Гамілія Мітрапаліта Кандрусевіча падчас святой Імшы на завяршэнне сімпозіума, прысвечанага 30-годдзю абрання Яна Паўла ІІ

1. Цэзарава — цэзару, Божае — Богу (пар. Мц 22, 21). Глыбокашаноўныя браты і сёстры! Гэтымі словамі з сённяшняга Евангелля Езус указаў на парадак, які павінен існаваць у адносінах чалавека да Бога і свету. Фарысеі, якія жадалі абвінаваціць Езуса, пасылаюць сваіх вучняў з правакацыйным пытаннем: «Скажы нам, як Табе здаецца, ці належыць даваць падатак цэзару, ці не?» (пар. Мц 22, 17). У тыя часы ў Палестыне мелі хаджэнне манеты двух тыпаў. Разам з рымскімі манетамі, дынарамі з выяваю цэзара, якімі плаціўся падатак уладам, у абарачэнні былі таксама сіклі (шэкелі), у якіх складалі ахвяраванні на Ерузалемскую святыню. Фарысейскае пытанне было вельмі падступным: што б ні адказаў Езус, Ягоны адказ можна было б выкарыстаць супраць Яго. Калі б Ён сказаў, што належыць плаціць падатак, то выклікаў бы незадавальненне сваіх суайчыннікаў, юдэяў, якія лічылі дапушчальным толькі падатак на сваю святыню, а падатак цэзару, які быў увасабленнем акупацыйнай рымскай улады, лічылі чымсьці агідным і непатрыятычным. Калі ж Езус сказаў бы, што не належыць плаціць падатку Рыму, то такім чынам выступіў бы супраць улады і апынуўся ў вельмі небяспечным становішчы з боку рымлянаў. Езус, «ведаючы зласлівасць іхнюю», добра разумеў, чаго хацелі фарысеі, і на іх падступнае пытанне адказвае вельмі проста. Для пачатку Ён просіць іх паказаць Яму манету, якою яны плоцяць падатак. На гэтай манеце выява цэзара. Такім чынам, Езус дае зразумець фарысеям, што сама манета з’яўляецца ключом да адказу на іхняе пытанне, а менавіта, падатак цэзару належыць плаціць. Аднак Езус ідзе далей у сваім разважанні. Ён кажа, што падатак цэзару — гэта далёка не ўсё. Неабходна памятаць і пра Бога, якому таксама трэба аддаць належнае. Таму і канчатковы адказ Яго такі: «Дык аддайце цэзарава цэзару, а Божае — Богу» (Мц 22, 21). 2. Гэтымі словамі Езус аддзяляе рэлігію ад палітыкі, сцвярджае іх аўтаномнасць. Ён вучыць, што ўсё павінна быць на сваім месцы і што кожнаму трэба аддаць тое, што яму належыць: як Богу, так і людзям. Веруючыя юдэі таго часу ўспрымалі будучае Валадарства Божае як тэакратыю, якая ў іх разуменні павінна была выглядаць як непадзельная Божая ўлада і кіраўніцтва на ўсёй зямлі, што будзе здзяйсняцца праз Ягоны народ. Словы Езуса гавораць аб валадарстве Божым, якое ёсць на гэтай зямлі, і пры гэтым сведчаць, што яно не з гэтай зямлі. У словах Езуса «цэзарава — цэзару, Божае — Богу» таксама знаходзіцца Хрыстовы напамін усім людзям, а асабліва сучаснаму чалавеку, які часта забываецца, што мы самі і ўсё, што мы маем, належыць Богу, а перадусім само нашае жыццё павінна быць служэннем Богу. 3. Такім чынам, Езус у сённяшнім Евангеллі закранае заўсёды актуальнае пытанне адносінаў паміж Богам і светам. Гэтая праблема, якая хвалявала людзей 2000 гадоў таму, і сёння не стала менш актуальнай, а, бадай, нават яшчэ больш абвастрылася. Нярэдка можна пачуць, што сучасны чалавек павінен выбіраць паміж Богам і светам, бо, як многія мяркуюць, яны не сумяшчальныя. Не так вучыць Езус. Ён кажа, што Бог павінен быць у свеце, каб свет такім чынам быў абагаўлёны. Працэс гэтага абагаўлення распачаўся з Нараджэння Хрыста, калі Бог увайшоў у гісторыю чалавецтва, з’явіўшыся паміж людзей з чалавечымі абліччам і сэрцам, заклікаючы пры гэтым чалавека адкрыцца на Бога. Як гісторыя хрысціянства, так і наша штодзённае жыццё паказваюць, што ўсё гэта, хоць і відавочна, але зусім не так проста. Мы, хрысціяне, не заўсёды можам сказаць пра сябе, што ўжо не мы жывем, але жыве ў нас Хрыстус, як да гэтага заклікае святы апостал Павел (пар. Гал 2, 20). 4. Бог, аднак, не пакідае нас сам-насам у гэтым змаганні. Праз свой Касцёл Ён дапамагае нам, у адпаведы час пасылаючы адпаведных людзей. Такім чалавекам, сапраўдным дарам Божага Провіду сучаснаму чалавецтву, стаў Папа Ян Павел II, 30-годдзе абрання якога на пасад святога Пятра мы ўспамінаем. Менавіта ў кастрычніку 1978 года адбылася як быццам новая «Кастрычніцкая рэвалюцыя». Свет атрымаў новага, на гэты раз духоўнага лідэра, Яна Паўла II, які ўжо на парозе свайго выдатнага і надзвычай плённага пантыфікату заклікаў чалавецтва адчыніць дзверы Хрысту. Новы Папа заўсёды падкрэсліваў, што толькі ў Хрысце чалавек можа зразумець самога сябе і вырашыць свае праблемы. На працягу ўсяго свайго пантыфікату Ян Павел II, з уласцівай яму энергіяй жывучы паводле Хрыстовага прынцыпу «цэзарава — цэзару, Божае — Богу», заклікаў чалавека будаваць цывілізацыю жыцця. Абвяшчаючы свету праўду Евангелля, ён, падобна, як было ў першых стагоддзях хрысціянства, навучаў, што хрысціянін — гэта як быццам душа свету, якая яго перамяняе. Такім чынам, Папа Ян Павел II у цемры сучаснага секулярызаванага свету стаў ягоным святлом, якое дапамагло многім людзям знайсці сапраўдны, адзіна правільны шлях і не заблукаць на пакручастых дарогах фальшывых ідэалогій. Ён таксама стаўся соллю зямлі, што зберагае свет ад грахоўнай сапсаванасці. У час адыходу ад маральных каштоўнасцяў і татальных сумненняў ён, заклікаючы да малітвы, пакаяння, навяртання і прабачэння, стаў голасам сумлення нашага часу. Пры гэтым ён заўсёды заставаўся простым, адкрытым для ўсіх людзей чалавекам. Ён сустракаўся з веруючымі і няверуючымі, з хрысціянамі і вызнаўцамі іншых рэлігій, з вучонымі, палітыкамі, дзеячамі культуры і простымі людзьмі. Ён увайшоў у гісторыю не толькі як Пастыр Сусветнага Касцёла, але таксама як выдатны навуковец, паэт, спартсмен, палітык, гуманіст. З ім было вельмі лёгка размаўляць, бо ён імкнуўся зразумець кожную праблему, разабрацца ў ёй і дапамагчы яе вырашыць. Аднак галоўным прыярытэтам для Яна Паўла ІІ было духоўнае жыццё. Калі ён маліўся, здавалася, што ніхто і нішто не можа адарваць яго ад малітвы. Гэта сапраўды была размова з Богам. Было відаць, што для яго ў гэты момант існуе толькі Бог. У той самы час ён усім сваім жыццём паказваў, што жыве ў рэальным свеце, уносячы ў яго духоўныя каштоўнасці і гэтым самым перамяняючы яго да лепшага. І ў гэтым — веліч Яна Паўла II. 5. Сёння беларускія каталікі разам з усім светам адзначаюць 30-годдзе выбару Вялікага Пантыфіка. Мы ўдзячныя табе, Яне Паўле II, што ў цяжкія часы пераследу веры ты дапамог нам адарваць наш позірк ад зямных справаў і пераступіць парог надзеі, нават насуперак надзеі, як гаворыць святы апостал Павел. Гэтым ты дапамог нам усё паставіць на свае месцы, так, як гэта задумана Творцам: аддзяліць справы духоўныя ад зямных і з дапамогаю Евангелля адухаўляць зямное жыццё. Твой прыклад і пасеянае табою зерне вучэння Касцёла ўжо прынеслі свае духоўныя плёны і, спадзяемся, будуць прыносіць і далей, каб сучасны чалавек змог адказаць на выклікі нашага часу і, жывучы духоўным жыццём, удасканальваў свет. У гэтыя дні, калі мы зноў перажывалі тваё абранне на пасад святога Пятра, выразам нашай любові і ўдзячнасці сталі ўрачыстыя набажэнствы, прысвечаны табе сімпозіум, кнігі і часопісы, помнікі, фотавыстава, тэатральныя пастаноўкі і шмат іншага. З вераю ў тое, што ты знаходзішся ў доме нашага нябеснага Айца, мы ўзносім сёння свае малітвы да Яго з просьбай аб як найхутчэйшым тваім праслаўленні. Благаславі нас і нашу Радзіму, каб мы, прыходзячы пад апеку Марыі, якой ты даверыў свой пантыфікат, і жывучы паводле Хрыстом устаноўленага парадку, аддаючы належнае Богу і свету, не заставаліся на плыткім месцы, але адважна «адплылі на глыбіню» нашага духоўнага жыцця, як ты заклікаў нас на пачатку новага тысячагоддзя, і з новай надзеяй ішлі ў будучыню. Амэн.

Адноўлена 21.07.2009 18:21