На беларускіх землях дамініканцы з’явіліся ўжо ў ХІІІ стагоддзі, калі Вялікае Княства Літоўскае было яшчэ ў зародкавым стане. Пасля хрышчэння і каранацыі Міндаўга (17 ліпеня 1251) менавіта дамініканцы (разам з францішканцамі) на чале з благаслаўлёным Вітам выконвалі місію хрысціянізацыі новай дзяржавы. У XVII ст. у Гародні паўстала дамініканскае Studium Generale — навучальная ўстанова, якая мела права надаваць навуковыя ступені. У часы Расійскай Імперыі Studium было скасавана.

У кантэксце дзейнасці Ордэна Прапаведнікаў у нашай краіне асаблівай увагі заслугоўвае асоба [Мацея-?] Магнушэўскага (1758[?]-1828), дамініканца, які быў настаўнікам Паўлюка Багрыма, аднаго з пачынальнікаў беларускага рэнесансу ХІХ ст. Магнушэўскі быў пробашчам у Крошыне (непадалёк ад Баранавічаў) і адначасова дырэктарам школы. Гэты разумны і вельмі адукаваны чалавек моцна зжыўся з простым людам, пераняў іх мову, «спрасцеў», як казалі паны. Школа Магнушэўскага стала не толькі калыскаю беларушчыны, але таксама гняздом вальнадумства. Вучні знаёміліся там з ідэямі свабоды сялянаў і бунту супраць панскага прыгнёту. Калі паміж крошынскімі сялянамі і мясцовым панам узнік востры канфлікт, Магнушэўскі стаў на бок сялянаў. Перамаглі, на жаль, тыя, што мелі ўладу: сялян запалохалі, школу зачынілі, а Магнушэўскага ўзялі пад нагляд. Гэта, відаць, і прыспешыла ягоную смерць.

На сённяшні дзень на Беларусі працуюць чатыры дамініканцы — біскуп Казімір Велікаселец, (Брэст), а. Міхал Ермашкевіч, а. Павел Апалінскі і а. Браніслаў Дашкевіч (Віцебск). Чатыры беларусы праходзяць фармацыю і навучанне ў Кракаве, яшчэ адзін — у навіцыяце ў Познані. Беларускія дамініканцы ўтвараюць так званы Беларускі вікарыят Польскай правінцыі. Абсяг дамініканскай місіі пакуль што абмяжоўваецца толькі душпастырскай дзейнасцю ў названых гарадах. Тым не менш, дамініканцы ўсведамляюць наяўнасць такіх выклікаў, як душпастырства навукоўцаў і студэнтаў, экуменізм і спрыянне культурнаму дыялёгу ў грамадстве. Беларуская культура з’яўляецца «культурай памежжа», прасторай суіснавання беларуска-, руска- і прастамоўнай стыхіі, суіснавання праваслаўных, каталікоў і пратэстантаў, дэмакратычнай і аўтарытарнай опцыі, праеўрапейскай і прарасійскай арыентацыі. Адсюль сур’ёзным выклікам з’яўляецца развіццё гуманітарных навук і рэфлексія над роляй хрысціянства ў духоўным аднаўленні беларускага грамадства. Такім чынам, дамініканцы маюць намер, па магчымасці, заняцца развіццём тэалогіі, філасофіі і культуралогіі ў Беларусі.

Што рабіць з гэтым грэшным светам?

Пазнаць, палюбіць і ахвяраваць Богу. Гэта — тры этапы, якія для дамініканцаў асабліва важныя. Гэтыя этапы абумоўліваюць наша прапаведванне.

Нярэдка так бывае, што мы спеяшаемся асуджаць і ганіць, ацэньваючы нешта як зло з прычыны сваёй недасведчанасці. Дамініканцам уласцівы няспынны пошук праўды, перагляд папярэдніх перакананняў. Мы верым, што такім чынам становімся больш здольныя любіць і дзейсна дапамагаць людзям.

Імя «Dominicus» мае форму прыметніка, што паходзіць ад лацінскага слова «Dominus», якое азначае «Пан», «Госпад», «гаспадар», а само яно паходзіць ад больш блізкага нам слова «domus» — дом, гаспода, гаспадарства. Дом — гэта атмасфэра ўтульнасці і бяспекі. Дамініканцы пакліканыя «асвойваць» гэтую зямлю, рабіць яе домам. Мы верым, што Пан — Хрыстус здольны перамяніць гэты свет, ператварыць яго ва ўтульную гасподу, дом, сям’ю. Мы хочам будаваць «дом» унутры Касцёла, але таксама дом паміж Касцёламі; хочам паклапаціцца, каб суседства праваслаўных, каталікоў, пратэстантаў было цёплым і добразычлівым.

Сузіранне (кантэмпляцыя) — гэта цэнтр нашага духоўнага жыцця. Сузіранне — гэта любоўны супачын у Богу, у Духу Святым, у Ласцы, якая на нас сыходзіць праз Духа. Сузіранне — гэта крыніца ўнутранай радасці і рэлігійнага захаплення. А без радасці і без захаплення марным было б наша прапаведванне.

Інквізіцыя, якая некалі была даручана Ордэну Прапаведнікаў, надалей застаецца актуальнай. Але заданне сучаснай інквізіцыі (ад лац. inquisitio — шуканне) — шукаць дабро ў іншым чалавеку. Ёсць два віды інквізіцыі. Першы від — гэта вышукванне, высочванне ерэтыка з мэтай асудзіць і знішчыць. Другі від — любоў і павага да «ерэтыка», шуканне таго, што ў ім праўдзівае, нават гатоўнасць вучыцца ў яго.

Заўжды застаюцца актуальнымі словы святога Тамаша Аквінскага ОП: «Якая-кольвечы праўда, кім-кольвечы сказаная, ёсць ад Духа Святога».

Бог Айцец няхай нас благаславіць,
няхай беражэ нас Бог Сын,
Дух Святы няхай нас асвячае
і дасць нам вочы, каб мы глядзелі,
вушы, каб слухалі,
рукі для Божай працы,
ногі, каб ішлі,
ды вусны, каб абвяшчалі Слова збаўлення.
Няхай дасць нам Анёла Супакою,
каб сцярог нас
і праз ласку нашага Госпада
давёў нас да Валадарства.
Амэн.

Любоў нагадвае кручок рыбалова.
Рыбак ня можа злавіць рыбу,
пакуль яна не праглыне кручок.
Той, хто вісіць на кручку,
схоплены так хутка,
што ягоныя рукі і ногі,
вусны і вочы, і сэрца —
усё гэта ў гэтай асобе належыць Богу.
Чакайце гэтага кручка,
гэтага шчаслівага паймання,
бо чым больш вы злоўленыя,
тым больш вы свабодныя.

Dominikańskie Duszpasterstwo Powołań
ul. Kościuszki 99
60-919 Poznań
тэл. (0-61) 852 31 34
Гэты e-mail адрас абаронены ад спаму-ботаў, для яго прагляду ў Вас павінен быць уключаны Javascript

Браты дамініканцы
вул. Карла Маркса 49-А, кв. 13
210013 Віцебск
тэл. (212) 360-418

Болей даведацца пра дамініканцаў можна ў сеціве:

• www.dominicans.org
• www.dominikanie.pl

А пра дзейнасць у сферы правоў чалавека і грамадзкай этыкі на старонцы: