З таго часу, як Езус знайшоў мяне, я з нецярплівасцю чакаю Яго. Ён абяцаў, што вернецца, але Яго ўсё яшчэ няма. Штодзённыя сустрэчы з Ім у Слове, у Эўхарыстыі і ў таямніцы бліжняга напаўняюць маё сэрца незразумелай тугой.

Яны даганяюць нас, няўмольныя, нястомныя, прагныя. Іх коні могуць растаптаць чалавека, а вершнікі не ведаюць літасці, з дзяцінства вучацца ваяваць. Мы стаміліся ад уцёкаў, ногі не ідуць далей, дый няма куды — мы стаім на ўзбярэжжы мора, дарослыя, старыя і малыя са сваімі пажыткамі...

1. Малітва Езуса

Перад тым як увайсці ў таямніцу малітвы, на самым пачатку трэба адзначыць, што няма наогул хрысціянскай малітвы без Хрыста. Ён знаходзіцца ў цэнтры кожнай малітвы і сам дае нам прыклад адносінаў да Айца праз малітву. У Езусе чалавек адкрывае сапраўднае аблічча Бога. Убачыць гэта можам між іншым у адным евангельскім эпізодзе: хросту Езуса ў Ярдане, калі з неба чутны быў голас Айца: «Гэта мой Сын умілаваны, якога Я ўпадабаў» (Мц 17, 5).

«Канец свету, аб якім так шмат гаворыцца ў апошні час, павінен выклікаць у нас не страх, а надзею ў Хрысце», — лічыць айцец Раньера Канталамеса, прапаведнік Папскага дому. Дакладную дату гэтай падзеі Езус не назваў і нават анёлы на небе не ведаюць яе.

Яшчэ часам ад часу ў размове можна пачуць у адрас не зусім сціплага і добрага чалавека наступны выраз: «Ты ж нават Бога не баішся». Калісьці гэта выраз меў сваю сілу і ўздзеянне на людзей, калі амаль што ўсе навокал сур’ёзна ставіліся да рэлігійных аспектаў жыцця. Сёння ж ён амаль ні да каго не прамаўляе, тым больш не нясе ўжо сваю маральную нагрузку.

Напэўна, вам даводзілася сустракаць пытанне: якую кнігу або рэч вы ўзялі б з сабой на бязлюдную выспу? Многія ўзялі б Біблію, але варыянтаў адказаў увогуле вельмі шмат.

«Бо для мяне жыццё — гэта Хрыстус, і смерць — гэта набытак» (Флп 1, 21). «Праўдзівае слова: калі мы разам з Ім памерлі, то з Ім і ажывём» (2 Цім 2, 11). На працягу многіх гадоў у нас у касцёлах я назіраю цікавую з’яву. У кастрычніку ў нашых парафіях асабліва ажыўляюцца парафіяне, нават тыя, якіх я называю святочнымі (яны прыходзяць у касцёл толькі па вялікіх святах).

Калі б у вас спыталі: якая пара года вам падабаецца больш за ўсё, што б вы адказалі? Многія б назвалі ўсе, акрамя восені. Што ж рабіць, калі лета ў нас занадта кароткае і з яго завяршэннем заканчваюцца канікулы і адпачынкі, а халоднае надвор’е з шэрым настроем, хандрой і апатыяй нават душу не саграе.

«Такім чынам, у таго, хто жыве верай, душа поўная новых думак, новых схільнасцяў, новых меркаванняў; перад ім адкрываюцца новыя перспектывы, асветленыя нябесным святлом (…). Патрэбай для яго становіцца пачатак новага жыцця, супрацьлеглы свету, які яго ўчынкі лічыць вар’яцкімі» (бл. Шарль дэ Фуко).

Навухаданосар «цешыўся супакоем у сваім доме і радасцю ў сваім палацы». Вось яно — здзяйсненне ўсіх мараў: палац, супакой і радасць. І горад, і палац у апісаннях і малюнках выглядаюць велічна і шыкоўна. «Выдатны стратэг і палітык», — як цяпер пра яго пішуць. Прыкладна так, але з адпаведнымі параўнаннямі і эпітэтамі, праслаўлялі свайго караля і ягоныя сучаснікі. Што ж, дасягнуў, можна сказаць, вяршыні свету...

У хрысціянстве можна сустрэцца са шматлікімі перагібамі, якія, на мой погляд, часта ідэалізуюць, а такім чынам і фальсіфікуюць саму ідэю Евангелля. Адным з такіх перагібаў з’яўляецца тое, што жыццё хрысціяніна некаторым з людзей уяўляецца выключна як нейкі пакутны шлях, на якім не павінна існаваць радасных пачуццяў, перажыванняў, узнёслых праяўленняў духа, а таму жарт і смех становяцца чымсьці падазроным і нежаданым (гэтую з’яву яскрава апісаў Умберта Эка ў сваёй кнізе «Імя ружы»).

Кажуць: «Як што не так — даруйце!» Вельмі лёгка і вельмі фармальна. Насамрэч, не ўсё тое, што робіцца не так, мае вінаватых. Прычын павесіць нос амаль кожны дзень процьма. І справа не толькі ў недасканаласці людзей і абставін. Нешта адбываецца, нібыта міжволі.

Імя Марыя, паводле традыцыі, што паходзіць ад св. Гераніма, перакладаецца як «Пані». Для хрысціянаў яна і сапраўды Пані, а для католікаў тым больш, бо ў каталіцтве вызнаецца яе Унебаўзяцце і яе называюць Валадаркай неба і зямлі.

Мы працягваем знаёмства з найважнейшымі спосабамі абароны ад злога духа і аздараўлення чалавека. Сярод шматлікіх метадаў хочацца звярнуць увагу на тыя, якія найбольш даступныя для кожнай асобы і адыгрываюць велізарнае значэнне ў жыцці хрысціяніна.

Як абараніцца ад злога духа? Калі нельга варажыць і хадзіць да «бабак», то што рабіць і дзе шукаць ратунку? Гэтыя і падобныя пытанні ставяць многія вернікі, якія раптам адкрылі, што за іх жыццёвымі і сямейнымі праблемамі стаяць рэальныя дэманічныя сілы.

Часта менавіта так усклікаюць кожныя бацькі, калі зноў і зноў трэба тое ж самае дзіцяці сказаць, засцерагчы, папрасіць, нагадаць, забараніць... І, набіваючы сінякі, ранячы сябе і блізкіх, дзеці зноў і зноў «забіваюць» на бацькоўскія словы.

У апошні час, размаўляючы са знаёмымі, вельмі часта чую ў іх голасе непакой і трывогу за лёсы сем’яў і выхаванне ў іх дзяцей. Афіцыйная статыстыка кажа пра тое, што на 90 заключаных шлюбаў прыпадае 61 развод у год. У чым прычына разводаў — няхай разбіраюцца эксперты. Я ж хачу звярнуць увагу на духоўны бок шлюбу.