• Уступныя абрады
• Літургія слова
• Эўхарыстычная літургія
• II эўхарыстычная малітва
• Абрад Камуніі
• Абрад заканчэння

Літургія слова

Затым лектар ідзе да амбоны і чытае першае чытанне, якое ўсе слухаюць седзячы. Закончыўшы чытанне, лектар гаворыць:
Гэта слова Божае.

Усе адказваюць:
Дзякуем Пану Богу.

Псальміст альбо кантар спявае ці чытае псальм, а народ паўтарае рэфрэн. Потым, калі ёсць другое чытанне, лектар чытае яго з амбоны, як і першае. Закончыўшы чытанне, лектар гаворыць:
Гэта слова Божае.

Усе адказваюць:
Дзякуем Пану Богу.

Потым спяваецца Аллелюя альбо іншы спеў, прадпісаны ў рубрыках, у залежнасці ад патрабаванняў літургічнага перыяду.

Калі ўжываецца кадзіла, то святар насыпае яго ў кадзільніцу. Пасля гэтага дыякан, які будзе чытаць Евангелле, схіляецца перад святаром у нізкім паклоне, ціха просячы благаславіць яго:
Благаславі мяне, ойча.

Святар ціха гаворыць:
Няхай Пан будзе ў сэрцы тваім і на вуснах тваіх, каб ты годна абвяшчаў Яго Евангелле. У імя Айца і Сына, Х і Духа Святога.

Дыякан робіць знак крыжа і адказвае:
Амэн.

Калі няма дыякана, святар, нізка схіліўшыся перад алтаром, ціха гаворыць:
Усемагутны Божа, ачысці сэрца маё і вусны мае, каб я мог годна абвяшчаць Тваё святое Евангелле.

Потым дыякан (святар) ідзе да амбоны. Яго могуць суправаджаць прыслугоўваючыя з кадзілам і свечкамі.
Дыякан (святар) гаворыць:
Пан з вамі.

Народ адказвае:
І з духам тваім.

Дыякан (святар):
Чытанне святога Евангелля паводле N.
Пры гэтым ён робіць знак крыжа на кнізе, а таксама на чале, на вуснах і на грудзях (гэта ж робяць і ўсе іншыя).

Народ адказвае:
Хвала Табе, Пане.

Потым дыякан (святар) акаджвае кнігу (калі ўжываецца кадзіла) і абвяшчае Евангелле.
Скончыўшы чытанне, дыякан (святар) гаворыць:
Гэта слова Пана.

Усе адказваюць:
Хвала Табе, Хрыстэ.

Пацалаваўшы кнігу, дыякан (святар) ціха гаворыць:
Словы святога Евангелля няхай змыюць правіны нашыя.

Потым прамаўляецца гамілія.


Вызнанне веры

Пасля гаміліі, калі прадпісана, спяваецца ці прамаўляецца сімвал альбо вызнанне веры:
Веру ў адзінага Бога, Айца ўсемагутнага, Стварыцеля неба і зямлі, усяго бачнага і нябачнага. І ў адзінага Пана Езуса Хрыста, Сына Божага Адзінароднага, з Айца народжанага перад усімі вякамі; Бога ад Бога, Святло ад Святла, Бога сапраўднага ад Бога сапраўднага, народжанага, не створанага, адзінасутнага Айцу, праз якога ўсё сталася. Ён дзеля нас, людзей, і дзеля нашага збаўлення зышоў з неба.
Ад наступных словаў і да словаў стаўся чалавекам усе схіляюцца.

І ўцелавіўся ад Духа Святога з Дзевы Марыі, і стаўся чалавекам. Укрыжаваны таксама за нас пры Понцкім Пілаце, быў замучаны і пахаваны. І на трэці дзень уваскрос паводле Пісання, і ўзышоў на неба, сядзіць праваруч Айца. І зноў прыйдзе ў хвале судзіць жывых і памерлых, і Яго Валадарству не будзе канца. Веру ў Духа Святога, Пана і Жыватворцу, які з Айца і Сына паходзіць; якому разам з Айцом і Сынам належыць пакланенне і хвала; які прамаўляў праз прарокаў.

Веру ў адзіны святы каталіцкі і апостальскі Касцёл. Вызнаю адзіны хрост для адпушчэння грахоў і чакаю ўваскрашэння памерлых і жыцця вечнага ў будучым свеце. Амэн.

Замест нікейска-канстанцінопальскага сімвала веры, асабліва ў перыяд Вялікага посту і падчас Велікоднага перыяду, можа ўжывацца хросны сімвал Рымскага Касцёла, так званы Апостальскі (с. 17).

Затым адбываецца агульная малітва, альбо малітва вернікаў.

Пасля заканчэння літургіі слова прыслугоўваючыя размяшчаюць на алтары карпарал, пурыфікатар, келіх і Імшал. У гэты час гучыць адпаведны спеў.

Пажадана, каб вернікі засведчылі свой удзел, прыносячы хлеб і віно для цэлебрацыі Эўхарыстыі альбо іншыя дары на патрэбы Касцёла і бедных.

Святар, стоячы пры алтары, бярэ патэну з хлебам і, трымаючы яе абедзвюма рукамі, крыху ўздымае над алтаром, ціха гаворачы:

Благаслаўлёны Ты, Пане Божа сусвету, бо дзякуючы Тваёй шчодрасці мы атрымалі хлеб, плод зямлі і працы рук людскіх; ахвяруем яго Табе, каб ён стаў для нас хлебам жыцця.


Потым святар ставіць патэну з хлебам на карпарал.
Калі няма спеву на ахвяраванне, святар можа гэтыя словы гаварыць уголас; у канцы народ можа адказаць:
Благаслаўлёны Ты, Божа, навекі.

Дыякан альбо святар налівае ў келіх віно і крыху вады, ціха гаворачы:
Праз таямніцу гэтай вады і віна дай нам, Божа, удзел у бостве Хрыста, які прыняў нашую чалавечую натуру.

Потым святар бярэ келіх і, трымаючы яго абедзвюма рукамі, крыху ўздымае над алтаром, ціха гаворачы:
Благаслаўлёны Ты, Пане Божа сусвету, бо дзякуючы Тваёй шчодрасці мы атрымалі віно, плод вінаграднай лазы і працы рук людскіх; ахвяруем яго Табе, каб яно стала для нас напоем духоўным.

Потым святар ставіць келіх на карпарал.
Калі няма спеву на ахвяраванне, святар можа гэтыя словы гаварыць уголас; у канцы народ можа адказаць:
Благаслаўлёны Ты, Божа, навекі.

Потым святар, схіліўшыся ў нізкім паклоне, ціха гаворыць:
Прымі, Пане Божа, нас, якія стаім перад Табою ў духу пакоры і са скрухай у сэрцы, а наша ахвяра, якую сёння складаем, няхай будзе Табе даспадобы.

Калі ўжываецца кадзіла, святар акаджвае ахвярныя дары, крыж і алтар. Пасля гэтага дыякан альбо іншы прыслугоўваючы акаджвае святара і народ.
Потым святар, стоячы збоку алтара, абмывае рукі, ціха гаворачы:
Змый з мяне, Пане, віну маю і ачысці мяне ад граху майго.

Затым, стоячы па цэнтры алтара тварам да людзей, святар, разводзячы і зводзячы рукі, гаворыць:
Маліцеся, браты і сёстры, каб маю і вашую ахвяру прыняў Бог Айцец усемагутны.

Народ устае і адказвае:
Няхай Пан Бог прыме ахвяру з рук тваіх на праслаўленне і хвалу імя свайго, а таксама на карысць нам і ўсяму Касцёлу святому.

Потым святар, развёўшы рукі, прамаўляе малітву над дарамі, на заканчэнне якой народ адказвае:
Амэн.

Святар распачынае эўхарыстычную малітву.
Разводзячы рукі, ён гаворыць:
Пан з вамі.

Народ адказвае:
І з духам тваім.

Святар, уздымаючы рукі, працягвае:
Угору сэрцы.

Народ адказвае:
Узносім іх да Пана.

Святар з разведзенымі рукамі дадае:
Падзякуем Пану Богу нашаму.

Народ адказвае:
Годна гэта і справядліва.

Святар з разведзенымі рукамі спявае альбо чытае прэфацыю:
Сапраўды, годна гэта і справядліва, слушна і збавенна, каб мы Табе, святы Ойча, заўсёды і ўсюды складалі падзяку праз умілаванага Сына Твайго Езуса Хрыста. Ён — Слова Тваё, праз якое Ты ўсё стварыў. Яго, уцелаўлёнага ад Духа Святога і народжанага з Панны Марыі, Ты паслаў нам як Збаўцу і Адкупіцеля. Ён, спаўняючы Тваю волю, набыў для Цябе народ святы, распасцёр на крыжы свае рукі, каб смерць перамагчы і аб’явіць змёртвыхпаўстанне. Таму з анёламі і з усімі святымі мы праслаўляем Цябе, разам з імі ўсклікаючы:

На заканчэнне прэфацыі ён зводзіць рукі і разам з вернікамі спявае альбо гучным голасам гаворыць:
Святы, Святы, Святы, Пан Бог Усемагутны. Неба і зямля поўныя хвалы Тваёй. Гасанна на вышынях. Благаслаўлёны той, хто прыходзіць у імя Пана. Гасанна на вышынях.

Святар, развёўшы рукі, гаворыць:
Сапраўды, Божа, Ты святы, крыніца ўсялякай святасці.
Зводзіць рукі і, трымаючы іх над дарамі, гаворыць:
Таму просім Цябе, асвяці гэтыя дары расою Духа Твайго,
зводзіць рукі, робіць знак крыжа над хлебам і келіхам, гаворачы:
каб яны сталіся для нас Целам Х і Крывёю нашага Пана Езуса Хрыста.
Зводзіць рукі.

У наступных формулах словы Хрыста трэба вымаўляць выразна і старанна, як таго патрабуе іх сутнасць.
Ён, калі дабравольна выдаў сябе на мукі,
бярэ хлеб, трымае яго крыху ўзнятым над  алтаром і працягвае:
узяў хлеб і, падзяку Табе складаючы,
ламаў і раздаваў сваім вучням, кажучы:
крыху нахіляецца
БЯРЫЦЕ І ЕШЦЕ З ГЭТАГА ЎСЕ,
БО ГЭТА ЁСЦЬ ЦЕЛА МАЁ,
ЯКОЕ ЗА ВАС БУДЗЕ ВЫДАНА.
Паказвае кансэкраваную Гостыю народу, кладзе яе на патэну і, укленчыўшы, адаруе.

Потым працягвае:
Падобным чынам па вячэры
бярэ келіх, трымае яго крыху ўзнятым над алтаром і працягвае:
узяў келіх,
зноў Табе падзяку складаючы,
падаў сваім вучням, кажучы:
крыху нахіляецца
БЯРЫЦЕ І ПІЦЕ З ЯГО ЎСЕ:
БО ГЭТА ЁСЦЬ КЕЛІХ КРЫВІ МАЁЙ
НОВАГА І ВЕЧНАГА ЗАПАВЕТУ,
ЯКАЯ ЗА ВАС І ЗА МНОГІХ БУДЗЕ ПРАЛІТА
ДЗЕЛЯ АДПУШЧЭННЯ ГРАХОЎ.

ГЭТА ЧЫНІЦЕ НА МАЮ ПАМЯЦЬ.

Паказвае келіх народу, ставіць яго на карпарал і, укленчыўшы, адаруе.

Потым гаворыць:
Гэта вялікая таямніца веры.

Народ адказвае:
Абвяшчаем смерць Тваю, Пане Езу, вызнаём Тваё ўваскрасенне і чакаем Твайго прыйсця ў хвале.

Потым, развёўшы рукі, святар гаворыць:
Успамінаючы смерць і змёртвыхпаўстанне Твайго Сына, ахвяруем Табе, Пане, хлеб жыцця і келіх збаўлення, дзякуючы, што ўчыніў нас годнымі стаяць перад Табою і служыць Табе. Пакорна молім Цябе, каб усіх нас, прымаючых Цела і Кроў Хрыста, Дух Святы сабраў у адно. Памятай, Пане, пра Касцёл Твой, рассеяны па ўсім свеце, удасканаль яго ў любові разам з папам нашым N., біскупам нашым N. і ўсім духавенствам.

У Імшах за памерлых можна дадаць:
Памятай пра слугу Твайго (Тваю) N., якога (якую) Ты (сёння) паклікаў да сябе з гэтага свету.  Дазволь яму (ёй), які стаў (стала) праз хрост падобным (падобнаю) у смерці да Твайго Сына, таксама ўдзельнічаць у Яго ўваскрасенні.

Памятай таксама пра братоў і сясцёр нашых, якія паснулі ў надзеі на ўваскрашэнне, і пра ўсіх, хто ў Тваёй ласцы адышоў з гэтага свету, і дазволь ім убачыць святло аблічча Твайго.

Просім Цябе, змілуйся над усімі намі, каб мы заслужылі ўдзел у жыцці вечным у еднасці з Найсвяцейшай Багародзіцай Паннай Марыяй, са святымі Апосталамі і ўсімі святымі, якія спрадвеку падабаліся Табе, каб з імі і мы хвалілі і праслаўлялі Цябе
зводзіць рукі
праз Сына Твайго, Езуса Хрыста.

Бярэ патэну з Гостыяй і келіх, крыху ўздымае іх і гаворыць:
Праз Хрыста, з Хрыстом і ў Хрысце, Табе, Божа, Ойча ўсемагутны, у еднасці Духа Святога ўся пашана і хвала праз усе вякі вечныя.

Народ адказвае:
Амэн.

Калі народ адкажа Амэн, святар ставіць патэну і келіх на карпарал.

Святар, звёўшы рукі, гаворыць:
Памятаючы збавенныя запаведзі, і Божым настаўленнем навучаныя, асмельваемся казаць:

Разводзіць рукі і разам з народам працягвае:
Ойча наш, каторы ёсць у небе, свяціся імя Тваё, прыйдзі Валадарства Тваё, будзь воля Твая як у небе, так і на зямлі. Хлеба нашага штодзённага дай нам сёння і адпусці нам правіны нашы, як і мы адпускаем вінаватым нашым, і не ўводзь нас у спакусу, але збаў нас ад злога.

З разведзенымі рукамі святар адзін працягвае:
Просім Цябе, Пане, збаў нас ад усяго злога, дай ласкава супакой у дні нашыя, дапамажы нам у міласэрнасці Тваёй, каб мы былі заўсёды вольныя ад граху і, захаваныя ад усялякага неспакою, чакалі спаўнення шчаслівай надзеі і прыйсця Збаўцы нашага Езуса Хрыста.
Зводзіць рукі.

Народ завяршае малітву, адказваючы:
Бо Тваё Валадарства і моц, і хвала навекі.

Пасля, развёўшы рукі, святар гучным голасам гаворыць:
Пане Езу Хрыстэ, Ты сказаў Апосталам Тваім: Супакой пакідаю вам, супакой Мой даю вам. Просім, не зважай на грахі нашыя, але на веру Касцёла Твайго і будзь ласкавы згодна з Тваёй воляй адарыць яго супакоем і еднасцю.
Зводзіць рукі.
Які жывеш і валадарыш на вeкі вечныя.

Народ адказвае:
Амэн.

Святар, павярнуўшыся да народа, разводзіць і зводзіць рукі, пры гэтым гаворачы:
Супакой Пана няхай заўсёды будзе з вамі.

Народ адказвае:
І з духам тваім.

Потым, паводле абставінаў, дыякан альбо святар гаворыць:
Перадайце бліжняму знак супакою.

Усе паводле мясцовага звычаю перадаюць адзін аднаму знак супакою, адзінства і любові. Святар перадае знак супакою дыякану альбо прыслугоўваючаму.

Потым святар бярэ Гостыю, ламае яе над патэнай і часцінку апускае ў келіх, ціха гаворачы:
Гэтае паяднанне Цела і Крыві Пана нашага Езуса Хрыста няхай дапаможа нам, прымаючым Яго, дасягнуць жыцця вечнага.

У гэты час народ спявае альбо прамаўляе:
Баранку Божы, які бярэш на сябе грахі свету, змілуйся над намі.
Баранку Божы, які бярэш на сябе грахі свету, змілуйся над намі.
Баранку Божы, які бярэш на сябе грахі свету, адары нас супакоем.

Калі ламанне хлеба працягваецца далей, гэты спеў можа паўтарацца некалькі разоў. Але заканчваецца ён словамі адары нас супакоем.

Затым святар, звёўшы рукі, ціха гаворыць:
Пане Езу Хрыстэ, Сыне Бога жывога, Ты па волі Айца пры садзеянні Духа Святога праз сваю смерць даў жыццё свету: праз гэтае Найсвяцейшае Цела Тваё і Кроў вызвалі мяне ад усіх маіх правінаў і ад усяго злога. Учыні, каб я заўсёды трымаўся запаведзяў Тваіх і не дапусці, каб я адышоў ад Цябе.

Альбо:
Пане Езу Хрыстэ, няхай прыняцце Цела і Крыві Тваёй не будзе мне на суд і асуджэнне, але з міласэрнасці Тваёй няхай ахоўвае і аздараўляе маю душу і цела.

Святар укленчвае, бярэ Гостыю і, трымаючы яе крыху ўзнятай над патэнаю альбо над келіхам, павярнуўшыся да народа, гучным голасам гаворыць:
Вось Баранак Божы, вось той, хто бярэ  на сябе грахі свету. Благаслаўлёныя пакліканыя на вячэру Ягоную.

І разам з народам дадае:
Пане, я не варты, каб Ты ўвайшоў да мяне, але скажы толькі слова, і будзе аздароўлена душа мая.

Павярнуўшыся да алтара, святар ціха гаворыць:
Цела Хрыста няхай захавае мяне на жыццё вечнае.
І з пашанаю прымае Цела Хрыста.

Потым бярэ келіх і ціха гаворыць:
Кроў Хрыста няхай захавае мяне на жыццё вечнае.
І з пашанаю прымае Кроў Хрыста.

Пасля гэтага бярэ патэну альбо пушку (цыборыюм), падыходзіць да тых, хто будзе прымаць Камунію, і, паказваючы кожнаму з іх крыху ўзнятую Гостыю, гаворыць:
Цела Хрыста.

Той, хто прымае Камунію, адказвае:
Амэн.
І прымае Камунію.

У той час, калі святар прымае Цела Хрыста, пачынаецца спеў на Камунію.

Калі ўдзяленне Камуніі скончыцца, святар, дыякан ці акаліт пурыфікуе патэну над келіхам і сам келіх.
Падчас пурыфікацыі святар ціха гаворыць:
Пане, тое, што мы вуснамі прынялі, няхай успрымем чыстай душою, каб сталася для нас з часовага дару лекам на жыццё вечнае.

Пасля гэтага святар можа вярнуцца да свайго месца.
Пэўны час можна захоўваць маўчанне альбо спяваць ці прамаўляць псальм альбо іншы спеў хвалы ці гімн.

Потым, стоячы пры алтары ці каля свайго месца, святар, павярнуўшыся да народа, са зведзенымі рукамі гаворыць:
Молімся.

Калі не было маўчання адразу пасля Камуніі, усе разам са святаром пэўны час ціха моляцца. Потым святар, развёўшы рукі, гаворыць малітву пасля Камуніі, на заканчэнне якой народ адказвае:
Амэн.