Раважанні Мітрапаліта Тадэвуша Кандрусевіча перад крыжам у Вялікую пятніцу 2009 г.

Учора мы разважалі пра ўстанаўленне сакрамэнту Эўхарыстыі, якая ўжо амаль 2000 гадоў няспынна цэлебруецца ва ўсім свеце і, дзякуючы служэнню святароў, будзе цэлебравацца да сканчэння вякоў. Такім чынам, Эўхарыстыя з’яўляецца адной вялікай няспыннай малітвай і бескрывавай ахвярай Езуса Хрыста. Няспыннай, але за адным выключэннем. У літургічным годзе ёсць адзін дзень, калі не цэлебруецца святая Імша. Гэта Вялікая пятніца, калі як быццам увесь свет замірае ў нерухомасці і суму, бо гэта дзень мукі і смерці Езуса Хрыста. Гэтае здарэнне, якое адбылося больш за 2000 гадоў таму, мае вельмі вялікае значэнне, бо звязана з кожным з нас. У ім змешчаны наш лёс і нашае прызначэнне. Сёння з удзячнасцю нашаму Збаўцу мы скіроўваем свой позірк на крыж, але адначасова мы таксама павінны глядзець і на сябе. Мы думаем пра Укрыжаванага, аднак павінны думаць і пра сябе. Павінны, бо ў жыцці і смерці мы звязаны з Хрыстом і Яго крыжам. У жыцці хрысціяніна гэтыя паняцці непадзельныя адно з адным.   Езус узышоў на дрэва крыжа, якое было дрэвам мукі і ганьбы, каб учыніць з яго дрэва благаслаўлення і надзеі. Ён выбраў гэтае дрэва, каб сталася Яго тронам, дзе Ён наколькі мог шырока раскінуў свае рукі, каб абняць кожнага з нас і засланіць ад Божага гневу. Таму крыж з’яўляецца надзейным знакам нашай бяспекі і надзеі, нават насуперак надзеі. Кульмінацыйным пунктам драмы Адкуплення з’яўляецца Галгота. Зірнем на Хрыста, які вісіць на крыжы, паміж небам і зямлёю. Неба як быццам яшчэ не хоча Яго прыняць, а зямля ўжо не годная Яго насіць. А Ён сапраўды з’яўляецца Збаўцам свету. Бог-Чалавек узяў на сябе нашыя грахі і дазволіў прыбіць сябе да крыжа. Мы не разумеем да канца таямніцы крыжа Езуса Хрыста і ніколі не зразумеем, бо яна перавышае нашыя чалавечыя магчымасці. Не зможам зразумець і таму, што крыж — гэта не толькі вобраз, але і вечна жывая рэчаіснасць. У вялікіх музычных творах Іагана Себасцьяна Баха падзеі Вялікай пятніцы хоць і завяршаюцца пахаваннем Хрыста, аднак перадаюць праўду пра Змёртвыхпаўстанне. У «Пасіі» Кшыштафа Пандарэўскага замест збаўчага супакою Змёртвыхпаўстання — жаласлівы крык Асвенціма. Гэта Вялікая пятніца ХХ стагоддзя. Сапраўднай Галготай ХХ стагоддзя стаў пераслед веры і ганенні на Касцёл. Як у Асвенціме і Майданэку, так і ў лагерах Магадана, Варкуты, Караганды і г. д. Чалавечы твар, створаны Богам, быў знішчаны іншым чалавекам, які падняў руку супраць свайго брата. Самы страшны момант мукі Езуса Хрыста — гэта момант, калі Ён крычыць: «Божа мой, Божа, чаму Ты мяне пакінуў?». Калі мы хочам параўнаць крыжовы шлях нашага жыцця з Хрыстовым, нашу Вялікую пятніцу з Вялікай пятніцай Езуса, то мы павінны ўключыць крык і боль нашага часу ў муку Збаўцы на дрэве крыжа. Таму трэба памятаць, што разам з рэальнай прысутнасцю Езуса ў Касцёле і сакрамэнтах, Ён прысутны ў нашым жыцці, а таксама ў малых, пакінутых, церпячых — у «апошніх» гэтага свету. Узгадаем словы папы Яна Паўла II, які вайну на Балканах назваў Галготай ХХ стагоддзя. Галготай нашага часу з’яўляецца і хатняя вайна ў Дафуры, у Афрыцы, дзе ўжо загінула больш за 300 тысяч чалавек. Такой Галготай з’яўляецца Блізкі Усход і шмат іншых месцаў на свеце. Ёю з’яўляецца і нямы крык забітых ва ўлонні маці ненароджаных дзяцей, эўтаназія, разводы, калі пры жывых бацьках дзеці застаюцца сіротамі, наркатычная і алкагольная залежнасць, пагоня моладзі за ілюзорным шчасцем, якоя вядзе да яшчэ большай залежнасці і разгубленасці. Сёння, стоячы пад крыжам Хрыста, мне трэба адказаць на наступныя ці падобныя пытанні. Кім з’яўляюся я ў гэтай сучаснай драме Кальварыі XXI стагоддзя? Тым, які прыніжае бліжняга? Ці тым, хто дапамагае іншаму ў цяжкасцях, ацірае яму твар, як Вераніка? Тым, які дапамагае несці крыж, як Сымон Кірынэец? Ці тым, які крычыць: «Укрыжуй яго!»? Тым злодзеем, які здзекаваўся з Езуса, ці тым, які прасіў Яго аб прабачэнні і якому Езус паабяцаў вечнае шчасце ўжо ў той самы дзень? Кім? Кім з’яўляюся я ў гэтай драме ўжо XXI стагоддзя? Кім з’яўляюся сёння і ў кожны дзень майго жыцця? Адказваючы на гэтыя пытанні, стоячы пад крыжам нашага збаўлення і пакланяючыся яму, мы павінны памятаць, што, хоць свет змяняецца, аднак крыж застаецца, і ў ім мы можам знайсці адказы на ўсе складаныя пытанні нашага жыцця. Славуты рускі пісьменнік Іван Сяргеевіч Тургенеў напісаў поўны жыццёвага трагізму і загадак раман «Бацькі і дзеці». Пратаганіст гэтага рамана Павел Пятровіч дарыць прынцэсе, якая яго некалі кахала, а потым адмовілася ад яго, вельмі каштоўны пярсцёнак. На ім выгравіраваны сфінкс. Гэтым самым Павел Пятровіч хацеў сказаць, што самае вялікае гора і расчараванне ў жыцці — гэта немагчымасць знайсці адказ на жыццёвыя пытанні. Таму жыццё чалавека падобнае да сфінкса: ён не можа гаварыць і не можа адказаць. Прайшоў пэўны час і прынцэса памерла ў Парыжы. Перад гэтым, аднак, яна папрасіла вярнуць пярсцёнак Паўлу Пятровічу. Пярсцёнак быў крыху зменены: на каштоўным камяні знаходзіліся грубыя лініі накшталт крыжа, а пад ім надпіс, што толькі крыж можа даць адказ на таямніцу жыцця і цярпення. Сёння, калі будзем набліжацца да крыжа, каб яго адараваць, узнясём нашыя просьбы да Збаўцы: «Пане Езу, дапамажы, каб я верна прайшоў вызначаны Божым Провідам шлях майго жыцця. Дапамажы, каб я змог пазнаць Цябе ў сучасным свеце, мог дапамагаць Табе ў сябрах маёй жыццёвай пілігрымкі, якім патрэбна дапамога. Бо было б найвялікшай хлуснёй, калі б я плакаў перад Тваім крыжам, а не ішоў за Табою, які жывеш у людзях». Амэн.

Адноўлена 22.07.2009 15:05