Круцыята вызвалення чалавека была створана ксяндзом Францішкам Бляхніцкім у адказ на заклік Святога Айца Яна Паўла ІІ напачатку яго пантыфікату: «Прашу вас супрацьстаяць усяму, што пагражае годнасці чалавека і парушае добрыя звычаі грамадства». Круцыята вызвалення чалавека была ўрачыста аб’яўлена ў прысутнасці Святога Айца, прысвечаная яму і благаслаўлёная ім падчас першай пілігрымкі ў Польшчу ў 1979 годзе.

У Святым Пісанні гаворыцца, што для таго, каб рабіць вялікія справы, патрэбны вялікія ахвяры, вялікія вырачэнні, а хрысціянін створаны для велічы на ўзор Хрыста, нашага Настаўніка. Галоўная апякунка Круцыяты — Беззаганная Марыя Маці Касцёла. Для членаў Круцыяты вызвалення чалавека прыкладам адвагі з’яўляецца святы Максімільян Кольбэ, які вучыць аддаваць жыццё за братоў. Вялікім аўтарытэтам з’яўляецца святы Ян Хрысціцель, які захоўваў поўнае ўстрыманне ад алкаголю, «не піў віна і хмяльнога напою».

Круцыята вызвалення чалавека яднае ў сваіх шэрагах поўных абстынентаў, гэта значыць тых, хто поўнасцю ўстрымліваецца ад ужывання спіртнога. Яна імкнецца да таго, каб у імя любові да Беззаганнай заахвоціць як мага больш людзей да поўнай і дабравольнай адмовы ад ужывання алкаголю як напою, у розных формах і ў любой колькасці. Пад гэтае азначэнне не трапляе ўжыванне алкаголю з іншымі намерамі, напрыклад, як лякарства або ў літургічных мэтах. З такога азначэння абстыненцыі вынікае, што размова тут ідзе не пра змаганне з самім алкаголем, але пра змаганне са звычаем піцця алкагольных напояў. Круцыята вызвалення чалавека прапагандуе дабравольнае ўстрыманне, кіруючыся звышнатуральнымі і грамадскімі матывамі, галоўным чынам таму, што лічыць гэта эфектыўным сродкам для дасягнення мэты — пераадолення грамадскага бедства алкагалізму.

«Пазнаеце праўду, і праўда вызваліць вас» (Ян 8, 32). Езус Хрыстус, наш Пан і сябра, прагне нашай сапраўднай свабоды, якая з’яўляецца таксама свабодаю ад граху. Алкаголь жа, як ведаем, цалкам знявольвае і таго, хто п’е яго, і яго акружэнне. Жонка, дзеці, сябры, калегі па працы закрануты гэтаю няволяю.

Святы Айцец Ян Павел ІІ на адной з аўдыенцый у Ватыкане сказаў: «Чалавек не можа быць сабою, не годны свайго імя, калі не здольны сказаць сабе „не“». У нашай беларускай рэчаіснасці ўсё больш адчуваецца неабходнасць цвярозасці. Больш за тое, поўнае ўстрыманне мае вялікае практычнае значэнне ў барацьбе з алкагалізмам як неабходны сродак для ратавання алкаголікаў. У нас з’яўляецца ўсё больш груп анананімных алкаголікаў і груп сем’яў алкаголікаў. Гэтыя групы дапамагаюць тым, хто знаходзіцца ў алкагольнай залежнасці. Але мы павінны весці барацьбу з прычынаю зняволення, а не толькі з яго наступствамі.

Сёння навукова ўстаноўлены факт, што алкаголік можа быць выратаваны ад залежнасці толькі пры ўмове, што стане поўным абстынентам да канца жыцця. Аднак, каб алкаголік — як правіла чалавек са слабой воляй — мог вытрываць у гэтым рашэнні поўнасцю ўстрымлівацца ад алкаголю, ён павінен знайсці маральную падтрымку ў дабравольных абстынентах з моцнай воляй, якія карыстаюцца павагаю іншых людзей, ён павінен трапіць у асяроддзе, дзе поўнасцю ўстрымліваюцца ад ужывання алкаголю ці, прынамсі, у асяроддзе, дзе прысутнасць аднаго або некалькіх абстынентаў зламала паўсюдны таварыскі прымус піць. Адсюль вынікае патрабаванне поўнага дабравольнага ўстрымання ад алкаголю, прынятага з думкаю аб ратаванні бліжніх, якія з’яўляюцца ахвярамі залежнасці, а значыць, з матываў любові да бліжняга. З гэтага пункту гледжання абстыненцыя, або поўнае ўстрыманне ад алкаголю, выступае як неабходны састаўны элемент выратавальнай акцыі на карысць алкаголікаў і як учынак хрысціянскай любові да бліжняга.

Абстыненцыя мае таксама вялікае значэнне з пункту гледжання супрацьалкагольнай прафілактыкі, асабліва ў адносінах да дзяцей і моладзі. Захоўванне дзяцей і моладзі ў поўным устрыманні ад алкаголю на працягу як мага большага часу — прынамсі, да васемнаццацігадовага ўзросту (абяцанне поўнага ўстрымання ад алкаголю з нагоды Першай Камуніі) — гэта адзін з пастулатаў выхавання, вартасць і неабходнасць якога сёння ніхто з разумных людзей не аспрэчвае. Аднак рэалізаваць гэты пастулат будзе практычна немагчыма, калі моладзь не будзе бачыць на кожным кроку прыкладаў поўнага ўстрымання ад алкаголю выхавацеляў і іншых прадстаўнікоў старэйшага пакалення, асабліва тых, хто для маладых людзей з’яўляецца прыкладам і аўтарытэтам. Калі ж у вачах моладзі піццё алкаголю будзе лічыцца тым, што дазваляецца «толькі дарослым», то менавіта з гэтай прычыны яно стане захапляльнаю і прывабнаю справаю.

Поўнае ўстрыманне ад алкаголю эфектыўна пераадольвае прычыны алкагалізму і асабліва алкагольныя звычаі, якія паўсюдна пануюць у таварыскім жыцці з розных нагодаў: хрост, вяселле, пахаванне. Хрысціянін не пагаджаецца з такімі звычаямі. Алкагольныя звычаі — гэта галоўная апора алкагалізму. Пакуль яны пануюць, не можа весціся размова пра ратаванне алкаголікаў і пра засцеражэнне наступных пакаленняў ад алкагольнай залежнасці. Сучасны алкагалізм нельга перамагчы без поўнай абстыненцыі. Сёння хрысціяне павінны пачаць ствараць новыя звычаі: сустрэча Новага года без алкаголю, хрост без алкаголю, вяселле без алкаголю, пахаванне без алкаголю. Мы гэта можам і павінны зрабіць.

Круцыята вызвалення чалавека прапагандуе поўную абстыненцыю таксама з пункту гледжання на яе выхаваўчаю вартасць. Устрыманне ад алкаголю з’яўляецца дасканалым сродкам фармавання цноты ўстрымання, сілы волі і характару, а перадусім такіх патрэбных цяпер самастойнасці і маральнай адвагі, якія дазваляюць ісці насуперак грамадскай думцы і паўсюдным звычаям. Толькі такія людзі, якія дзеля ратавання бліжніх і народу ад бедства алкагалізму адважацца на асабістую ахвяру адмовы ад алкаголю і якія самі вызваляцца ад усялякага роду алкагольных забабонаў і зоймуць бескампрамісную пазіцыю адносна алкагольных звычаяў, — толькі яны здольныя весці барацьбу і стварыць актыўны, ваяўнічы і пераможны супрацьалкагольны рух.

Таму давайце ўжо сёння пачнём ствараць пры парафіях клубы абстынентаў для дзяцей, моладзі, дарослых; вернемся да практыкі даваць абяцанні поўнага ўстрымання ад алкаголю на розныя тэрміны. З Божаю дапамогаю і заступніцтвам Найсвяцейшай Панны Марыі мы можам змяніць гэтыя згубныя для нашага народу алкагольныя звычаі. Трэба толькі пачаць дзейнічаць ужо сёння, а не заўтра, памятаючы словы святога апостала Паўла: «Усё магу ў Тым, Хто ўзмацняе мяне» (Філ 4, 13).

Паводле кнігі «Рухі і супольнасці»
© «Pro Christo» 2006.