Слова facolare мае італьянскае паходжанне і азначае «сямейны ачаг», а ў шырокім значэнні — сям’ю.

Заснавальніцай руху факаляраў, або Справы Марыі, з’яўляецца К’яра Любіч, якая нарадзілася ў 1920 годзе ў Трэнта, у Італіі.

К’яра ўжо з маладосці актыўна ўдзельнічала ў справах Каталіцкага Касцёла. Знамянальнай была паездка ў 1939 годе ў Ларэта на з’езд каталіцкіх студэнтак. Тут, у перапынках паміж канферэнцыямі, яна накіроўваецца ў Назарэцкі домік, каб у цішыні разважаць над вялікімі таямніцамі жыцця Святой Сям’і. Разважаючы над цнатлівым сумесным жыццём гэтых трох святых асобаў, К’яра загарэлася думкаю, якая ўжо не пакідала яе: жыць, як Асобы Святой Сям’і. Напрыканцы з’езду падчас святой Імшы ў яе з’явілася перакананне, што гэты ідэал можа прынесці шмат добрых пладоў.

З гэтым перакананнем К’яра вяртаецца ў родны горад. Прымаючы актыўны ўдзел у справах міласэрнасці, яна жыве гэтай верай, і духоўная радасць перапаўняе яе. У 1943 годзе сваімі роздумамі і жаданнем назаўсёды прысвяціць сябе Пану Богу К’яра падзялілася з адным святаром, які благаславіў яе гэтую ідэю і заахвоціў да працы ў гэтым накірунку. Да К’яры далучаюцца іншыя маладыя дзяўчаты, якія імкнуцца жыць так, як яна.

1944 год для К’яры і яе паплечніц быў вельмі важным. Менавіта тады вайна асаблівым чынам закранула Трэнта. Бамбардзіроўкі, знішчэнне, чалавечае няшчасце і смерць, пазбаўленне набытага на працягу ўсяго жыцця выклікаюць рэакцыю песімізму, расчаравання і маральнага ўпадку. К’яра і яе паплечніцы, чытаючы і разважаючы над Евангеллем, умацоўваюць сваю супольнасць. Евангельскія ідэалы — «Ойча (...), каб усе былі адно», «Ніхто не мае большай любові за тую, калі хто жыццё аддасць за сяброў сваіх», «Дзе двое ці трое сабраліся ў імя Маё, там Я ёсць сярод іх» і іншыя дапамагаюць зрабіць адкрыццё, што самае галоўнае ў жыцці — гэта Бог і выкананне Яго волі, якую перадае нам Езус Хрыстус — адзіная і бясспрэчная Праўда.

З гэтага часу супольнасць спрабуе ўвесці ў жыццё евангельскія прынцыпы. Праз некаторы час з’яўляецца роздум над тым, хто такі чалавек; над тым, што нельга толькі ўглядацца ў Любоў, пастаянна гаварыць пра яе. Але як ёю жыць, калі кожны чалавек мае свае абмежаванні, заганы, дрэнныя схільнасці? Разважанне над гэтым аспектам прывяло да пераканання, што жыццё не абмяжоўваецца толькі запаведдзю любові згодна з вучэннем Езуса, але ў ім таксама прысутнічае цярпенне. Сам Езус у сваім жыцці шмат цярпеў, а найбольш — у момант канання на крыжы, калі ўсклікаў: «Божа мой, Божа мой, чаму мяне пакінуў?». Гэтае святло — Езус Пакінуты — прывяло супольнасць да пераканання, што дзеля Езуса варта прымаць любую працу, боль і цярпенне. Такім чынам вызначыліся канкрэтная праграма і мэта новастворанай супольнасці. Праз некалькі месяцаў ужо пяцьсот чалавек хацела жыць паводле прынцыпаў гэтай супольнасці.

Пасля вайны ўдзельнікі руху разыходзяцца па ўсёй Італіі, усюды абвяшчаючы ідэалы еднасці, якая абапіраецца на Божае слова і вядзе да супольнасці на ўзор Святой Сям’і з Назарэта. Дзейнічаючы такім чынам, яны дамагаюцца павелічэння колькаснага складу руху. Ідэалы ўздзейнічаюць на людзей. Пад уплывам гэтага апостальства ўтвараецца мужчынскае адгалінаванне факаляраў.

У 1956 годзе да руху далучаюцца валанцёры — свецкія людзі, якія, жывучы ў свеце, хочуць параўнацца адданасцю з першымі хрысціянамі. У 1967 годзе вылучылася новае пакаленне факаляраў — моладзь і дзеці рознага ўзросту, якія, жывучы прыцыпамі руху, уводзяць у асяроддзе еднасць, любоў і дух супольнасці.

Праз некалькі дзесяткаў гадоў дзейнасць руху распаўсюдзілася па ўсёй Італіі, Еўропе і на іншыя кантыненты. На сённяшні дзень рух існуе ў 160 краінах свету. Рух атрымаў першае папскае прызнанне ад Янa ХХІІІ, а затым ад Паўла VI, які зацвердзіў структуры, створаныя пазней.

Рух факаляраў не абмяжоўваецца толькі католікамі. Яго прызнаюць пратэстанты, Англіканская Царква і нават праваслаўныя. Ідэалы руху збліжаюць паміж сабою падзеленых хрысціянаў і такім чынам пракладаюць шлях да новай вясны хрысціянства.

Сэрцам руху з’яўляюцца мужчыны і жанчыны факаляры, якія складаюць тры шлюбы: чыстасці, убогасці і паслухмянасці. Кожная супольнасць ахоплівае таксама і сужэнцаў, якія ў адпаведнасці са сваім сужэнскім станам удзельнічаюць у дзейнасці руху.

Асноўныя прынцыпы руху факаляраў абапіраюцца на супольнае жыццё ва ўзаемнай любові і братэрстве, на Божае слова, перадусім на Евангелле, а таксама на Эўхарыстыю, акрамя таго, яны носяць марыйны характар. Дзявоцтва Марыі і Яе паслухмянасць Богу займаюць у руху галоўнае месца. Асаблівым чынам рух прапагандуе еднасць з касцёльнаю іерархіяй.

Рух факаляраў, які ўзнік пад уплывам перажывання веры К’ярай Любіч у сітуацыі разрухі, якую неслі Другая сусветная вайна і пасляваенныя гады, калі нянавісць брала верх над любоўю, эгаізм над альтруізмам, недавер над даверам, быў і застаецца знакам вяртання да евангельскіх каштоўнасцяў. Аднова духу, мыслення чалавека і канкрэтная рэалізацыя гэтай адновы ў руху з’яўляецца знакам таго, што хрысціянскае жыццё не памерла, што яно развіваецца ў людзях, запаленых жаданнем, «каб усе былі адно».

Паводле кнігі «Рухі і супольнасці»
© «Pro Christo» 2006.