25 верасня Папа Францішак наведаў штаб-кватэру ААН у Нью-Ёрку з нагоды 70-годдзя заснавання гэтай арганізацыі і пачатку Генеральнай Асамблеі, падчас якой прадстаўнікі 193 краін свету павінны зацвердзіць парадак дзеянняў у галіне ўстойлівага развіцца да 2030 г.

У сваёй доўгай прамове Пантыфік нагадаў аб візітах у ААН сваіх папярэднікаў: Паўла VI – у 1965 г., Яна Паўла ІІ – у 1979 г. і 1995 г. і Бэнэдыкта XVI – у 2008 г., а таксама аб прызнанні, з іх боку і з боку ўсяго Касцёла, важнасці гэтай арганізацыі. На працягу 70-гадовай гісторыі ААН, адзначыў Святы Айцец, было шмат дасягнута ў сферы кадыфікацыі міжнароднага права, правоў чалавека і вырашэнні шматлікіх канфліктных сітуацый. Калі б не гэтая арганізацыя, «чалавецтва магло б не выжыць ад бескантрольнага выкарыстання свайго патэнцыялу», сказаў Папа.

У той жа час, дадаў Святы Айцец, гісторыя структуры паказала, што яна патрабуе пастаяннага рэфармавання і прыстасавання да выклікаў часу, і гэта датычыцца Рады Бяспекі, фінансавых структур і органаў, якія пакліканы адказваць на эканамічныя крызісы. Фінансавыя інстытуты, сказаў Пантыфік, павінны клапаціцца аб устойлівым развіцці краін і не дапускаць іх падпарадкавання крэдытным сістэмам, якія спрыяюць большай беднасці, маргіналізацыі і залежнасці.  

Святы Айцец звярнуў асаблівую ўвагу на два выклікі, «ахвяры кепскага выкарыстання ўлады»: праблему навакольнага асяроддзя і праблему маргіналізацыі. Яны блізка звязаны паміж сабой, а шкода навакольнаму асяроддзю – гэта шкода чалавеку, сказаў Пантыфік. Папа дадаў, што ад празмернай эксплутацыі прыроды найбольш пакутуюць самыя бедныя, і выказаў спадзяванне, што гэтыя праблемы будуць улічаны ў плане дзеянняў у галіне ўстойлівага развіцця на наступныя пятнаццаць гадоў.

Святы Айцец заўважыў, што неабходна не толькі ўрачыстае прыняцце рашэнняў, але таксама воля і канкрэтныя дзеянні, каб перамагчы феномены сацыяльнай і эканамічнай маргіналізацыі, з іх сумнымі наступствамі, якімі з’яўляецца гандаль людзьмі і чалавечымі органамі, сексуальная эксплуатацыя дзяцей, рабская праца, у тым ліку прастытуцыя, гандаль наркотыкамі і зброяй, тэрарызм і міжнародная арганізаваная злачыннасць. «Мы павінны клапаціцца, каб нашы ўстановы былі па-сапраўднаму эфектыўнымі ў барацьбе з гэтымі бедствамі», — сказаў Папа.

Пантыфік падкрэсліў важнасць пашырэння адукаванасці ў свеце для дасягнення мэтаў устойлівага развіцця і аздараўлення навакольнага асяроддзя. Папа заклікаў кіраўнікоў дзяржаў забяспечыць усіх «абсалютным мінімумам», які дазваляе весці годнае жыццё і дае магчымасць ствараць сям’ю. На матэрыяльным узроўні гэта дом, праца і зямля, а на духоўным — свабода духу, якая ўключае ў сябе рэлігійную свабоду, права на адукацыю і іншыя грамадзянскія правы, сказаў Святы Айцец.

Пантыфік падкрэсліў, што абарона навакольнага асяроддзя і барацьба з беднасцю патрабуюць прызнання маральнага закону, запісанага ў саму чалавечую прыроду, які прадугледжвае натуральныя адметнасці паміж мужчынам і жанчынай і абсалютную павагу да жыцця на ўсіх яго этапах і ва ўсіх вымярэннях. У адваротным выпадку ідэалы «захавання будучых пакаленняў ад бедстваў вайны» і «садзейнічання сацыяльнаму прагрэсу і паляпшэнню ўмоў жыцця пры большай свабодзе» рызыкуюць стаць недасягальным міражом, ці, яшчэ горш, пустымі словамі, які служаць для апраўдання пэўных злоўжыванняў і карупцыі або для садзейнічання ідэалагічнай каланізацыі праз увядзенне мадэляў і стыляў жыцця, якія з’яўляюцца анамальнымі і чужымі тоеснасці народаў, і, урэшце, безадказнымі.

Папа адзначыў, што вайна – гэта адмаўленне ўсіх правоў чалавека і драматычная агрэсія супраць навакольнага асяроддзя, таму, для сапраўднага развіцця, неабходна прыкладаць усе намаганні, каб не дапускаць войнаў паміж народамі.

Для гэтай мэты, па словах Пантыфіка, трэба забяспечыць верхавенства міжнароднага права. Калі яно паважаецца і прымяняецца шчыра і без іншых мэтаў – дасягаецца мір; у адваротным выпадку, калі закон ужываецца толькі калі гэта выгадна, адчыняецца сапраўдная «скрыня Пандоры непадкантрольных сіл», якія наносяць вялікую шкоду цэлым народам, культурнаму і біялагічнаму асяроддзям, заўважыў Папа.

Распаўсюджванне зброі, асаблівага масавага знішчэння, супярэчыць, па словах Святога Айца, фундаментальным прынцыпам ААН. «Этыка і права, заснаваныя на пагрозе ўзаемнага знішчэння – і патэнцыйна ўсяго чалавецтва – з’яўляюцца супярэчнасцю і падманам ва ўсёй канструкцыі Аб’яднаных Нацый, якія сталі б у такім выпадку “нацыямі, паяднанымі страхам і недаверам», — сказаў Папа і заклікаў імкнуцца да поўнай забароны такога роду інструментаў. У дадзеным канткэсце Пантыфік высока ацаніў дамову па іранскай атамнай праграме і пажадаў, каб яна прынесла жаданыя плёны.

Папа адзначыў важнасць скаардынаваных дзеянняў міжнароднай супольнасці перад абліччам існуючых у свеце канфліктаў. Асаблівую ўвагу Святы Айцец звярнуў на неабходнасць вырашэння сітуацыі на Блізкім Усходзе, у Паўночнай Афрыцы і іншых афрыканскіх краінах, дзе хрысціяне і іншыя культурныя групы, з той часткай вызнаўцаў рэлігіі, якая прадстаўляе сабой большасць і не жадае быць ахопленай нянавісцю і вар’яцтвам, былі вымушаны стаць сведкамі разбурэння сваіх месцаў культу, сваёй культурнай і рэлігійнай спадчыны, сваіх дамоў і маёмасці, і пастаўлены перад выбарам уцякаць ці плаціць за сваю прывязанасць дабру і міру ўласным жыццём ці рабствам.

Папа заклікаў да сумленняў асобаў, адказных за міжнародныя справы, і нагадаў, што ў кожным канфлікце, у тым ліку ва Украіне, Сірыі, Іраку, Лівіі і іншых, пакутуюць, плачуць і паміраюць канкрэтныя людзі; людзі выкідаюцца на ўзбочыну ў той час, як нічога не робіцца, акрамя тыражавання праблем, стратэгій і дыскусій. Пантыфік заклікаў міжнародную супольнасць спыніць насілле.

Асаблівую ўвагу Святы Айцец звярнуў на іншы від сапраўднай вайны – гандаль наркотыкамі, ад чаго паміраюць мільёны людзей, і заклікаў краіны да барацьбы супраць гэтага феномену.

У завяршэнне сваёй прамовы Пантыфік заклікаў членаў Генеральнай Асамблеі ААН да рашучых дзеянняў перад абліччам глабальных канфліктаў і павелічэння колькасці маргіналізаваных і патрабуючых, і запэўніў у падтрымцы Каталіцкага Касцёла ў гэтым пытанні.

Паводле беларускай рэдакцыі Ватыканскага радыё

(AG)