Гамілія Мітрапаліта Кандрусевіча на распачацце новага навучальнага і катэхетычнага года.(30 жніўня 2008 г.)

Шчыра вітаю ўсіх вас і віншую з распачаццем новага катэхетычнага года. Сёлета ён мае асаблівае значэнне, бо пастырская праграма 2008г. у Каталіцкім Ксцёле ў Беларусі прысвечана Слову Божаму як крыніцы нашай надзеі. Два месяцы таму, 28 чэрвеня Святы Айцец Бэнэдыкт XVI урачыста распачаў Год св. Апостала Паўла — апостала язычнікаў. Менавіта заўсёды жывое і дзейснае Слова Божае разам з традыцыяй з’яўляецца крыніцай нашай веры. А галоўнае заданне катэхезы —навучыць праўдам веры. Таму два аспекты новага катэхетычнага года —Год Слова Божага і Год св. Апостала Паўла — павінны натхняць нас да звяртання асаблівай увагі біблійнай катэхезе. Слова «катэхеза» грэцкага паходжання і мае шмат значэнняў, сярод якіх вельмі сімвалічныя «настаўленне» і «рэха». Гэта азначае, што трэба так навучаць веры, каб яна моцным рэхам адгукалася ў сэрцах людзей. Аднак тут трэба памятаць і аб тым, што гэтае рэха навучання павінна застацца ў чалавека, які яго пачуе. Добра ведаем, што рэха вельмі гучна адгукаецца ў лесе. Перад намі цёмны лес душаў, якія не ведаюць праўдаў веры; як быццам глухая тайга,  якую рэдка прабіваюць нават сонечныя прамяні. Каб катэхеза была эфектыўнай, яна, як вучыць II Ватыканскі Сабор, павінна грунтавацца на Святым Пісанні, традыцыі, літургіі і Вучэнні Касцёла, а таксама, як падкрэслівае Слуга Божы Ян Павел II у Апостальскай Адгартацыі аб катэхізацыі, у наш час катэхеза павінна быць сістэматычнай і мець сувязь з жыццём, сакрамэнтамі і касцёльнай супольнасцю. Яна патрэбна, каб весці да сталасці ў веры і хрысціянскага сведчання ў свеце. Тут мы стаім перад праблемай, якім чынам катэхізаваць дзяцей, калі іх бацькі самі не ведаюць праўдаў веры і не вельмі спяшаюцца, каб іх пазнаць і жыць паводле іх. Сёння нялёгка, а нават вельмі цяжка, знайсці добры прыклад, які сваім дзецям даюць іх бацькі ў галіне рэлігіі. Не дастаткова толькі разам з імі пагуляць, паглядзець тэлевізар, з’есці абед, пасля якога ўсе разбягаюцца па сваіх кутках, сказаць, што яны жадаюць ім шчасця і спаўнення мараў і г.д. Няўжо толькі гэта бацькі павінны пакінуць сваім дзецям у спадчыну? Таму катэхізацыяй неабходна ахапіць не толькі дзяцей, але і дарослых, якія падчас пераследу веры не мелі такой магчымасці. Дзе ёсць такая магчымасць, можна арганізаваць паралельныя класы для дарослых, каб займацца з імі падчас катэхізацыі іх дзяцей. Асаблівую ўвагу трэба звярнуць на катэхізацыю моладзі. Менавіта яна з’яўляецца мішэнню сучаснага секулярызаванага свету, які ўжо перайшоў з фазы мадэрнізму да фазы постмадэрнізму. Мадэрнісцкая філасофія абапіралася на дасягненні навукі, верачы ў тое, што яны змогуць вырашыць усе складаныя пытанні сучаснасці. Постмадэрнізм абвяшчае абсалютную вольнасць «ад усяго» і «ўсяму». Ён элімінуе, выключае аб’ектыўную праўду. У імя абсалютай свабоды не прызнае сталых прынцыпаў і нормаў паводзінаў. Свабода асобы азначае права дзейнічаць паводле свайго асабістага пачуцця маральнасці без духа адказнасці за сваю дзейнасць. Гэтыя аб’ектыўныя абставіны, з якімі сустракаецца сённяшняя моладзь, узмацняюцца агульным кліматам паўсюднай секулярызацыі, маральнага рэлятывізму, палітытычнай карэктнасці ў справах рэлігіі, крытычнага стаўлення да Касцёла і яго вучэння, імкнення да поспеху любым коштам, разбэшчанай сэксуальнасці, безадказнасці, крызіса сям’і і г.д. Нягледзячы на гэтыя і падобныя цяжкасці, нам трэба катэхізаваць, трэба настаўляць учас і не ўчас, як кажа св. Апостал Павел, бо з аднаго боку абставіны свабоды веравызнання нам спрыяюць, з іншага — час секулярызму працуе супраць нас і тое, што магчыма сёння, заўтра ўжо можа стацца немагчымым. Нам нельга марнаваць часу ласкі ў такой важнай справе як катэхізацыя. Слуга Божы Ян Павел II часта падкрэсліваў, што менавіта катэхізацыя з’яўляецца адным з самых галоўных заданняў Касцёла ў наш час. Святы Айцец Бэнэдыкт XVI таксама звяртае вельмі вялікую ўвагу на праблему перадачы веры. Словы Хрыста да Апосталаў — ідзіце і навучайце ўсе народы — датычаць таксама ўсіх хрысціянаў, асабліва катэхетаў. Як катэхізаваць? Напэўна не адзін з нас сёння задае сабе гэтае фундаментальнае пытанне. Свет шукае новых метадаў катэхізацыі, бо здаецца, што выклікі сучаснасці перамагаюць змаганні Касцёла. Папа Ян Павел II у Апостальскай Адгартацыі аб катэхізацыі гаворыць аб тым, што заўсёды трэба звяртаць увагу на абставіны, у якіх яна праводзіцца. Не ўсюды існуюць аднолькавыя абставіны і не ўсюды людзі жывуць у такім самым рэлігійным клімаце. Далей катэхізацыя павінна служыць пазнанню Божага Аб’яўлення і навяртанню чалавека, бо яно павінна весці да Бога. Катэхізацыя павінна быць звязана з культурай, каб прывіць моц Евангелля ў сутнасць культуры і яе формы. Гэта не азначае, што катэхізацыя ці рэлігія павінны змяніць культуру. Не, яны павінны абагаціць яе хрысціянскімі каштоўнасцямі. У катэхізацыю таксама трэба ўключаць народныя формы пабожнасці. Гэта вельмі актуальна ў Беларусі. Менавіта дзякуючы народнай пабожнасці ў часы пераследу вера захавалася і была перададзена новым пакаленням. Вельмі добрай дапамогай можа быць старая, і трохі прызабытая ў нашыя часы методыка навучання на памяць. Не можна пярэчыць таму, што трэба найперш разумець катэхезу. Аднак завучаныя на памяць праўды веры, сакрамэнты, Божыя і Касцёльныя запаведзі, малітвы і г.д. з’яўляюцца вельмі дапаможнымі ў вызнаванні веры, яе практыкаванні і абароне. Словам, трэба аб’яднаць старое і новае — vetera et nova. Пры гэтым трэба памятаць, што катэхеза — гэта абавязак усіх, біскупаў, святараў, манаскіх супольнасцяў, свецкіх катэхетаў, парафій, сем’яў, рухаў і г.д. Разам аб’яднаўшы нашыя высілкі, мы можам спадзявацца на нейкі рэзультат. Трэба зрабіць усё магчымае, каб нашыя планы, праца і намаганні не былі падобнымі да перастройкі канца 80-х гадоў мінулага стагоддзя, якую параўноўвалі да тайгі, калі наверсе ўсё шуміць, а ўнізе — ціха. Мне давялося прысутнічаць на адным з пасяджэнняў камісіі па падрыхтоўцы новага Катэхізіса. Развітваючыся з удзельнікамі пасяджэння, Папа Ян Павел II сказаў: ідзіце і катэхізуйце. Сёння, распачынаючы новы катэхэтычны год, я звяртаюся да вас з тымі ж словамі: ідзіце і катэхізуйце. На гэты шлях няхай вас благаславіць Бог, каб новы катэхетычны год, які распачынаецца, прынёс вялікі плён. Амэн.

Адноўлена 21.07.2009 17:39