Мінск, касцёл св. Сымона і св. Алены, 2 красавіка 2011 г.
ЧАЛАВЕК ПАВІНЕН БАРАНІЦЬ ЖЫЦЦЁ
1. Ваша эксцэленцыя біскуп Антоні Дзям’янка, паважаныя духоўныя асобы, прадстаўнікі Праваслаўнай Царквы, Міністэрства аховы здароўя, браты і сёстры!
Ад усяго сэрца вітаю вас на канферэнцыі, прысвечанай абароне жыцця. Дзякую Радзе па справах сям’і Мінска-Магілёўскай архідыяцэзіі за праяўленую ініцыятыву і практычную арганізацыю гэтага так патрэбнага Беларусі форуму.
Вельмі важна, што ў канферэнцыі прымаюць удзел прадстаўнікі Праваслаўнай Царквы. Пазіцыі католікаў і праваслаўных у справе сям’і, біяэтыкі і абароны жыцця блізкія. Тут, як і ў многіх іншых аспектах сацыяльнага вучэння, мы саратнікі.
Удзел прадстаўнікоў Міністэрства аховы здароўя пацвярджае заклапочанасць дзяржавы праблемай дэмаграфіі і здароўя нацыі.
2. Тэма канферэнцыі — «Неабходна абараняць жыццё» — з’яўляецца адной з найбольш актуальных для нашай краіны. За мінулы год насельніцтва Беларусі зменшылася на 19 тысяч чалавек (пар. http://news.tut.by/society/213333.html). Гэта пацвярджае тое, што, нягледзячы на многія намаганні як рэлігійных арганізацый, так і дзяржавы, дэмаграфічны крызіс працягваецца. І тут трэба паглядзець праўдзе ў вочы і адказаць на пытанне: чаму?
Найперш — гэта маральны аспект. Сучасныя сем’і маладзетныя. У гісторыю таксама канулі сем’і, якія складаліся з многіх пакаленняў. У пошуку выгоднага жыцця сучасныя сем’і не жадаюць мець шмат дзяцей. Калі для падтрымкі «status quo» насельніцтва трэба, каб адна сярэднестатыстычная жанчына нарадзіла 2,2 дзіцяці, то рэальна ў Беларусі яна нараджае толькі 1,23 дзіцяці (пар. http://whoyougle.ru/place/statistics/total-fertility-rate).
Другой вельмі вялікай праблемай з’яўляюцца аборты, якія на самой справе ёсць не што іншае, як забіццё самага безабароннага, бо ненароджанага, чалавека. Паводле дадзеных Фонду Арганізацыі Аб’яднаных Нацый па народанасельніцтву, у 2006 г. у Беларусі колькасць абортаў на 100 народжаных дзяцей дасягнула 61, а ў 2007 г. — 45. Для параўнання: у Польшчы, дзе аборты абмежаваныя заканадаўствам, у 2006 г. гэты паказальнік складаў 0,09 (пар. http://un.by/ru/unfpa/reproductive_health/ resource_centre/statistican/number-of- abo.html). А хто ведае, колькі абортаў выклікаюць гарманальныя «пілюлі наступнай раніцы»?
Усё гэта не што іншае, як генацыд народу, бо рука Ірада ў найлепшых медыцынскіх кабінетах або праз выкарыстанне фармацэўтычных абартыўных прэпаратаў забівае ненароджаных дзяцей.
45% сем’яў разведзены (пар. http://newsby.org/by/2010/01/30/ text13047.htm). Расце колькасць самотных маці. Калі ў 1990 г. іх было 8,5%, то ў 2008 узрасло да 20% (пар. http://subscribe.ru/archive/science.news.demoscopenews/200910/20190911.html).
У многіх краінах свету прыняты законы, якія легалізуюць гомасексуальныя саюзы з правам усынаўлення дзяцей, а таксама законы аб эўтаназіі.
У Рэспубліцы Беларусь пашыраецца практыка штучнага апладнення. Яна маральна не можа быць апраўдана, бо забівае эмбрыёны, якія на самой справе ёсць зачатае жыццё. Кожны з нас калісьці быў эмбрыёнам.
Маральна непрымальнай з’яўляецца і практыка выкарыстоўвання зародкаў для вытворчасці амаложваючых прэпаратаў, якія ўсё больш і больш практыкуюцца ў шоў-бізнесе.
Беларусь мае сумную рэпутацыю аднаго з сусветных лідэраў па самазабойствах: 5-е месца сярод мужчын і 20-е — сярод жанчын (пар. http://www.volk.by/content/belorusy-na-1-meste-v-mire-po-proizvodstvu-kartofelya-na-dushu-naseleniya).
Практыка штодзённага жыцця паказвае, што сужэнцы безадказна падыходзяць да справы заснавання сям’і і ў іх слаба развіта паняцце адказнага бацькоўства і мацярынства.
Усё гэта нагадвае пра тое, што паняцце інстытуту сям’і як Богам створанага адзінага і непарушнага саюзу мужчыны і жанчыны, а таксама паняцце жыцця як самага вялікага Божага дару ў наш час дэвальвуецца і пастаўлена з ног на галаву. У сувязі з гэтым перад Касцёлам стаіць актуальная задача звяртаць большую ўвагу на навучанне аб сям’і і яе мэтах, ахове жыцця, належнай падрыхтоўцы моладзі да закладання сям’і і выхавання да адказнага мацярынства і бацькоўства ў адпаведнасці з сацыяльнай дактрынай.
Прыведзеныя вышэй анамаліі з дня на дзень становяцца ўсё больш актуальнымі. Сучасны ліберальны свет вядзе нябачную да гэтага часу прапаганду як супраць здаровага, традыцыйнага, Богам устаноўленага інстытуту сям’і, так і супраць Божага дару жыцця.
Такім чынам, можна сцвердзіць, што тое, з чым мы сёння сустракаемся ў галіне сям’і і жыцця чалавека, ужо не з’яўляецца свабодай жыцця паводле закону Божага, а ідэалогіяй, якая імкнецца навязаць сваё меркаванне. Секулярны светапогляд падрывае шанаванне чалавечага жыцця. Ненароджаныя дзеці становяцца ахвярай «патрабаванняў навукі» і «гандлёвым інтарэсам», а эўтаназія — не што іншае, як ахвяра так званага «гуманнага» заканчэння жыцця. Маральны рэлятывізм няздольны растлумачыць годнасць чалавечай асобы.
Акрамя маральнага аспекту, вельмі важным з’яўляецца і сацыяльны. Хаця ў Рэспубліцы Беларусь і нямала ўвагі ўдзяляецца матэрыяльнаму стымуляванню сям’і, тым не менш трэба больш комплексна падыходзіць да праблемы падтрымкі сям’і і гэтым самым аховы жыцця. Новыя мікрараёны нашых гарадоў растуць як грыбы пасля дажджу. Аднак у той жа час у іх няма добра развітой інфраструктуры, у тым ліку дзіцячых садкоў, школ, культурных і спартыўных аб’ектаў і г. д., што негатыўна адбіваецца на праграме планавання сучаснай сям’і. Большую ўвагу трэба звяртаць і на справу аховы мацярынства.
3. Сужэнства і сям’я з’яўляюцца падмуркам здаровага развіцця грамадскай супольнасці. Сям’я, як непарушны саюз мужчыны і жанчыны, адной з мэтаў якой з’яўляецца працяг і ахова жыцця, свой пачатак бярэ ад Створцы. Еўропа не будзе Еўропай, калі знікне або будзе дэфармавана сям’я, як кажа папа Бэнэдыкт XVI (пар. http://www.rodzinakatolicka.pl/index.php/ wiadomoci/6-wiadomosci/18250-wgierska-konstytucja-ma-chroni-ycie).
Перафразоўваючы гэтыя словы, можна сказаць, што калі не будзе пераможаны крызіс сям’і і абароны жыцця, то не будзе Беларусі як нацыі, застануцца толькі яе былыя, заселеныя іншымі народамі тэрыторыі.
У сувязі з гэтым перад Касцёлам стаіць актуальная задача звяртаць асаблівую ўвагу на навучанне аб сям’і і яе мэтах, абароне жыцця, належнай падрыхтоўцы моладзі да стварэння сям’і і іх выхавання да адказнага мацярынства і бацькоўства, а таксама дапамагаць сям’і ў адпаведнасці з сацыяльнай дактрынай.
4. Абарона жыцця ад зачацця да натуральнай смерці з’яўляецца абавязкам кожнага чалавека. Для будавання цывілізацыі жыцця неабходна адназначная пазіцыя адносна зачацця чалавечай асобы, антыканцэпцыі, абортаў, штучнага апладнення.
У сучасным свеце мы з’яўляемся сведкамі непрыняцця фундаментальнага права на жыццё як ненароджанага чалавека, так і таго, хто знаходзіцца каля мэты свайго жыцця. Паводле «новай маральнасці» права на жыццё можа мець чалавек, які дарасце да пэўных стандартаў, а менавіта будзе незалежным і патрэбным для іншых. Само існаванне чалавека перастае быць дастатковай прычынай, каб шанаваць яго права на жыццё. Гэта асаблівая пагроза для безабароннага ненароджанага чалавека. Яго лёс — гэткае шэкспіраўскае «to be or not to be» — «быць ці не быць» — аддадзены на волю іншых, тых, ад каго ён залежыць.
У Апостальскай Адгартацыі «Ecclesia in Europa» («Касцёл у Еўропе») Ян Павел II, які 1 мая гг. будзе ўзнесены да хвалы алтара, падкрэслівае, што дэмаграфічны крызіс з’яўляецца знакам «культуры смерці», якая прасякае сучаснае грамадства (пар. ЕЕ 95). Папа заклікае да мабілізацыі намаганняў у галіне абароны жыцця, бо будучыня Еўропы залежыць ад абароны і прапаганды каштоўнасці жыцця, якое з’яўляецца коранем нашай культурнай спадчыны. Еўропе трэба вярнуць яе сапраўдную годнасць, звязаную з тым, што яна з’яўляецца месцам, дзе прызнаецца непераўзыдзеная годнасць кожнай чалавечай асобы (пар. ЕЕ 96).
Гэтыя словы Вялікага Папы можна аднесці і да нашай краіны, дзе пануе абыякавасць адносна справы абароны жыцця і ўсё мацней раздаецца нямы крык забіваемых ва ўлонні маці дзяцей. Заклік да прапаганды і аховы жыцця павінен падкрэсліць для нас існуючую дэвальвацыю яго каштоўнасці і паслядоўнае нежаданне перадаваць Божы дар жыцця, што вядзе да вымірання.
Падчас свайго візіту ў Злучаныя Штаты Амерыкі ў 1993 г. папа Ян Павел II нагадаў, што калі Амерыка хоча быць вялікай краінай, то павінна бараніць жыццё (пар. http://www.vatican.va/holy_father/john_paul_ii /speeches/ 1993/august/documents/hf_jp-ii_spe_19930812_welcome-denver-gmg_it.html).
Жадаючы поспехаў у працы канферэнцыі, хачу адрасаваць гэтыя словы нашай Бацькаўшчыне: Беларусь, калі хочаш быць вялікай, то захоўвай жыццё, бо наша будучыня залежыць ад абароны і прапаганды яго каштоўнасцяў (пар. ЕЕ 96).
Дзякую за ўвагу.
Выкарыстаная літаратура і прынятыя скарачэнні:
1. Ян Павел II. Апостальская Адгартацыя «Ecclesia in Europa» (EE).
2. http://news.tut.by/society/213333.html.
3. http://whoyougle.ru/place/statistics/total-fertility-rate.
4. http://un.by/ru/unfpa/reproductive_health/resource_centre/statistican/number-of- abo.html.
5. http://newsby.org/by/2010/01/30/ text13047.htm.
6. http://subscribe.ru/archive/science.news.demoscopenews/200910/20190911.html.
7. http://www.volk.by/content/belorusy-na-1-meste-v-mire-po-proizvodstvu-kartofelya-na-dushu-naseleniya.
8. http://www.rodzinakatolicka.pl/index.php/wiadomoci/6-wiadomosci/ 18250-wgierska-konstytucja-ma-chroni-ycie.
9. http://www.vatican.va/holy_father/john_paul_ii/speeches/1993/ august/documents/hf_jp-ii_spe_19930812_welcome-denver-gmg_it.html.
