служэнне Хрыстоваму Касцёлу дапаможа нам адарваць вочы ад зямлі і ўзняць іх угору, да Бога, каб мы былі арламі, дом якіх — у нябёсах; каб не свет, які становіцца ўсё больш секулярызаваным, з яго праблемамі валодаў намі, а наадварот, каб мы ажыўлялі яго духам Божым.

Перад абліччам выклікаў сучаснасці ёсць над чым задумацца. Калі яшчэ ў не зусім далёкім мінулым мы вытрывалі ў выпрабаваннях, што былі наступствам ганення Касцёла, то сёння ўзнікае рэальная праблема, як вытрываць, як бы парадаксальна гэта ні гучала, выпрабаванне новымі магчымасцямі, якія Касцёл атрымаў для рэалізацыі сваёй місіі. Мы перажываем пэўны парадокс. З ростам магчымасцяў, на жаль, не ідзе нага ў нагу ўзрастанне духоўнасці. Сёння мы з усёю сур’ёзнасцю павінны задумацца пра вырашэнне наступных і падобных праблемаў: як перанесці новыя выпрабаванні, якія нясе з сабою секулярызм, маральны рэлятывізм, лібералізм, геданізм, адмаўленне ад хрысціянскіх каранёў і маральных каштоўнасцяў, прапаганда нормаў паводзінаў і дзейнасці, якія супярэчаць хрысціянскай маралі, абагаўленне матэрыяльных дабротаў, спажывальніцтва і задавальненняў, спробы звесці рэлігію да прыватнай сферы жыцця чалавека ці, у лепшым выпадку, спіхнуць яе на абочыну жыцця, і гэтак далей.

Калі мы свабодна выбіраем той ці іншы від спорту, то не можам змяняць правілаў гульні. Гэта ўсім зразумела. Абраўшы хрысціянства, мы не можам змяняць Евангелля. Наадварот, Евангелле павінна перамяняць нас, і перамяняць да лепшага. Таму, браты і сёстры, змесцім у цэнтры нашага жыцця Бога і Яго закон, каб захаваць вернасць прынцыпам Евангелля, якія будуць спрыяць развіццю чалавечай асобы ў адпаведнасці з Божаю задумаю, а таксама дапамагаць у дасягненні святасці і ў развіцці грамадства на непахісных маральных прынцыпах.

Божа! Глянь літасціва на мяне, Твайго слугу, і на даручаны маёй пастырскай апецы Народ Божы, каб мы разам ішлі да святасці — мэты нашага жыцця. Глянь на нашую Бацькаўшчыну, каб яна, наша Белая Русь, заўсёды захоўвала духоўную чысціню і была прыемнаю Табе; каб над намі заўсёды было мірнае блакітнае неба. Адары нашу сінявокую краіну сваёю ласкаю, каб яна ў міры і ў Божым благаслаўленні квітнела на хвалу Бога і дзеля збаўлення людзей.

Няхай нам дапаможа ў гэтым Пан Бог і благаславіць нас!

Амэн.