З 5 па 12 лютага Беларусь наведалі прадстаўнікі самай вялікай пралайф-арганізацыі Human Life International – яе прэзідэнт, каталіцкі святар Шэнан Боке (ЗША) і Ёханес Бухер (Аўстрыя) – каардынатар для еўрапейскага рэгіёна. Госці правялі ў Беларусі цэлую серыю семінараў і сустрэч, прысвечаных абароне жыцця, у перапынку паміж якімі завіталі ў рэдакцыю Catholic.by.

— Ксёндз Шэнан, Human Life International — сёння самая масавая пралайф-арганізацыя свету. Распавядзіце, з чаго ўсё пачыналася?

Ксёндз Шэнан Боке:

— Human Life International была створана манахам-бэнэдыктынцам Полам Марксам OSB у 1972 годзе. Спачатку ён назваў арганізацыю Human Life Center — «Цэнтр чалавечага жыцця». Галоўнай яе ідэяй было вырашэнне пытання кантрацэпцыі, таму што ў той час кантрацэпцыя шырока ўвайшла ў культуру.

У 1968 годзе Папа Павел VI напісаў энцыкліку «Humanаe Vitaе», супраць якой у Касцёле адразу ж узнікла апазіцыя. Айцец Пол Маркс убачыў гэта і адным з першых пачаў знаёміць людзей з вучэннем Касцёла аб сужэнстве і сям’і.

«35 мільёнаў кіламетраў за 43 гады»

У 1972 годзе ў ЗША легалізавалі аборты. Айцец Пол Маркс зразумеў, што плёнам кантрацэпцыі з’яўляюцца аборты, бо калі ў людзей ужо ёсць кантрацэптыўная ментальнасць, яны схільныя зрабіць аборт.

Ён стараўся растлумачыць людзям, што адбываецца — працаваў са свецкімі і духоўнымі асобамі, каб сфарміраваць у іх пралайф-светапогляд.

А ў 1981 годзе, разумеючы, што праблема разрастаецца па ўсім свеце, ён заснаваў Human Life International. Каб распаўсюдзіць тую ж місію з ЗША па ўсім свеце, ён сфарміраваў цэлую пралайф-сетку: падтрымліваў актывістаў у розных краінах.

Як вынік, за 43 гады існавання арганізацыі ў нас ёсць 7 міжнародных дырэктараў і 93 афіліраваныя арганізацыі па ўсім свеце. З часу заснавання Human Life International мы і нашыя кіраўнікі аддзяленняў праехалі больш за 35 мільёнаў кіламетраў.

— Чым канкрэтна вы займаецеся на дадзены момант?

Кс. Ш. Б:

— Зараз адной з самых маштабных нашых праграм з’яўляецца праца з семінарыстамі. У Афрыцы, напрыклад, мы стварылі сетку з многіх афрыканскіх біскупаў і абмеркавалі з імі стратэгію дзеяння ў іх рэгіёне.

Мы прыязджаем у семінарыі і распавядаем семінарыстам пра вучэнне Касцёла адносна шлюбу і сям’і, тлумачым, як яны могуць выкарыстаць гэтыя веды ў сваім пастырскім служэнні.

Таксама мы працуем са святарамі. Мы бачым, што многія з іх, таксама як і семінарысты, не ведаюць вучэння Касцёла адносна сям’і, таму не падымаюць такія пытанні ў парафіях або каталіцкіх школах. Мы такім чынам можам дапамагчы выправіць іх памылкі.

А трэці ўзровень — гэта свецкія вернікі. Мы можам сярод гэтых вернікаў знайсці лідараў, а яны потым будуць вучыць іншых.

Мы можам праводзіць такія канферэнцыі, дзякуючы падтрымцы лакальных біскупаў ці Канферэнцыі Біскупаў. Звычайна мы робім гэта на працягу сямі дзён. Тры дні займаемся з духоўнымі асобамі і тры-чатыры — са свецкімі.

Да ўсяго мы працуем з палітыкамі на розных узроўнях. Мы імкнёмся дапамагчы ім разабрацца ў пытаннях абароны жыцця і традыцыйных сямейных каштоўнасцях, каб яны ведалі, як размаўляць з іншымі палітыкамі на гэтую тэму.

Сярод нашых валанцёраў ёсць таксама людзі, якія апякуюцца цэнтрамі дапамогі адзінокім маці.

Ёханес Бухер:

— У Аўстрыі валанцёры нашай арганізацыі ходзяць маліцца ў абартарыі за жанчын, якія збіраюцца зрабіць аборт, а таксама моляцца падчас 24-гадзіннай адарацыі. Такім чынам яны робяць быццам духоўнае ўсынаўленне.

Задоўга да таго, як жанчына робіць аборт фізічна, яна ўжо робіць яго псіхалагічна. І калі мы молімся за яе, то Бог дае ёй асаблівую ласку — другі погляд на жыццё.

Гэта праект, які працягвае працаваць. Я, як рэгіянальны дырэктар Human Life International, з 2009 года распаўсюджваю яго ва ўсходніх краінах Еўропы, такіх, як Славенія, Албанія, Румынія, тут, у Беларусі, ва Украіне і інш.

«Афіцыйна ў Аўстрыі больш за 17 тысяч дзяцей выратавана ад абортаў»

— Чаго ўдалося дасягнуць у справе абароны жыцця за перыяд існавання вашай арганізацыі?

Кс. Ш. Б.:

— Напрыклад, падчас акцыі «40 дзён за жыццё», якую праводзіць арганізацыя, людзі прыходзяць маліцца ў абартарыі, і праз пэўны час некаторыя з іх зачыняюцца (у Аўстрыі, напрыклад, зачынілася пяць абартыўных клінік, у якіх маліліся валанцёры — Рэд).

Мы бачым таксама семінарыстаў, якія, як святары, зараз сталі актыўныя. Яны займаюцца абаронай жыцця ў сваіх парафіях і школах.

Гаворка ідзе аб выніках нашых адукацыйных праграм. Юрысты, настаўнікі або ўрачы, з якімі мы працуем, распаўсюджваюць вучэнне Касцёла ў сваім асяроддзі.

У Кеніі, напрыклад, зараз у Вярхоўным судзе працуе адзін з пралайф-актывістаў, які скончыў нашу праграму. Канешне ж, ён мае ўплыў і працуе ў абарону жыцця. І гэта перамога.

Ё. Б.:

— Калі казаць пра абартыўныя цэнтры, то іх з духоўнага пункту гледжання можна назваць сучаснай Галготай. Там мы бездапаможныя.

Але калі мы молімся за жанчын, якія туды прыйшлі, змяняецца іх сэрца і яны выбіраюць жыццё для свайго дзіцяці.

У Аўстрыі, напрыклад, мы пачалі маліцца амаль 18 гадоў таму. І кожны год каля тысячы дзяцей выратоўваецца ад аборту. Афіцыйна ў Аўстрыі выратавана больш за 17 тысяч дзяцей. Гэта заслуга Бога.

 —  А ёсць канкрэтная лічба выратаваных дзяцей ва ўсім свеце?

Кс. Ш. Б.:

— Насамрэч яе цяжка вызначыць. У Лацінскай Амерыцы, напрыклад, адным з вынікаў працы Human Life International было стварэнне цэлай сеткі цэнтраў дапамогі маці. Першы такі цэнтр быў створаны ў Мехіка і называўся «Цэнтр дапамогі жанчынам». А зараз існуе 160 такіх цэнтраў, і ўсе з іх працуюць. У Мексіцы фармальна забаронены аборты, але ў самім Мехіка аборты дазволены. Там мы працуем з сем’ямі і вучым іх натуральнаму планаванню сям’і. 

— Сёння вельмі папулярнымі з’яўляюцца маршы за жыццё, самым вялікім з якіх з’яўляецца Вашынгтонскі. Якім чынам вы далучаецеся да такіх маршаў?

Кс. Ш. Б.:

— Кожны год наша арганізацыя ўдзельнічае ў Вашынгтонскім маршы. Колькасць удзельнікаў з года ў год змяняецца ў залежнасці ад надвор’я. У рамках марша праводзяцца трэнінгі для тых, хто прыязджае.

Нэлі Грэй (заснавальніца Вашынгтонскага марша ў абарону жыцця — Рэд.) распачала такія маршы, каб абудзіць людзей. У першым маршы ёй удалося сабраць некалькі соцень людзей, а сёння ў ім удзельнічае ўжо паўмільёна.

На апошнім маршы было 80 тысяч чалавек. Гэта неверагодна! Мы хочам гэта зрабіць у Беларусі. І кожны, хто будзе чытаць гэтае інтэрв’ю, таксама можа задаць сабе пытанне: «а што я магу зрабіць, каб спыніць аборты ў Беларусі?»

«Мы змяняем абартыўны закон паступова»

— Якія захады робяцца для таго, каб адмяніць або часткова адмяніць аборты ў тых краінах, дзе яны легалізаваны?

Кс. Ш. Б.:

— Разам з мясцовымі лідарамі мы вывучаем законы той або іншай краіны, а таксама ментальнасць і культурны кантэкст. Напрыклад, мы ведаем, што ў многіх краінах Усходняй Еўропы менавіта камунізм вінаваты ў тым, што аборты дазволілі. Але зараз, на жаль, гэта ўжо ўбудавана ў мысленне людзей. Таму змяняць закон мы пачынаем на простым узроўні.

Напрыклад, у маім родным штаце ўведзены закон частковай адказнасці за аборт. Там нельга зрабіць аборт пазней за 22-і тыдзень. Гэта не ідэальна, але гэта спосаб, каб паступова закон абмежаваць.

Ёсць спосабы ўплыву і на высокім узроўні, калі можна паўплываць на рашэнне Вярхоўнага суда. І мы бачым, што падобная тактыка выкарыстоўваецца ва ўсім свеце.

Канешне, добра было б, каб аборты поўнасцю забаранілі. Але гэта нельга зрабіць у адзін момант. Гэта павінен быць паступовы працэс.

Але ў людзей павінна быць надзея, што гэтае зло можна перамагчы. Мы можам паглядзець на палякаў, якія ў 1993 годзе забаранілі аборты, або на Венгрыю, якая змяніла сваю Канстытуцыю, і іншыя прыклады па свеце.

Вельмі шмат залежыць ад мясцовых лідараў. Мы шукаем пакрокавыя спосабы адмены абортаў. І тыя метады, якія мы выкарыстоўваем у ЗША, могуць не працаваць у Беларусі. Але мы адзін у аднаго можам вучыцца, як гэта зрабіць. І тады можам пабудаваць стратэгію і тактыку.

«Нам трэба ратаваць ненароджаных дзяцей у Беларусі»

— Ёханес, Вы заснавальнік пралайф-руху на Беларусі. Што стала рухавіком, каб распачаць гэтую справу?

— Калі мяне прызначылі рэгіянальным дырэктарам у Еўропе, я думаў, з чаго можна было б пачаць. Я маліўся і зразумеў, што трэба ехаць у Беларусь.

Я патэлефанаваў Уладзіславу (Уладзіславу Валаховічу — дырэктару беларускага фонда «Адкрытыя сэрцы» – Рэд.). Ён якраз тады быў у Польшчы на вучобе. Мы сустрэліся на мяжы з Беларуссю.

Я сказаў яму: «Нам трэба ратаваць ненароджаных дзяцей у Беларусі», — і Уладзіслаў згадзіўся.

Тады за 5 хвілін да закрыцця візавага цэнтра ў Бялай Падлясцы мы зайшлі рабіць візу. У мяне нават не было добрага фотаздымка. Была толькі ксеракопія нейкага дакумента з маёй фатаграфіяй. У пасольстве проста выразалі гэтую фатаграфію і наклеілі на візавую анкету…

Ужо тады я займаўся натуральным планаваннем сям’і. Я распавёў, чым мы займаемся ў Аўстрыі, і ўсё пачалося. Я думаю, што гэта проста пытанне Божага Провіду.

Бог мог бы зрабіць цуд і выратоўваць свет праз цуды, але Ён хоча выратоўваць свет праз нас. Уся Беларусь можа падтрымаць гэтую справу.

— Вы ўжо чацвёрты раз у Беларусі. Што змянілася ў Беларусі падчас гэтых візітаў?  

— Калі я ўпершыню прыехаў у Беларусь, я плакаў. Не ведаю, чаму, але вельмі шмат суму мяне ахапіла. Я не бачыў дзяцей у гарадах, а зараз мы бачым. Я шчаслівы, што ў кожным рэгіёне ёсць нейкі пралайф-рух. Узяць да прыкладу «Адкрытыя сэрцы», якія маюць 70 валанцёраў па Беларусі і прыцягваюць да гэтай справы іншых людзей.

Я думаю, што самае важнае — гэта тое, што мы кажам пра жыццё. Мы змагаемся за жыццё духоўна — праз малітву, і праз канкрэтныя дзеянні.

— Што б Вы як прадстаўнікі міжнароднага руху «Pro-life» хацелі пажадаць Беларусі?

Кс. Ш. Б.:

— Беларусь займае вельмі важнае месца ва Усходняй Еўропе. Я жадаю пралайф у Беларусі не толькі расці, але і прыносіць плён, каб людзі на самой справе бачылі прыгажосць жыцця, сям’і і нашай веры. Гэтага я хацеў бы для любой краіны. Але ў маіх падарожжах я быў ужо больш чым у 50 краінах. Я праехаў больш за два мільёны кіламетраў. Я бачу падобную сітуацыю амаль ва ўсім свеце.

Але таксама я бачу штосьці асаблівае — людзей духоўна галодных. Яны чагосьці прагнуць. Яны хочуць дабрыні і прыгажосці. Я хачу, каб гэтая прыгажосць і дабрыня раслі. І для таго, каб гэта адбывалася, патрэбна прыцягваць людзей зацікаўленых, для якіх справа абароны жыцця мае вялікае значэнне, каб іх дзейнасць «зачапіла» кожнага беларуса.

Ё. Б.:

— Мы павінны разумець, што ў многіх сем’ях аборты рабіліся пакаленнямі, таму нацыя зранена. Патрэбна казаць з вялікай любоўю пра гэта і давяраць гэтую праблему міласэрнаму сэрцу Езуса.

Гэта значыць, што мы прыносім Евангелле жыцця, міласэрнага Езуса. Мы кажам усім людзям у Беларусі, што калі ў вас быў аборт, то патрэбна яго вызнаць падчас споведзі.

Бог хоча вылечыць вашыя сэрцы. Бог хоча вылечыць сем’і. Пачынайце ісці добрым шляхам. Гэта наша будучыня! Мы любім Беларусь!

Размаўляла Марына Валасар, фота Віталія Палінеўскага