| З гісторыі валянцінак |
| Каляндар |
| 14.02.2016 11:03 |
|
Карані сённяшніх «валянцінак» трэба шукаць не ў хрысціянстве, а ў язычніцкім Рыме. Гэтая дата была абрана самой прыродай: у сярэдзіне лютага птушкі, якія гнездаваліся ў Вечным горадзе, распачыналі любоўныя залёты і аб’ядноўваліся ў пары. Гэта лічылася сімвалічным абуджэннем прыроды, якое прадвяшчала хуткі прыход вясны. З гэтай прычыны на 15 лютага рымляне вызначалі дату святкавання т. зв. «луперкаліяў» (ад лац. Lupercalia) — фэсту на ўшанаванне бога плоднасці Фаўна (Луперка). Напярэдадні святкавання праводзілася любоўная латарэя: імёны дзяўчат запісваліся на лістках паперы, пасля чаго іх выцягвалі хлопцы — такім чынам гэтыя дзяўчаты станавіліся іх партнёршамі на час «луперкаліяў». Здаралася, што з гэтага часу пары сустракаліся на працягу цэлага года альбо нават заставаліся адно з адным на ўсё жыццё. У IV стагоддзі, калі хрысціянства стала пануючай рэлігіяй у Рымскай імперыі, язычніцкія святы паступова замяняліся хрысціянскімі. «Луперкаліі» былі настолькі папулярнымі, што ўтрымаліся да канца V ст. Скасаваў гэтае свята ў 496 г. Папа Гелазій І, замяніўшы яго бліжэйшым па літургічным календары святам мучаніка Валянціна. Дзень святога Валянціна стаў сапраўдным днём закаханых у Сярэднявеччы. Чаму валянцінкі? Паводле падання, у часы панавання цэзара Клаўдыя Готыка Рым быў уцягнуты ў крывавыя войны, непапулярныя да такой ступені, што мужчыны не жадалі ісці ў войска. Цэзар зрабіў выснову, што прычынай такіх паводзінаў было нежаданне мужчын пакідаць сваіх нявест і жонак. Таму ён адмяніў усе запланаваныя заручыны і шлюбы. Святар Валянцін дапамагаў парам, якія жадалі ажаніцца, і рабіў гэта патаемна. Аднак яго злавілі і прысудзілі да пакарання смерцю. Валянціна білі, пакуль ён не сканаў, пасля чаго яму адсеклі галаву. Гэта адбылося 14 лютага 269 г. — у дзень, калі праводзіліся т. зв. «любоўныя латарэі». Легенда дадае, што перад пакараннем у турме Валянцін пасябраваў з дачкою вартаўніка, якая наведвала яго і падтрымлівала маральна. У знак удзячнасці ён пакінуў ёй на развітанне ліст у форме сэрца, на якім напісаў: «Ад твайго Валянціна». У 1496 г. Папа Аляксандр VI абвясціў святога Валянціна апекуном закаханых. У 1800 г. амерыканка Эстэр Хоўланд паклала пачатак традыцыі высылання гатовых «валянцінак». Сёння імі ва ўсім свеце абменьваюцца не толькі закаханыя, але таксама дзеці і падлеткі ў школах. Найбольш вядомым іх стваральнікам быў французскі графік Раймон Пейнэ. Ён пачаў іх публікаваць у 1965 г., калі дзень 14 лютага ў Францыі быў афіцыйна абвешчаны Днём закаханых. У Аўстрыі ў гэты дзень адбываюцца вулічныя шэсці, у Англіі закаханыя дораць адно аднаму сэрцы з кардону, упрыгожаныя выявамі Рамэо і Джульеты, а ў Амерыцы — проста шлюць лісты па электроннай пошце. Далучыліся да святкавання і беларусы, якія часцей за ўсё ўручаюць сваім каханым гатовыя паштоўкі-«валянцінкі».
Малітва да святога Валянціна |
На працягу некалькіх апошніх тыдняў усе СМІ (кожны з розных ракурсаў) распавядаюць пра традыцыі, мерапрыемствы, навіны, звязаныя з надыходзячым Днём святога Валянціна. Святы Валянцін лічыцца апекуном сужэнстваў, і з яго імем звязана шырока распаўсюджаная традыцыя «валянцінак», т. зв. віншавальных паштовак у «свята закаханых». Упершыню гэтае свята адзначалася ў 496 г.
для друку