Разважаючы пра час правядзення катэхізацыі, можам з упэўненасцю працытаваць словы натхнёнага аўтара са Святога Пісання: «Гэта (вось) час адпаведны, гэта дзень (час) збаўлення» (пар. 2 Кар 6, 2). З аднаго боку, сапраўды, мы — тыя, хто спазнаў і носіць у сабе жар любові да Бога і бліжняга. Сёння мы маем велізарныя магчымасці дзяліцца Добраю Весткай з бліжнімі: у касцёле, у катэхетычнай зале, на розных сустрэчах, урачыстасцях, у сям’і, сярод блізкіх і родных.

Мы можам накіроўваць адпаведныя матэрыяльныя сродкі для падрыхтоўкі і публікацыі друкаваных матэрыялаў, аудыё- і відэадапаможнікаў. Выкарыстоўваецца вопыт педагогаў і псіхолагаў, спецыялістаў з іншых галін навукі, каб як мага эфектыўней перадаваць катэхетычныя веды. Слуга Божы папа Ян Павел ІІ у адной са сваіх адгартацый пісаў: «Ад часоў, калі Апосталы навучалі ў вуснай форме, а ў касцёлах зачытваліся пасланні, ажно да сённяшняга часу, калі існуюць розныя формы дапамогі, катэхеза, якую вядуць душпастыры пры ўдзеле супольнасцяў, заўсёды шукала шляхоў і сродкаў найбольш адпаведных для выканання сваёй місіі. Гэтае намаганне павінна быць падтрымана».

Шматлікія магчымасці для перадачы інфармацыі даюць таксама сучасныя сродкі масавай камунікацыі: тэлебачанне, перыядычны друк, радыё, дыскі, магнітафонныя стужкі, а таксама аўдыёвізуальная тэхніка. Намаганні, якія былі з поспехам рэалізаваны, дазваляюць спадзявацца на лепшае. Вопыт паказвае, напрыклад, што эфектыўным з’яўляецца навучанне з выкарыстаннем радыё і тэлебачання, пры ўмове іх спалучэння з клопатам пра эстэтычныя каштоўнасці і вернасць навучанню Касцёла. На сённяшні дзень Касцёл мае шмат магчымасцяў, каб займацца гэтай праблемай, асабліва ў дні, прысвечаныя сродкам масавай камунікацыі.

З іншага боку, належыць прыняць Божы Провід пры ацэнцы вынікаў катэхетычнай працы ва ўзроставай групе, катэхезы ў парафіі альбо спецыяльнай катэхезы для асобных груп (нарачоныя, катэхумены і інш.). Няхай заўсёды перад вачыма застаецца вобраз сейбіта, зерне падчас сяўбы якога ўпала на розную глебу: урадлівую, камяністую, сухую. Неабходная ўмова для місіі катэхізацыі — гэта гатоўнасць з пакораю прыняць Божую волю: быць у месцы, прызначаным Божым Провідам, бо ў нас толькі адно жыццё, прыклад зменлівасці якога мы бачым у лёсе святога Паўла Апостала.

Чым адзначаецца глеба, у грунт якой падае зерне Божага слова, і які яна можа даць плён? З аднаго боку, гэта вялікая колькасць інфармацыі, жыццё адной хвілінай і мімалётнымі поспехамі, няздольнасць засяроджвацца на сапраўды важным, адкрытасць на спажывальніцтва і іншыя спосабы ўласназа задавальнення. Паводзіны сучаснага чалавека можна ў многім параўнаць з паводзінамі грэкаў на рынку ў Афінах.

Менавіта катэхеза тлумачыць сучаснаму чалавеку знакі і словы ў абрадах, каб свядома і глыбока перажываць спатканне з Хрыстом у сакрамэнтах. Пра гэта нагадвае Святы Айцец Бэнэдэкт XVI у Апостальскай Адгартацыі «Sacramentum Caritatis», дзе звяртае ўвагу на неабходнасць знаёміць вернікаў са значэннямі знакаў у абрадах: «Гэтае заданне з’яўляецца асабліва неадкладным у нашыя часы, калі існуе пагроза страты здольнасці разумення знакаў і сімвалаў. Заданне гэтай катэхезы — не толькі інфармаваць, але зацікавіць мовай знакаў і жэстаў, якія ў спалучэнні са словам прадстаўляюць абрад. Неабходна прыкласці намаганні, каб у катэхезе паказаць вернікам значэнне абрадаў у еднасці з хрысціянскім жыццём ва ўсіх яго вымярэннях, працы, думках і пачуццях, актыўнасці і адпачынку.

У Год святарства неабходна ўспомніць св. Яна Марыю Віянэя, пробашча з Арс (Францыя), які не столькі здольнасцямі абвяшчэння Евангелля, колькі прыкладам свайго жыцця паказаў Хрыста многім сваім сучаснікам. Аб гэтым папа Бэнэдэкт XVI у Апостальскай Адгартацыі «Sacramentum Caritatis» гаворыць так: «Першай і асноўнай місіяй, якая нараджаецца са святых таямніц, з’яўляецца сведчанне сваім жыццём. Дар, які нам даў Бог у Хрысце, нараджае ў нашым быцці дынаміку, якая абавязвае нас, каб мы давалі сведчанне Ягонай любові. Мы становімся сведкамі, калі праз нашыя ўчынкі, словы і спосаб жыцця абвяшчаецца і ўдзяляецца хтосьці Іншы. Можна сказаць, што гэтае сведчанне з’яўляецца сродкам, дзякуючы якому чалавек спасцігае праўду аб Божай любові, якая пабуджае яго добраахвотна прыняць такую радыкальную навіну. У гэтым сведчанні Бог адкрываецца, так бы мовіць, на рызыку свабоды чалавека. Езус сам з’яўляецца сапраўдным і праўдамоўным сведкам (пар. Ян 1, 5; 3, 14). Прыводзячы гэтыя словы, я жадаю растлумачыць разуменне, якое было важным для першых хрысціян і датычыць таксама нас, сучасных хрысціян: сведчыць ажно да ахвяры з самога сябе, ажно да мучаніцтва заўсёды лічылася ў гісторыі Касцёла вяршыняй новага духоўнага культу — «каб вы далі свае целы» (Рымлянаў, 12, 1).

Клопатам аб паглыбленні веры і аб пазнанні Хрыста агортвае Касцёл розныя ўзроставыя групы, а асабліва моладзь. Пра гэта пісаў Святы Айцец Ян Павел II у адгартацыі «Аб катэхізацыі ў нашыя часы»: «Пералічу таксама групы моладзі, якія пад рознымі назвамі і рознай формай арганізацыі, але заўсёды з той самай мэтай, якой з’яўляецца пазнанне Езуса Хрыста і жыццё Евангеллем — множацца ў некаторых рэгіёнах і расквітаюць, як кветкі ў вясеннюю пару, што з’яўляецца вельмі вялікай пацехай для Касцёла. Успамінаю згуртаванне Каталіцкай Акцыі, харытатыўныя групы, групы супольнай малітвы, групы хрысціянскай кантэмпляцыі і інш. Гэтыя групы нясуць вялікую надзею для Касцёла заўтрашняга дня».

Гаворачы аб плёне сяўбы, не забудзем пра так званыя «пабочныя дзеянні». Ян Павел II, выказваючы у сваёй адгартацыі задавальненне актыўнасцю шматлікіх апостальскіх евангелізацыйных і малітоўных груп, таксама папярэджваў: «Але ў імя Езуса Хрыста прашу маладых, якія іх ствараюць, іх кіраўнікоў і святароў, якія ім прысвячаюць найбольшую частку свайго служэння, ні ў якім выпадку не дапусціце, каб у вашых групах — настолькі багатых каштоўнасцямі сяброўства і салідарнасці моладзі, радасці і энтузіязму, разважлівасці над справамі і здарэннямі жыцця — не хапіла сур’ёзных ведаў хрысціянскага навучання. У процілеглым выпадку, гэта пагражае небяспекай, што, як ні балюча, ужо здаралася: такія групы ашукваюць і сваіх членаў, і сам Касцёл. Праца, прысвечаная катэхезе ў гэтых ці іншых абставінах, тым больш будзе паспяхова развівацца і тым лепшы будзе плён, чым больш будзе павагі да іх сапраўднага характару».

Трэба кіравацца разважлівасцю, разумеючы, што ў канчатковым выніку плён дае Бог. Дапамогуць у гэтым кнігі ў парафіяльнай бібліятэцы, каталіцкія газеты і часопісы. За рэлігійнаю чысціню іх зместу адказвае святар-тэолаг, прызначаны біскупам ардынарыем.

Вельмі важным з’яўляецца аддзяленне катэхезы ад прадстаўлення сваіх палітычных, ідэалагічных і іншых поглядаў, што не змяшчаецца ў паняцці перадавання веры. Папа Ян Павел II навучаў: «Першая агульная справа, якую належыць разгледзець, — гэта тое, каб ніхто сваімі пагардлівымі паводзінамі і паддаючыся спакусам, не змешваў неправамерна катэхетычнага навучання са скрытымі ці яўнымі ідэалагічнымі поглядамі, асабліва грамадска-палітычнай прыроды, а таксама са сваім асабістым настаўленнем. Калі такія погляды паўплываюць на Добрую Навіну, якая павінна абвяшчацца ў першую чаргу, і яе зацемняць і зробяць чымсьці другарадным, а нават падпарадкаваным іх уласным мэтам, тады катэхеза будзе зменена ў сваёй аснове».

Катэхет абвяшчэе Добрую Навіну аб Езусе Хрысце ў радасці. «Абвяшчаю вам вялікую радасць — гаворыць анёл жыхарам зямлі» (пар. Лука 2, 10). І мы, нягледзячы на столькі вякоў, не абвяшчаем змененай навукі, але толькі тую самую Добрую Навіну, якую неслі Апосталы, вучні, Айцы Касцёла, прадстаўнікі законных супольнасцяў і іх вялікія заснавальнікі — св. Васіль, Аўгустын, Бэнэдыкт. Радасць павінна нам спадарожнічаць і таму, што такім чынам мы рыхтуем фундамент для хрысціянскага грамадства ў будучым. Сённяшнія слухачы і адэпты катэхезы ў катэхетычных класах, дзякуючы вашай працы будуць ведаць, як на хрысціянскіх каштоўнасцях будаваць жыццё, будучыню грамадства і сям’і.
Напаўняюць нас страхам памеры зла, якому паддаюцца пэўныя групы людзей. Свядома ці несвядома яны аказаліся ў полі ўздзеяння розных дэструктыўных сіл. Аднак, калі вы праводзіце катэхезу, будзьце свядомымі таго, што дзякуючы вашай працы зло становіцца меншым і з часам знікае падобна цемры, якая знікае на світанку.

Дарагія катэхеты, жадаю, каб вам спадарожнічала радасць ад свядомасці таго, што вы вельмі многа дапамагаеце бацькам у рэлігійным выхаванні дзяцей. Напэўна, святасць і рэлігійнасць у сям’і будзе залежаць ад якасці катэхезы, заснаванай на Святым Пісанні. Такім чынам, вы таксама ўключаны ў працэс фарміравання сужэнства і сям’і — найменшай, але вельмі важнай клеткі грамадства і Касцёла.

Глыбокапаважаныя браты і сёстры!

Слова «евангелізацыя» мае грэчаскае паходжанне і азначае прапагандаванне вучэння аб Езусе Хрысце.

Евангелізацыя — гэта не столькі навучанне і перадаванне ведаў, колькі сведчанне пра асобу Хрыста. Галоўнай мэтай евангелізацыі з’яўляецца пазнанне Езуса Хрыста, а не пераказ абавязковых праўдаў маралі, чым займаецца катэхізацыя. Евангелізацыя скіравана як да няверуючых, так і да веруючых, якія яшчэ не перажылі асабістай сустрэчы з Богам або чыя вера аслабла і якія, хоць і называюць сябе хрысціянамі, тым не менш жывуць так, як быццам Бога няма. Таму часам такое абвяшчэнне  Евангелля называецца новай евангелізацыяй ці рэевангелізацыяй.

Існуе шмат формаў евангелізацыі. Такімі формамі можна назваць усе, якія не выходзяць за рамкі хрысціянскага маральнага і этычнага вучэння. Існуюць евангелізацыйныя місіі, хрысціянскія таварыствы, школы новай евангелізацыі і г. д. У справе евангелізацыі можа быць выкарыстана і музыка як носьбіт евангельскага зместу, канцэрты, даклады, канферэнцыі, дыскусіі і г. д.

Каталіцкі Касцёл у Беларусі таксама падвяргаецца негатыўным уплывам секулярызму, і ён не можа сядзець склаўшы рукі і чакаць, што яны пройдуць міма яго. Сярод нашых вернікаў таксама шмат тых, хто страціў веру і з’яўляюцца намінальнымі хрысціянамі, якія патрабуюць новай евангелізацыі. У сітуацыі, калі час робіць нам новыя выклікі, мы перажываем дзіўны парадокс. Падчас ганенняў на Касцёл вернікі нашай краіны не толькі захавалі веру, але і перадалі яе новым пакаленням. У наш час свабоды веравызнання людзі самі адракаюцца ад веры ў Бога. На занятках па рэлігіі яны пазнаюць праўды веры, але ў жыцці сустракаюцца з іншым светам, які вабіць іх больш, чым праўда Евангелля. Гэта новыя і вельмі сур’ёзныя выклікі нашага часу, на якія трэба адказаць. А для таго, каб адказаць, трэба быць падрыхтаваным да гэтага.

Спадзяюся, што канферэнцыя, якая распачынаецца сёння, дапаможа нам праз прызму Евангелля паглядзець на існуючыя праблемы з мэтай знайсці дзейсныя лекі ад засілля секулярызму і ад імкнення да абсалютнай свабоды, з якой вынікае ўсёдазволенасць, каб наша вера заставалася непахіснай і каб мы былі яе мужнымі сведкамі, каб людзі ў сваім жыцці кіраваліся не прывабнасцю зменлівага свету, а вечнымі і нязменнымі праўдамі хрысціянскай веры.

З гэтай надзеяй і найлепшымі пажаданнямі аб’яўляю канферэнцыю  «Новая евангелізацыя ў сучасным свеце» адкрытай.

Дзякую за ўвагу.

Даклад кс. Аляксандра Яшэўскага
на канферэнцыі «Новая евангелізацыя ў сучасным свеце»
Мінск, касцёл св. Сымона і св. Алены, 7–8 лістапада 2009 г.

Паважаныя ўдзельнікі канферэнцыі!

У першую чаргу жадаю прывітаць вас усіх і падзякаваць за ўдзел у гэтай важнай і актуальнай Канферэнцыі, прысвечанай тэме Евангелізацыі ў сучасных абставінах секулярызму. Каталіцкі Касцёл не застаецца збоку ў гэтай справе, але, выкарыстоўваючы ўсе магчымыя сродкі, свой шматвякавы вопыт, дзейсна абвяшчае Божае Слова евангелізуючы ў нашай краіне.

1. Як паказвае гісторыя, пачынаючы з 1917 года, на тэрыторыі Беларусі савецкі рэжым паслядоўна і бескампрамісна рэалізоўваў сваю атэістычна-матэрыялістычную праграму. У выніку рэпрэсійных акцый савецкіх уладаў Каталіцкі Касцёл на Беларусі меў велізарныя страты сярод духавенства, якое навучала вернікаў релігійнаму жыццю, а таксама былі знішчаны і забраныя шматлікія святыні і кляштары, месцы катэхізацыі дзяцей, моладзі і дарослых. З сапраўды шатанскай лютасцю праследавалі тых, хто вызнаваў Бога і спрабаваў выконваць рэлігійныя практыкі і навучаць іншых Божым праўдам.

Але, як падкрэсліваюць Каталіцкія Біскупы Беларусі, Касцёл на Беларусі пазбаўлены адпаведных касцёльных структураў, церпячы і не раз сыходзячы крывёю, трываў — і выжыў. Святары, сёстры законныя, а таксама свецкія вернікі, ахвяруючы сваім жыццём, патаемна, як гэта было магчыма лепей, рыхтавалі дзяцей і моладзь да Сакраманту Пакаяння і Першай Святой Камуніі. Падрыхтоўвалі вернікаў да Хросту і Сакраманту Сужэнства. Дзякуючы гэтаму, Касцёл на Беларусі быў выратаванны ад страты веры ў чалавечых душах.

Атрымаўшы рэлігійную свабоды, Каталіцкі Касцёл у Беларусі не толькі аднаўляў свае структуры, адбудоўваў святыні і кляштары, але пільна пачаў катэхізаваць дзяцей, моладзь і дарослых у вельмі сціплых абставінах.

2. Гаворачы пра рэлігійнае навучанне ў нашай краіне, альбо іншымі словамі пра катэхізацыю, трэба адзначыць, што мы разумеем праз гэтае слова. Слова катэхеза грэцкага паходжання і мае шмат значэнняў, сярод якіх ёсць вельмі сімвалічныя як настаўленне, павучэнне і рэха. Гэта азначае, як падкрэслівае наш Мітрапаліт Тадэвуш, што трэба так навучаць веры, каб яна моцным рэхам адгукалася ў сэрцах людзей і заставалася ў чалавеку, які яго пачуе. Катэхізацыя – гэта выхаванне дзяцей, моладзі і дарослых ў веры, у духу хрысціянскага веравучэння, прапаведаванага звычайна і сістэматычна. Каб навука рэлігіі была эфектыўнай, яна, як вучыць II Ватыканскі Сабор, павінна грунтавацца на Святым Пісанні, традыцыі, літургіі і Вучэнні Касцёла, а таксама, як падкрэслівае Слуга Божы Ян Павел II у Апостальскай Адгартацыі аб катэхізацыі, у наш час навука рэлігіі павінна быць сістэматычнай і мець сувязь з жыццём, сакрамэнтамі і касцёльнай супольнасцю. Яна патрэбна, каб весці да сталасці ў веры і хрысціянскага сведчання ў свеце.

Справе катэхізацыі Касцёл надае вялікую ўвагу, прыкладае шмат намаганняў. Пра гэта нам кажуць шматлікія Дакументы Касцёла, а асабліва падкрэслівае гэта Папа Павел VI у Адгартацыі пра Евангелізацыю ў сучасным свеце –Evangelii Nuntiandi (1975) і Слуга Божы Папа Ян Павел II у Адгартацыі пра катэхізацыю ў наш час – Catechesi Tradendae (1979). Мэта катэхізацыі - давесці людзей да адзінства з Хрыстом, да пазнання любові Хрыста. Чацвёртае агульнае сабранне Сыноду біскупаў (кастрычнік 1977) звяртае ўвагу, што кожная катэхеза павінна быць Хрыстацэнтрычнай, гэта азначае, што маем абвяшчаць не сваё ўласнае навучанне, альбо якогасьці іншага вучонага, але маем абвяшчаць навуку Езуса Хрыста. Як кажа Слуга Божы Ян Павел ІІ трэба, каб да кожнага катэхеты можна было аднесці словы Езуса: “Мая навука, не мая, але таго, хто мяне паслаў” (пар. Ян 3,34). Абавязак кожнага катэхеты: глыбокае пазнаванне Божага Слова і навучання Магістэріум Касцёла. Езус – узор настаўніка і таму хто так навучае прыслугоўвае тытул настаўніка.

3. Яшчэ раз хачу падкрэсліць, што Каталіцкі Касцёл у Беларусі прымае рэлігійнае навучанне як сваю найважнейшую задачу. Святы Айцец Бэнэдыкт ХVI у сваёй прамове 5 жніўня 2006 года казаў пра тое, што сёння шмат маладых людзей блукае і ім неабходна дапамагчы знайсці шлях да сапраўднага шчасця. “Мы ўсе павінны знайсці шляхі, каб сустрэцца адно з адным у сем’ях, паміж пакаленнямі, а затым—паміж культурамі і народамі (...). Трэба знайсці шляхі, якія вядуць у будучыню”.

У працэсе шукання саміх сябе і шляхоў, якія вядуць да лепшай будучыні, асаблівае заданне Касцёл у Беларусі ўскладае на выхавацеляў маладога пакалення. У першую чаргу гэта датычыць тых, хто займаецца рэлігійным навучаннем. Сённяшняя моладзь гатова адкрыцца на дабро, на рэлігійныя каштоўнасці. Заданне нашага Касцёла — дапамагчы юнакам і дзяўчатам глыбей зразумець веру, пазнаць яе і навучыць іх жыць ёю кожны дзень.

Маладыя шукаюць праўды ў рэлігіі. Іх вера патрабуе сведчання пра Бога, які ў Езусе Хрысце паказаў сваю любоў да чалавека. Таму ў нашых парафіях, законных супольнасцях і малітоўных групах мы імкнёмся даць ім магчымасць паглыбляць сваю веру. Дзеці і моладзь — гэта наш найкаштоўнейшы скарб, які трэба не толькі берагчы, але і развіваць яго духоўны патэнцыял.

Езус Хрыстус даў нам прыклад таго, як гэта рабіць. Ён любіў дзяцей і нікому не дазваляў пагарджаць імі. Кожны чалавек жадае любові. Святы Ян Боско, якога Слуга Божы Ян Павел ІІ абвясціў Айцом і Настаўнікам моладзі, часта паўтараў выхавацелям: “Не кажыце маладым, што вы іх любіце, а рабіце ўсё магчымае, каб яны без словаў адчувалі, што іх сапраўды любяць”. Няма сапраўднай любові без радасці. Евангелле — гэта радасная вестка пра збаўленне, падараванае Богам. Выклікае спраўдны жаль такі “катэхет”, які імкнецца перадаць гэтую радасную вестку, пачынаючы са слова “нельга”: “Нельга ўжываць алкаголь, наркотыкі, нельга курыць”. “А што тады можна?” — пытаюцца маладыя людзі. І менавіта мы, настаўнікі рэлігіі, павінны даць ім адказ — адказ не свой, а Божы — на пытанні, што іх хвалююць.

У Евангеллі паводле св. Лукі чытаем: “Дух Пана на мне” (Лк 4, 18). Гэтыя словы прагучалі ў Назарэце — горадзе, дзе Езус вырас. У святы дзень, у суботу, Ён прыходзіць у сінагогу і там перад усімі сабранымі вернікамі чытае радкі з кнігі прарока Ісаі, што сталі тэмаю нашага разважання. Евангеліст падкрэслівае, што, калі Езус чытаў словы прарока, “вочы ўсіх у сінагозе былі скіраваныя на Яго. І Ён пачаў гаварыць ім: Сёння споўніліся гэтыя словы, якія вы чулі” (Лк. 4, 20–22). Усе адчувалі, што Хрыстус абвяшчаў штосьці вельмі важнае, таму што гэтыя словы са Святога Пісання прадказвалі прыйсце і місію Месіі, якога так чакаў ізраільскі народ. Нездарма Езус выбраў для чытання менавіта іх, бо з гэтага ўрыўку прысутныя маглі зразумець, што чаканы Месія — перад імі.

Місія Езуса не мае нічога агульнага са звычайнай філантропіяй, ані з чалавечай мудрасцю ці ўдалай палітычнай праграмай. Яна з’яўляецца плёнам дзеяння Святога Духа: “Дух Пана на Мне” (Лк 4, 18). Гэтым самым Духам, які ў дзень Пяцідзесятніцы сышоў на апосталаў і спачывае на ўсіх хрысціянах, павінны быць напоўнены мы, катэхеты, каб кіравацца ў сваім служэнні выключна Яго натхненнем.

4. Абвяшчаючы людзям Евангелле, Езус Хрыстус адначасова выхоўваў іх. Каталіцкі Касцёл у Беларусі не только імкнецца навучаць, але і выхоўваць. Калі заданне школы, акрамя перадачы ведаў, заключаецца ў выхаванні сумленных і адказных грамадзянаў, то праз катэхізацыю і рэлігійную практыку мы павінны прывіваць маладому пакаленню хрысціянскія каштоўнасці, а таксама ўдасканальваць яго духоўнае і маральнае жыццё.

У школе выкладаюцца розныя прадметы, і, безумоўна, усе яны важныя. Навука рэлігіі па сваім значэнні не саступае ніводнаму з іх, а, магчыма, нават з’яўляецца больш важнай за ўсе школьныя прадметы, разам узятыя, таму што навучае таму, як быць чалавекам сумленным, як прабачаць, як дапамагаць іншым, як любіць Бога і бліжняга. Школа дае веды, а рэлігійнае навучанне — сапраўдную мудрасць.

5. Кажучы пра рэлігійнае навучанне ў Каталіцкім Касцёле ў Беларусі, трэба выказаць вялікую ўдзячнасць нашым катэхетам, святарам, сёстрам законным, асобам свецкім. Дзякуючы ім, Божае Слова можа пачуць большая колькасць людзей. Іх служэнне вельмі патрэбнае людзям рознага ўзросту: ад найменшых дзетак, якія толькі пачынаюць пазнаваць Пана Бога і веру Касцёла, і да тых людзей, якім толькі ў сталым узросце адкрылася праўда Хрыстовага Евангелля. Акрамя таго, ім даводзіцца працаваць з групамі падрыхтоўкі да Першай Камуніі, з падлеткамі, юнакамі і дзяўчатамі, з вучнямі старэйшых класаў, з працоўнай і студэнцкай моладдзю і іншымі групамі вернікаў. І да кожнага знаходзяць свой падыход, адпаведныя словы, каб данесці да чалавека Божае Слова. Такім чынам, катэхеты з’яўляюцца ў парафіях як быццам працягам рук і вуснаў Хрыста ў справе пашырэння Божага Валадарства сярод вернікаў, даручаных ім святаром.

Каб нашае рэлігійнае навучанне было эфектыўным, мы прыкладаем усе намаганні, каб катэхізацыя была сістэматычнай і мела сувязь з жыццём, сакрамэнтамі і касцёльнай супольнасцю. Для здзяйснення гэтага, пры Канференцыі Каталіцкіх Біскупаў у Беларусі, была створана Катэхетычная Секцыя, у склад якой уваходзяць прадстаўнікі кожнай дыяцэзіі. Мэтай гэтай Секцыі з’яўляецца падрыхтоўка падручнікаў, як для настаўнікаў рэлігіі, так і для вучняў, таксама іншых дапаможных матэрыялаў на беларускай мове. За гады дзейнасці Катэхетычнай Секцыі была падрыхтавана і зацверджана праграма па рэлігійнаму навучанню, пачынаючы ад дзіцячага садка і аж да 11-га класа. У гэтай праграме прадугледжаны тэмы, адпаведныя ўзросту вучняў, якія дазваляюць сістыматычнай навуцы па рэлігіі і адпаведнаму ўзрастанню ў веры.

Падрыхтаваныя дыдактычныя матэрыяла для катэхетаў на кожны клас. У дадзены момант яны знаходзяцца на пераглядзе ў цэнзара і ў хуткай будучыні будуць надрукаваныя як асобныя падручнікі. У планах Секцыі ёсць імкненне падрыхтаваць адпаведныя падручнікі на кожны клас таксама для вучняў.

Дзякуючы намаганням нашага Мітрапаліта Тадэвуша, былі перакладзены і выдадзеныя “Дакументы Другога Ватыканскага Сабору”, якія неабходныя для рэлігійнага навучання моладзі і дарослых, бо змяшчаюць ў сабе канстытуцыі, дэкрэты, дэкларацыі, прысвечаныя розным сферам жыцця і дзейнасці Каталіцкага Касцёла, яго місіі ў свеце, ролі ў грамадстве, адносінам Касцёла да іншых рэлігій і веравызнанняў.

Секцыя па перакладзе літургічных тэкстаў і афіцыйных дакументаў Касцёла Камісіі Божага Культу і Дысцыпліны Сакрамэнтаў пры ККББ рыхтуе пераклад “Кампендый Катэхізіса Каталіцкага Касцёла” і “Кампендый сацыяльнага вучэння Касцёла”. Ёсць намер перакласці на беларускую мову і надрукаваць сам “Катэхізіс Каталіцкага Касцёла”. Дзякуючы гэтай Камісіі і выдавецтву Pro Christo, ёсць даступныя Дакументы Касцёла, Святого Айца, розныя Энцыклікі, Адгартацыі, Пастырскія Пасланні, якія выкарыстоўваюцца ў рэлігійным навучанні.

Выдавецтва Pro Christo займаецца перакладам і выдавецтвам цікавых і неабходных кніг з іншых моў, якія катэхеты могуць выкарыстоўваць не толькі ў навучанні рэлігіі, але таксама і ў літургічным жыцці сваіх навучэнцаў.

Тры гады таму, быў створаны Катэхетычны Аддзел Мінска-Магілёўскай архідыяцэзіі, які функцыянуе ў загадзя запланаваных кірунках і ў адпаведнасці са статутамі Сінода і катэхетычнай праграмай, прынятай Канферэнцыяй Каталіцкіх Біскупаў у Беларусі. Як дапамога катэхетам, былі надрукаваныя падручнікі “Метады актывізацыі ў катэхезе”. Былі перавыданы, нашым Мітрапалітам падручнікі для падрыхтоўкі да Першай Святой Камуніі: “Бог любіць мяне” і “Прыйдзіце да мяне ўсе”. А таксама падручнікі Першай Святой Камуніі: “Езус сярод нас”. Акрамя таго ў рэлігійным навучанні выкарыстоўваюцца матэрыялы Катэхізічнай Секцыі Канферэнцыі Каталіцкіх Біскупаў у Беларусі, і метадычныя матэрыялы Катэхізічнага Аддзелу архідыяцэзіі Мінска-Mагілёўскай.

На тэрыторыі нашай архідыяцэзіі пакуль няма ніякага катэхізічнага інстытута. Многія катэхеты працягваюць вывучэнні ў Катэхізічным Аддзеле Гродзенскай дыяцэзіі, які на працягу сямнадцаці гадоў свайго існавання выпусціў 275 катэхетаў. Іншыя распачалі з гэтага года навучацца ў Баранавіцкім Катэхетычным Каледжы. Існуе таксама магчымасць вучыцца ў  Польшчы, у Каталіцкім універсітэце імя Кардынала Стэфана Вышынскага ў Варшаве і ў Каталіцкім універсытэце ў Любліне, атрымаўшы стыпендыю ад дамапожнай арганізацыі з Нямеччыны “Renovabis”.

Акрамя таго, Катэхізічны Аддзел архідыяцэзіі, вельмі выдатна супрацоўнічае з Катэхізічным Цэнтрам у Зялёнай Горы (Польшча). Разам з гэтым Інстытутам два разы у год арганізоўваюцца курсы павышэння кваліфікацыі для выкладчыкаў рэлігіі. Гэтыя курсы развіваюць кампетэнцыю ў псіхалагічных, педагагічных і практычных здольнасцях выкладчыкаў.

Каталіцкі Касцёл у Беларусі пільна клапоціцца пра рэлігійнае жыццё саміх катэхетаў, таму рэгулярна арганізоўваюцца дні духоўнага аднаўлення, рэкалекцыі і іншыя моманты духоўнай фармацыі выкладчыкаў рэлігіі.

Заняткі па рэлігіі праходзяць пераважна пры Каталіцкай парафіі. Святары–пробашчы клапоцяцца пра тое, каб пры кожным касцёле, каплічцы была магчымасць выкладаць рэлігію. Катэхізічны Аддзел мае абавязак правесці катэхетычныя візіты ў кожнай парафіі з мэтай пазнаць, як праводзіцца катэхізацыя, даць па магчымасці неабходную дапамогу, вырашыць існуючыя праблемы.

Заняткі па рэлігіі, якія падрыхтоўваюць дзяцей да Першай Споведзі і да Першай Святой Камуніі, звычайна працягваюцца два гады. Потым, паводле прынятай праграмы, працягваецца цыкл заняткаў для сярэдняй школы і вышэйшых навучальных установаў. Выкладанне катэхізісу для інвалідаў і для тых, хто не можа наведаць заняткі ў парафіі, праводзяцца катэхетамі і святарамі ў выпадках неабходнасці. Як правіла ў такіх выпадках катэхеты выкладаюць у індывідуальным парадку, прыходзячы да хворых.

Падрыхтоўка да Сакраманту Канфірмацыі таксама адбываецца паводле праграмы, распрацаванай для вучняў сярэдняй школы. Катэхізацыя дарослых развіваецца асобна і па індывідуальнай праграме. Навучанне катэхізісу для неафітаў адбываецца таксама ў індывідуальнай форме. Падрыхтоўка да Сакраманту Шлюбу адбываецца паводле неабходнасці і кампетэнцыі кожнай пары. Акрамя абавязковага цыклу заняткаў па падрыхтоўцы, святар сустракаецца ў індывідуальным парадку з кожнай парай і пазней асабіста складае кананічны пратакол. Падчас прыгатавання пары да Сакраманту Сужэнства, бяруць абавязковы ўдзел у спецыяльных курсах па натуральнаму метаду планавання сям’і, а таксама абавязковыя сустрэчы з прадстаўнікамі Камісіі па справах Сям’і, так званымі дарадчыкамі сямейнага жыцця.

Акрамя сталага навучання дзяцей і моладзі на працягу вучэбнага года катэхеты арганізоўваюць у сваіх парафіях “Канікулы з Богам”, рыхтуюць тэатральныя прадстаўленні на Божае Нараджэнне, Пасху і іншыя касцёльныя ўрачыстасці. Для моладзі і дарослых арганізоўваюцца розныя сімпозіумы, канференцыі, і іншыя сустрэчы.

Нашыя катэхеты цесна супрацоўнічаюць з пробашчамі парафій і іншымі святарамі абмяркоўваючы з імі неабходнасць разгледжання некаторых тэм каб падкрэсліць падчас нядзельных казанняў, альбо абмяркаваць на парафіяльных і дыяцэзіяльных спатканнях.

Служэнне рэлігійнаму навучанню ў Каталіцкім Касцёле на Беларусі патрабуе ад нас мужнасці, вернасці і пакоры. Богу не патрэбныя красамоўныя аратары, ані пустыя балбатуны: Богу патрэбныя сапраўдныя сведкі. Ён выкарыстоўвае для незвычайных рэчаў звычайных людзей, такіх, як кожны з нас, каб аб’яўляць моц Евангелля, якая перамяняе ўсё. Кожны з нас павінен маліцца за сваіх выхаванцаў, каб Бог адкрыў іхнія сэрцы для прыняцця ласкі веры. Кожны з нас таксама павінен сведчыць пра Езуса з прастатою і даверам, каб з дапамогаю Збаўцы дасягнуць сэрцаў давераных нам вучняў і данесці да іх евангельскую вестку. Катэхет павінен памятаць, што вочы вучняў скіраваны на яго. Моладзі патрэбна не галаслоўнае павучанне, а добры прыклад, які будзе для яе ўзорам паводзінаў у штодзённым жыцці.

Маладыя таксама чакаюць адказаў на шматлікія, вельмі важныя для іх пытанні, якія хвалююць іх розум і сэрца. Каб мець з імі кантакт, каб дапамагчы ім закласці трывалы жыццёвы фундамент, трэба стаць іх сябрамі. Дабро маладога пакалення павінна стаць асноўным клопатам усёй катэхетычнай і выхаваўчай працы нашага Каталіцкага Касцёла ў Беларусі.

Дзякую ўсім за ўвагу.

Арцыбіскуп Тадэвуш Кандрусевіч
Даклад на канферэнцыі «Новая евангелізацыя ў сучасным свеце»
Мінск, касцёл св. Сымона і св. Алены, 6–8 лістапада 2009 г.

Глыбокапаважаныя браты і сёстры!

Апошнім наказам Езуса Хрыста, які Ён пакінуў апосталам, былі словы: «Ідзіце і навучайце ўсе народы» (пар. Мц 28, 19). Божая любоў не затрымалася на Ізраэлі, а была накіравана да ўсіх народаў і да кожнага чалавека. Бог «хоча, каб усе людзі былі збаўлены і дайшлі да пазнання праўды» (пар. 1 Цім 2, 4). Паслухмяныя гэтаму наказу Хрыста, Яго вучні сталі несці іншым людзям Добрую Навіну — Езуса Хрыста (пар. Дз 11, 19–20), або евангелізаваць людзей. Слова евангелізаваць паходзіць ад грэцкага euan-gelion, або Добрая Навіна — тэрмін, які выкарыстоўваецца для азначэння дзейнасці, скіраванай на навяртанне народаў і асобных людзей.

Евангелізацыя з’яўляецца галоўнай місіяй Касцёла і найперш скіравана на навяртанне язычнікаў. Але ці толькі іх? З Дзеяў Апосталаў відавочна, што сэнс Добрай Навіны — гэта сам Хрыстус, наш Пан (пар. Дз 11, 19–20). Пан на грэчаскай мове гучыць як Kyrios. Вядома, што ў эліністычнай культуры Рымскай імперыі прызнаць кагосьці сваім панам азначала прызнаць яго ўладу над сабой, прызнаць яго сваім богам.

Калі сёння мы спытаем сябе, колькі нашых знаёмых і сяброў чула аб гэтым і прызнала Хрыста сваім Панам, то вельмі лёгка адкажам, што евангелізаваць трэба не толькі тых, хто не ведае Хрыста, але і саміх хрысціян.

Маючы на ўвазе складаную сітуацыю ў справе перадавання веры ў сучасным, поўным небяспечных выклікаў свеце, Слуга Божы Ян Павел II увёў паняцце новай евангелізацыі.

У чым заключаецца сутнасць новай евангелізацыі? Ці не ідзе гаворка аб нейкім новым Евангеллі? Не. Новая евангелізацыя з’яўляецца абвяшчэннем таго самага Евангелля, якое існуе з часоў Езуса Хрыста і было дадзена нам праз Яго. Новая евангелізацыя з’яўляецца новай у сваім імкненні ажывіць адказнасць усіх хрысціян за абвяшчэнне Евангелля, каб хрысціянства было больш дынамічным і адкрытым, каб яно стала пошукам новых людзей. Гэтая евангелізацыя з’яўляецца новай таксама ў сэнсе пошуку і прымянення новых метадаў і спосабаў, якімі Евангелле можа дайсці да сучаснага чалавека, якія адпавядаюць яго менталітэту і мове. Сярод іх не толькі традыцыйнае абвяшчэнне Евангелля з амбоны ці навучанне яму, але таксама сродкі масавай камунікацыі, тэатр, мастацтва і г.д. Святы Айцец Бэнэдыкт XVI кажа, што заклік Яна Паўла II да новай евангелізацыі з’яўляецца актуальным і ў наш час. Мэтай яе з’яўляецца абуджэнне новай, свядомай і адказнай веры. Новая евангелізацыя мае на мэце абвяшчэнне не абстрактных тэалагічных формул, але асобы Езуса Хрыста, укрыжаванага, уваскрослага, жывога, таго, у якім шмат людзей было інкарпаравана праз хрост, але аб якім яны забыліся і жывуць так, як быццам Бог не прыйшоў у свет і яго няма.

Новая евангелізацыя з’яўляецца новай таксама і ў сэнсе ўдзелу ў ёй новых суб’ектаў. Гэта азначае, што ў ёй павінны прымаць удзел не толькі духоўныя асобы, але таксама людзі свецкія і разнастайныя касцёльныя рухі. Усё гэта нагадвае пра тое, што новая евангелізацыя — гэта абвяшчэнне таго самага Евангелля нанова, прыстасаванага да сучаснай сітуацыі.

Для паспяховага ажыццяўлення новай евангелізацыі неабходна добра  ведаць сітуацыю. Перш за ўсё неабходна звяртаць увагу на знакі часу і іх сувязь з вучэннем і дзейнасцю Касцёла, а таксама на выпрацоўку новых формаў евангелізацыі. Касцёл прызначаны для евангелізацыі, для абвяшчэння слова Божага і навучання, — сказаў папа Павел VI у апостальскай адгартацыі «Evangelii nuntiandi» — «Абвяшчаючы Евангелле» (пар. EN 14).

Вучэнне Касцёла ў справах веры і маралі ў сучасным свеце выклікае многа эмоцый і не заўсёды прымаецца нават вернікамі. Падобныя спрэчкі выклікае таксама навучанне Касцёла ў сацыяльных, эканамічных або палітычных пытаннях. У цэлым трэба адзначыць, што праўдам веры і маралі, якія абвяшчае Касцёл, цяжка знайсці месца ў свядомасці сучаснага постмадэрнісцкага чалавека. Нягледзячы на гэта, пастырская праграма Касцёла не павінна адхіляцца ад яго агульных заданняў, якія вынікаюць з яго сутнасці.

Другі Ватыканскі Сабор вучыць, што Касцёл у Хрысце з’яўляецца як бы сакрамэнтам, або знакам ці прыладай унутранай еднасці з Богам і еднасці ўсяго чалавецтва (пар. LG 1). Перад такім Касцёлам узнікаюць штораз новыя небяспекі і пагрозы з боку свету. Яны з’яўляюцца выклікамі, на якія павінна адказаць новая евангелізацыя. У гэтай новай сітуацыі ўжо недастаткова толькі евангелізатарскай дзейнасці святароў і кансэкраваных асобаў. Тут патрэбна актыўная дапамога свецкіх вернікаў, для якіх новая евангелізацыя стварае новыя эфектыўныя спосабы дзейнасці.

Як паказвае практыка, самаевангелізацыя вернікаў і іх актыўны ўдзел у жыцці і дзейнасці Касцёла спрыяюць змене яго аблічча ў свеце. Гэта адно з галоўных заданняў свецкіх вернікаў, якія «павінны весці найкаштоўнейшую дзейнасць дзеля евангелізацыі свету» (LG 35). Новая евангелізацыя з актыўным удзелам свецкіх з’яўляецца новай формай пастырства, галоўныя мэты якога — рэалізацыя Валадарства Божага і збаўленне чалавека (пар. EN 10), абвяшчэнне Божага слова праз сведчанне, катэхізацыю, прапаведванне, мас-медыя, дыялог (пар. EN 22.41-46), сакрамэнтальна-літургічнае служэнне (пар. EN 47), касцёльна-арганізацыйную, дабрачынную, грамадскую, выхаваўчую, культурную дзейнасць (пар. EN 23-24.29-39).  

Дзякуючы актыўнаму ўдзелу свецкіх праз іх сведчанне, абарону чалавечай годнасці, абарону жыцця і рэлігійнай свабоды, а таксама праз развіццё хрысціянскай культуры, ажыццяўляецца росквіт веры. Ад актыўнасці свецкіх будзе залежаць лёс новай евангелізацыі.

Новай евангелізацыі патрабуе сённяшні чалавек, сучасны свет і новыя  выклікі. Таму паралельна з агульным пастырствам з’яўляецца спецыяльнае надзвычайнае пастырства. Яно павінна браць пад увагу розніцу паміж членамі Касцёла, з чаго выводзіцца патрэба дакладнага ведання сітуацыі, у якой яны жывуць і дзейнічаюць. Таму неабходны дакладны сацыялагічны, псіхасацыялагічны і псіхалагічны аналіз грамадства.

Новая евангелізацыя таксама патрабуе прыстасаванай да канкрэтнай сітуацыі пастаральнай тэалогіі, якая павінна мець на ўвазе тое, што вельмі хуткія сацыяльна-культурныя змены патрабуюць яе актуалізацыі. Таму патрэбна сталае аднаўленне пастаральнай тэалогіі ў адпаведнасці з патрэбамі часу.

Гэта асабліва датычыць моладзі, бо слова «новы» трэба разумець як «малады». Услед за Янам Паўлам ІІ Бэнэдыкт XVІ падкрэслівае, што Касцёл павінен быць маладым. А ён становіцца маладым найперш дзякуючы маладосці яго членаў. Таму і новая евангелізацыя павінна быць маладой евангелізацыяй, каб Касцёл заўсёды быў маладым.

Касцёл вельмі занепакоены станам сучаснай моладзі. Можна казаць пра цэлую «літанію» пагрозаў для сучаснай моладзі. Гэта ў першую чаргу аслабленне рэлігійнасці маладога чалавека, асабліва селектыўнасць адносна праўдаў веры; маральны рэлятывізм і індыферэнтызм; крызіс асабістых і маральных аўтарытэтаў; аслабленне рэлігійных практык; безідэйнасць моладзевай субкультуры; практычны матэрыялізм; нездаровае імкненне да канфармізму і іміджу; нізкая ўстойлівасць перад пагрозай сектаў; праявы некантраляванай агрэсіі і насілля; фізічная, псіхічная і духоўная слабасць, прычынай якой, між іншым, з’яўляецца залежнасць ад наркотыкаў, алкаголю, нікаціну і г.д.

У сувязі з гэтым паўстаюць пытанні, якія задае таксама і моладзь. Перш за ўсё, як здзейсніць маральнае аднаўленне моладзі і ўмацаваць значэнне хрысціянскіх каштоўнасцяў у яе жыцці? З гэтымі пытаннямі непасрэдна злучаны і задачы Касцёла. Якім чынам Касцёл можа засведчыць прысутнасць Бога ў жыцці чалавека? Якія перспектывы і магчымасці адкрывае перад маладымі новая евангелізацыя? Што можа зрабіць для іх Касцёл праз пастырскую дзейнасць?

Каб адказаць на гэтыя пытанні, трэба памятаць, што моладзь сама па сабе розная і адрозніваецца сваёй культурай, якая не заўсёды з’яўляецца субкультурай. Сярод моладзі многа творчай інтэлігенцыі, мастакоў, літаратараў, эканамістаў і іншых спецыялістаў, якія ствараюць сапраўдную культуру, якая нярэдка базуецца на хрысціянскіх каштоўнасцях і мае пазітыўнае значэнне. Моладзь патрабуе не толькі талерантнасці, але і акцэптацыі грамадствам свету, у якім яны жывуць і які супольна ствараюць.

У той жа час — і гэта трэба падкрэсліць — частка моладзі, якая не атрымлівае акцэптацыі з боку грамадства і становіцца з цягам часу гатовай на злачынствы, не можа быць пазбаўлена пастырскай апекі. Менавіта тут існуе шырокае поле для дзеянняў у межах новай евангелізацыі. Да гэтага імкнуцца асобы, што ўжо зведалі вынікі сацыяльна-культурных зменаў. Адным з такіх вынікаў з’яўляецца дэхрысціянізацыя, якая патрабуе евангелізацыі ахрышчаных, што адышлі ад рэлігійнага жыцця, і людзей, якія шукаюць веры (пар. EN 52.56).

У такіх абставінах новая евангелізацыя адкрывае новыя перспектывы касцёльнай дзейнасці. Яна перш за ўсё прадугледжвае абвяшчэнне Хрыста і Яго Евангелля няверуючым. Гэта так званая місіянерская евангелізацыя.

Далей ідзе евангелізацыя дэхрысціянізаваных грамадстваў. На самой справе гэта паўторная евангелізацыя, у якой галоўную ролю адыгрываюць спецыяльныя евангелізатарскія або пастырскія акцыі, мэтай якіх з’яўляецца абуджэнне веры, унутранае перамяненне і хрысціянская фармацыя (пар. EN 18-19.56). Менавіта тут у цесным супрацоўніцтве з духавенствам вялікую здольнасць да выканання гэтай задачы маюць свецкія, якія праводзяць евангельскую працу з тымі, хто згубіў веру, а таксама з маргіналамі і людзьмі з паталагічнага асяроддзя. Асабліва гэта адносіцца да рэевангелізацыі моладзі, калі новая евангелізацыя павінна ўлічваць каштоўнасці моладзевай культуры і ўплыў равеснікаў.

На гэтым пастырскім полі новая евангелізацыя валодае вялікімі магчымасцямі. Для яе ажыццяўлення можна выкарыстоўваць як метады агульнага пастырства, уносячы ў іх новы дух, так і спецыялізаванага пастырства, уносячы ў жыццё і дзейнасць Касцёла нестандартныя спосабы хрысціянскай фармацыі. У залежнасці ад абставінаў можна таксама ствараць новыя пастырскія праграмы.

Такім чынам, новая евангелізацыя можа ўнесці новы імпульс у пастырства, схіляючы яго да лепшага пазнання праблем і да пазбягання руціннасці, асабліва ў працы з моладдзю. Заўсёды застаецца актуальным пытанне: «Што нам рабіць, каб дасягнуць жыцця вечнага?». У гэтым пытанні адчуваецца ідэалізм маладога пакалення, імкненне да пазнання збаўчай праўды, адкрытасць на сапраўдныя евангельскія каштоўнасці.

Зыходным пунктам новай евангелізацыі з’яўляецца неабмежаваны патэнцыял маладых людзей, якія шукаюць сапраўдных сведкаў праўды і веры. Праблемы моладзі бяруць свой пачатак у праблемах асяроддзя, грамадства, сям’і і г.д. У гэтай сітуацыі новая евангелізацыя, мэтай якой з’яўляецца набліжэнне Добрай Навіны да ўсяго чалавецтва, уяўляе сабой багатую і дынамічную рэчаіснасць, да якой належаць: рэлігійнае выхаванне ў сям’і, катэхеза, сакрамэнтальнае жыццё, удзел у жыцці парафіі, дыяцэзіі і мясцовага Касцёла, удзел у пілігрымках, у дзейнасці розных груп, рухаў, рэлігійных арганізацый і інш. Аднак, і гэта трэба падкрэсліць, усе гэтыя напрамкі пастырскай дзейнасці маюць адну мэту — аднаўленне рэлігійнага жыцця, унясенне ў яго большай свядомасці і дынамізму. Таму можна сказаць, што Касцёл заўтра будзе такім, якой ёсць сёння евангелізацыя.

У ажыццяўленні новай евангелізацыі асобае месца займаюць тыя, хто канкрэтна ёю займаецца і сведчыць аб ёй у сваім жыцці. Трэба заўважыць, што адной з галоўных рысаў чалавека, які прысвячае сябе новай евангелізацыі, з’яўляецца ўменне слухаць і разумець мову, менталітэт і праблемы людзей, асабліва маладых.

Пры гэтым трэба памятаць, што ўсё пачынаецца з сям’і. Адно з галоўных заданняў бацькоў — гэта выхаванне сваіх дзяцей, якое таксама павінна ахопліваць і рэлігійнае выхаванне. Воблік сучаснай сям’і, на жаль, сведчыць аб шматлікіх недахопах у гэтай галіне. У краінах, дзе ёсць каталіцкія школы, увага людзей скіравана на іх з надзеяй, што яны будуць не толькі вучыць, але таксама і евангелізаваць. У нашых абставінах менавіта сям’я, нядзельная школа і парафія з яе евангелізацыйнымі праграмамі павінны выконваць гэту складаную і вельмі адказную місію.

У сувязі з тым, што менавіта з хрысціянскага бачання чалавека нараджаецца прынцып належнага выхавання, бацькі і выхавацелі пакліканы да правільнага разумення хрысціянскай канцэпцыі чалавека згодна з навучаннем Касцёла. Галоўным матывам такога выхавання з’яўляецца безумоўная любоў, на падмурку якой у дзіцяці развіваецца пачуццё бяспекі і вера ў каштоўнасць чалавека як Божага стварэння. Дзякуючы такому выхаванню, дзіця вучыцца ацэньваць свае дасягненні, у яго фарміруюцца пазітыўныя матывы да далейшага развіцця. Таму сам выхаваўца павінен быць эмпатычным, цярплівым і адначасова станоўчым прыкладам, паслядоўным у сваім дзеянні, а таксама разважлівым, каб ён мог выхоўваць у дзіцяці самадысцыпліну, самакантроль і разважлівасць. Для гэтага выхаваўцы ў штодзённым жыцці павінны аб’ядноўваць вызнаваную веру з любоўю.

Важнасць і актуальнасць гэтых пастулатаў добра бачныя на прыкладзе катэхезы, у якой перадаванне веры спалучаецца з асабістым перажываннем і вопытам. Пазітыўныя характарыстыкі асобы катэхета маюць непасрэдны ўплыў на прыняцце пераказанага зместу. Катэхет павінен навучаць, выхоўваць і быць сведкам веры. Ён таксама павінен дапамагчы вырашыць асабістыя і экзістэнцыяльна-рэлігійныя праблемы чалавека, бо гэта моцна ўплывае на жыццёвую паставу маладога чалавека, які шукае апоры, баіцца ізаляцыі і самотнасці, шукае кантакту з іншымі людзьмі, якія гавораць на той самай мове, маюць тыя самыя каштоўнасці і стыль жыцця. Малады чалавек хоча гаварыць і хоча, каб яго слухалі.

Акрамя Касцёла і сям’і, вельмі важным выхаваўчым асяроддзем з’яўляюцца мас-медыя, якія даюць магчымасць звярнуцца з евангельскім пасланнем да мільёнаў людзей адначасова. Менавіта сродкі масавай камунікацыі патрабуюць пошуку такіх спосабаў і формаў перадавання веры, каб інспіраваць людзей да далейшага пошуку рэлігійных каштоўнасцяў. Абвяшчэнне Евангелля і навучанне патрабуюць пошуку новых сродкаў навучання і спосабаў пазнання ўсёй праўды Евангелля. Гэтыя спосабы і метады павінны быць атракцыйнымі, бо многія людзі, асабліва маладыя, лічаць, што рэлігійны змест з’яўляецца нудным. Тут, аднак, трэба памятаць аб тым, каб у пагоні за атракцыйнасцю не страціць праўдзівага рэлігійнага зместу, а дапамагчы чалавеку лепш яго зразумець.

Сучасны свет, падобна як і ў пачатку абвяшчэння Евангелля, кіруецца адной мэтай. Ён шукае багацця і ўцехаў, рanem et circerem — хлеба і відовішчаў, — як казалі рымляне. Сучасны чалавек часта падобны да язычнікаў, да якіх апосталы скіроўвалі Божае слова. Таму ён чакае новай евангелізацыі. «Новая» ў гэтым прыпадку не азначае «сучасная», але скіраваная да такога чалавека, якім ён ёсць у рэчаіснасці. Яна не крытыкуе і не асуджае сучаснага чалавека, але праз пазітыўнае абвяшчэнне Божага слова адкрывае годнасць чалавека, які з’яўляецца дзіцём Божым. Яна давярае будаванне валадарства Божага такім людзям, якія ёсць у рэальнасці. Яна ахоплівае людзей, якія з’яўляюцца хрысціянамі, праз пакліканне і сувязь з Хрыстом.

Праз абвяшчэнне Божага слова і яго моц рыхтуецца падмурак для пастырскай дзейнасці Касцёла ў асяроддзі людзей з «ахалоджанай» верай. У справе новай евангелізацыі менавіта яны з’яўляюцца галоўным прадметам зацікаўленасці. Тады не спалохае халоднасць іх веры або нават варожасць да Касцёла. Праз абвяшчэнне «вар’яцкай навукі Хрыста» (пар. 1 Кар 2, 1-16) гэтыя людзі пазнаюць каштоўнасць свайго жыцця, якое было адкуплена Езусам Хрыстом.

Новая евангелізацыя павінна таксама даць адказ на экзістэнцыяльныя і рэлігійныя пытанні ў самым шырокім сэнсе гэтага слова. Для вырашэння гэтага задання трэба звярнуцца да інтэлектуальных сродкаў, каб належным чынам выкарыстаны інтэлектуальны патэнцыял чалавека мог аказваць моцны ўплыў на рэлігійныя і культурна-сацыяльныя змены як у самім чалавеку, так і ў грамадстве.

Вялікае значэнне ў працэсе новай евангелізацыі мае адукацыя. Рэч ідзе тут не толькі пра настаўніцкую ці выхаваўчую дзейнасць, але перш за ўсё пра выхаванне хрысціянскай эліты, для якой не будуць чужымі як рэлігійныя каштоўнасці, так і спадчына.

У наш час, калі пашыраюцца міжнародныя кантакты, у працэсе новай евангелізацыі трэба выкарыстоўваць вопыт Касцёла ў іншых краінах, каб не паўтараць чужых памылак і, як кажа прыказка, у другі раз не наступаць на тыя самыя граблі.

Новая евангелізацыя павінна падрыхтаваць вернікаў да дыялога з асобамі абыякавымі і нават з тымі, хто варожа ставіцца да Касцёла.

Такім чынам, новая евангелізацыя праз абвяшчэнне Божага слова і навучанне паклікана весці да навяртання і будавання валадарства Божага.

Дзякую за ўвагу.

Вучыцца быць

У нашым постмадэрнісцкім грамадстве з хуткасцю лавіны распаўсюджваецца ідэя пра тое, што кожны чалавек мае права самастойна вызначаць, «што такое добра і што такое дрэнна». Цалкам знікае ўяўленне абсалютнай ісціны, а па сутнасці, увогуле назіраецца адмаўленне яе існавання. Напэўна, кожны з нас чуў словы тыпу «Бог адзін, а шляхі да Яго розныя». Аднак Біблія кажа, што шлях у Божае Валадарства таксама адзін — праз Езуса Хрыста.

Бессэнсоўным валюнтарысцкім высновам чалавека няма межаў: «Ніхто не мае права мне ўказваць, як жыць», «жыццё ў мяне адно, таму трэба паспрабаваць усё», «жанчына мае права сама вырашаць — забіваць або пакінуць жывым ненароджанае дзіця», «кожны мужчына мае права „налева“», «гомасексуалізм — усяго толькі альтэрнатыўная мадэль сексуальных адносінаў», «грамадзянскі шлюб — гэта спосаб прымерыць абутак перад набыццём», «эўтаназія — праява міласэрнасці да невылечна хворага чалавека». Спіс не поўны.

Абвяшчэнне Евангелля ў эпоху постмадэрнізму становіцца асабліва складаным заняткам, бо людзі ставяцца да хрысціянства толькі як да магчымых базісаў для арганізацыі свайго жыцця. А мы сцвярджаем, што хрысціянства — адзіная правільная платформа для жыцця чалавека ў грамадстве. Мы цвёрда ведаем, што існуюць непахісныя і нязменныя маральна-этычныя каштоўнасці. Менавіта яны павінны вызначаць нормы паводзінаў чалавека, соцыума, а таксама заканадаўчую базу дзяржавы.

СМІ з’яўляюцца найлепшым каналам для творчага абвяшчэння Евангелля, папулярызацыі дактрыны хрысціянства і хрысціянскай сістэмы каштоўнасцей. Аб’ект нашай увагі і нашых намаганняў — змены або карэкцыя каштоўнасных установак людзей.

Безумоўна, нас цікавяць, у першую чаргу, не рэлігійныя, а свецкія СМІ. Бо менавіта яны прыцягваюць увагу свецкай аудыторыі. Тут важнаю з’яўляецца роля хрысціян, якія павінны прымаць актыўны ўдзел у нецаркоўных медыя-праектах. Выхаванне ў масавай аудыторыі нормы паводзінаў і спосабу мыслення, якія адпавядаюць духу хрысціянскай этыкі, — гэта наша мэта. Менавіта хрысціянскае прадстаўніцтва ў свецкіх СМІ зможа выкарыстоўваць кожны канкрэтны медыя-рэсурс для гэтых функцый. Безумоўна, прынцыпова важна, каб пры гэтым журналісты-хрысціяне былі прафесіяналамі, паважанымі і аўтарытэтнымі асобамі ў сваіх рэдакцыях.

Існуе інфармацыйная блакада хрысціянства, хрысціянскіх каштоўнасцей. Аднак Езус і Яго этыка дастойныя таго, каб быць шырока прадстаўленымі ў СМІ. Валадарства Божае мае ў сабе каласальны патэнцыял росту. Толькі яму патрэбны мас-медыя, якія павінны стаць важным фактарам гэтага росту. І нашая з вамі адказнасць — кардынальна трансфармаваць сітуацыю ў бліжэйшым часе.

Вучыцца адказваць

Вельмі важна запрасіць сучаснага чалавека, які жыве пад уплывам секулярнай ідэалогіі, адказаць на некалькі нязручных для яго пытанняў. Хто для мяне Бог? Суддзя, Брат, Эталон, Святасць, Валадар, Той, хто жыве ў недаступным свеце? Або слуга, які пакорна схіляецца ў чаканні маіх указанняў, гатовы прынять і неадкладна адказаць на ўсе мае прэтэнзіі і заўвагі?

У залежнасці ад таго, як мы Яго ўспрымаем, складваецца і стыль нашых адносінаў з Ім. Ці дапушчальна панібрацтва ў адносінах да Бога? Наколькі яно ўпісваецца ва ўспрыманне чалавекам Стварыцеля, як любячага Айца, Сябра, які бясконца прабачае? Дзе мяжа паміж блізкімі адносінамі і святатацтвам, непасрэднасцю і блюзнерствам? Пытанні настолькі ж няпростыя, наколькі і сур’ёзныя.

Пытанні тым больш складаныя, бо сучасны чалавек ставіць пад сумненне ўсё і ўся, жадае атрымаць доказы права, хто б гэты ні быў, на першынство, спяшаецца праявіць, прадэманстраваць максімум свабоды, незалежнасці, гордасці.

Бог са сваімі (як лічыць сучасны чалавек) прэтэнзіямі на Абсалютную ўладу ніяк не ўпісваецца ў створаны Ім жа самім вобраз, гэта значыць: «Зашмат месца патрабуе Стварыцель, зашмат мала прапануе ўзамен».

Хто для нас Бог? Ён для многіх стаў цяпер віртуальным, таксама як і свет, у якім людзі дазваляюць сабе пісаць адно аднаму тое, што ніколі не змаглі б сказаць, гледзячы ў вочы. Гэтую практыку прапануецца перанесці на адносіны з Богам. Дзяцей сёння вучаць не маліцца, а пісаць Богу… лісты.

Гэтая ідэя належыць амерыканскаму пісьменніку Сцюарту Хэмплі, які стаў не толькі збіраць лісты дзяцей, але і публікаваць іх. Адзін з падлеткаў так і напісаў: «Настаўніца наказала, каб мы напісалі Табе, Божа, ліст. Хто пра што жадае».

Гэты па сваёй ідэі цудоўны праект стаў пэўнай забавай для дарослых і агаліў многія недахопы духоўнага выхавання дзяцей.

Атрымалася, што дарослыя не толькі справакавалі дзіцячае блюзнерства ў адносінах да Бога, не расказаўшы спачатку, Хто Ён Такі на самой справе, аднак і зрабілі іх наіўнасць, некампетэнтнасць прадметам вяселля і забавы. Іншымі словамі, не зусім высакародна выкарысталі гэту ідэю.

Дзеці пастараліся «на славу» і, побач з больш-менш прыстойнымі зваротамі, напісалі так, як іх папрасіла настаўніца: «Хто пра што жадае». Вось некалькі (не самых горшых) лістоў.

• Прычым тут рабро, калі ствараюць чалавека. Не трэба ля-ля, Божа. Эдзік, 3 кл.

• Паслухай, жыццё нам даюць бацькі, а забіраеш яго Ты. Эрна, 2 кл.

• Не патрабуй, каб усе на Цябе маліліся. Гэта нясціпла. Валя, 4 кл.

• Калі Ты зробіш канец свету, хто ж на Цябе маліцца будзе? Пеця, 4 кл.

• Калі ўвогуле, то я ў Цябе не веру... Юра, 2 кл.

• Хто Цябе навучыў так весці сябе з людзьмі? Насця, 4 кл.

Гэта было б прабачальна, калі б такая мода не пачала набіраць абароты ў асяроддзі так званых «магчымых хрысціян». Яны павінны былі ведаць, як чалавеку трэба звяртацца да Бога. Безумоўна, можна растлумачыць усё дзіцячай наіўнасцю, іх стаўленнем да Бога як да Сябра. Можна.

А можна зрабіць і па Божаму слову. У ізраільскім народзе з ранняга ўзросту дзецям прывівалася глыбокая пашана да Стварыцеля. Чаму б не ўзяць прыклад з Іллі, які навучыў Самуіла, як размаўляць з Богам? «...І калі [Той, які кліча] пакліча цябе, ты скажы: прамаўляй, Пане, бо слухае слуга Твой» (пар. 1 Цар. 3, 9). Не дадумаўся Самуіл запытаць: «Хто Цябе навучыў будзіць мяне па начах?».

Павага да Бога прывівалася з маленства, калі дзіця яшчэ нічога не разумела, аднак ужо прымала ўдзел у пакланенні Жывому Богу. Які цудоўны вобраз апісаны евангелістам Лукой. Сімяон узяў Немаўлятка Езуса на свае рукі і… благаславіў Бога! Урачыстая атмасфера: тут і прымірэнне, і падзяка, і скруха, аднак галоўнае — пераемнасць.

Не лісты і не SMS трэба прапаноўваць пісаць да Бога. І тым больш, не смяяцца над тэкстамі, якія мяжуюць з блюзнерствам. А вучыць дзяей маліцца, пакланняца Богу і схіляцца перад Ім. «...Калі Я — Айцец, то дзе пашана да Мяне? І калі Я — Пан, то дзе глыбокая пашана да Мяне? — кажа Бог Саваоф...» (пар. Мал 1, 6).
 

Вучыцца карыстацца

Рэакцыя царкоўнай супольнасці на развіццё інтэрнэт-тэхналогій з’яўляецца дваякай. З аднаго боку, многія хрысціяне становяцца ў абарону «рэальнасці» і абвінавачваюць камп’ютарныя тэхналогіі ў тым, што яны падмяняюць сапраўднае жыццё віртуальным. З іншага боку, значная частка практыкуючых вернікаў так ці інакш аказваецца «ўцягнутай» у сусветную павуціну і IT-тэхналогіі. Усё ж такі: «за» ці «супраць»?

Чаму ж царкоўнае асяроддзе «заўсёды спазняецца» ў плане выкарыстання высокіх тэхналогій? Другое пытанне ці, калі быць больш дакладным, праблема, якая выцякае з першага пытання: якой павінна быць стратэгія выкарыстання інфармацыйных тэхналогій у царкоўным асяроддзі, калі такое ўвогуле мае права на існаванне.

Наколькі б парадаксальна гэта не выглядала, аднак рэлігійнае асяроддзе, не заўважаючы таго, само стала на шлях сімуляцыі або падробленых навінак інтэрнэт-прасторы, чым пацвердзіла сваю лучнасць з глабальнымі працэсамі.

Ні для каго не сакрэт, што скапіраваць чужую ідэю прасцей, чым ствараць нешта самому. Вельмі яскравыя суадносіны «крэатыву» і «плагіяту» назіраюцца сёння ў прасторы Інтэрнэта. Новыя ідэі ў адзін момант капіруюцца і тыражыруюцца ва ўсіх магчымых варыяцыях, не выключаючы хрысціянскіх.

Западны хрысціянскі вэб-рух спачатку абмяжоўваўся традыцыйнай гаміліяй, абмеркаваннем унутрыцаркоўных праблем або навін. Аднак рост магчымасцяў інтэрнэта ўсё больш спрыяў перамяшчэнню прыярытэтаў у місіянерскай дзейнасці западных хрысціян у бок вэб-фармату.

Першай Царквой, якая прэтэндуе на тое, каб назвацца «i-Царквой», стала Англіканская Царква, якая, зыходзячы з асабістых ліберальных перадумоваў, дзякуючы інтэрнэт-праектам стала падобная да дыскусійнага міру.

Незвычайны і праект «Царквы дурняў» (Church of fools) — эксперыментальнага сайту, якія ўяўляе сабой віртуальную святыню. Выкарыстоўваючы аватары, кожны, хто пажадае, можа блукаць па віртуальнай царкоўнай пабудове ў рэжыме online.

Другім прыкладам вэб-крэатыву стаў праект знятага з сану каталіцкага біскупа Жака Галіота. Пакрыўджаны на Ватыкан, Галіот стварыў у інтэрнэце «дыяцэз без межаў».

Усе вышэй пералічаныя праекты наўрад ці можна назваць прыкладам паспяховай трансляцыі хрысціянскіх перакананняў у інтэрнэт-асяроддзі. Значна цікавей выглядаюць спробы хрысціянскага прымянення такіх папулярных вэб-праектаў, як сацыяльныя сеці, відэахостынгі і інтэрактыўныя энцыклапедыі.

Непераўзыдзеным лідэрам інтэрнэт-відэа застаецца YouТube, штомесячнае наведванне якога складае больш за 700 млн карыстальнікаў. Не дзіўна, што і ў YouТube існуе шмат клонаў, сярод якіх ёсць і хрысціянскія — якія не толькі служаць справе місіі, аднак і прыносяь сваім стваральнікам немалыя грошы.

Хрысціянскі клон YouТube, які атрымаў арыгінальную назву GodTube, быў прызнаны сацыялагічнай кампаніяй comScore лідэрам інтэрнэта па тэмпах росту — на дадзены момант на GodTube ужо зарэгістрыравана больш за 500 тысяч карыстальнікаў, штомесячнае наведванне — 2 млн унікальных наведвальнікаў, якія праглядаюць больш за 12 млн відэаролікаў.

Стваральнік сайта Крыс Уайт, які ў свой час з’яўляўся выканаўчым прадзюсерам тэлекампаніі CBS, прызнаўся, што не чакаў такога поспеху: наведвальнікаў на яго сайце па нядзелях больш, чым на набажэнствах у знакамітага амерыканскага прапаведніка Джоэла Осціна ў Х’юстане.

«Ідэя стварэння сайта спачатку выглядала рызыкоўна, — адзначыў Крыс Уайт. — На пачатку існавання рэсурс падтрымліваўся дзякуючы дапамозе сяброў-бізнесмэнаў. Цяпер жа GodTube нават прыносіць прыбытак. Мы зарабляем за кошт банераў, размешчаных на сайце, а таксама ад продажу відэаматэрыялаў і прадстаўлення інфармацыі сацыялагічным службам».

У асноўным на GodTube размешчаны матэрыялы забаўляльнага хаарктару — гэта музыка, камедыйныя відэасюжэты, а таксама відэазапісы вострых тэалагічных дэбатаў. На лістапад 2007 г. першае месца ў рэйтынгу GodTube займаў ролік пад назвай «Дзіця ўзяла кнігу», дзе 4-гадовая дзяўчынка на памяць чытала 23-і Псальм.

Хаця GodTube адкрыты для свабоднага размяшчэння матэрыялаў і вядзення тэалагічных дыскусій, на ім ўсё ж існуе цэнзура. Усе відэаматэрыялы праглядаюцца рэдакцыяй на прадмет зместу. На дадзены момант на сайте размешчана 25 тысяч відэаролікаў. 300–500 — дасылаюцца ў рэдакцыю штодзённа.

Каб справіцца з такім аб’ёмам інфармацыі, на GodTube працуе амаль круглыя суткі 10 чалавек. Раней гэта былі студэнты, зараз партал карыстаецца паслугамі прафесійных вэб-адміністратараў. Сайт сёння падтрымлівае 5 моў. На сённяшні дзень матэрыяламі GodTube карыстаюцца сотні пратэстанцкіх цэркваў ЗША.

На сайце ёсць «малітоўная сцяна», дзе можна пакінуць своеасаблівую «запіску» Богу з выкладзенай сваёй праблемай; прычым да чужых просьбаў можна пакідаць каментар, калі вы зарэгіструецеся. У іншым выпадку можна толкі чытаць чужыя запісы і запальваць свечкі. Дарэчы, бясплатна…

На сённяшні дзень GodTube вырас у хрысціянскую сацыяльную сетку Tangle, умовай удзелу у якой з’яўляецца вера ў Езуса Хрыста і Біблію.

Калі правобраз GodTube, YouTube імкнецца зарабіць на тым, што за грошы прадстаўляе свае рэсурсы разнастайным кампаніям, прадстаўнікам шоу-бізнэса і іншым, то утрымальнікі GodTube жывуць за кошт фінансавання розных інвестыцыйных кампаній. Згодна з паведамленнямі paidContent.org, GodTube атрымаў 30 млн долараў ЗША ад GLG Partners. Прыбыткам ад гэтага ўкладання дзякуючы аперацыям з трафікам стала сума ў 150 млн долараў.

Іншы прыклад «хрысціянскага кланіравання» — вядомая сацыяльная сетка MySpace, якая таксама набыла свайго хрысціянскага клона пад назвай MyChurch.

MyChurch прапануе карыстальнікам арганізаваць уласную «царкву» ў інтэрнэце або, на крайні выпадак, пашырыць кола зносінаў дзякуючы іншым вэб-хрысціянам. З моманту адкрыцця ў рамках MyChurch было створана больш за 30 000 «цэркваў», у якіх штодзённа здзяйсняюцца вэб-набажэнствы. Колькасць удзельнікаў — больш за 230 тысяч зарэгістраваных карыстальнікаў.

Пастыр Царквы Давід Рэндзі Хоекстра адзначыў: «MyChurch сапраўды змяніла маю царкву. Бог выкарыстаў MyChurch, каб стварыць наша грамадства, і я знаходжуся ў трапятанні ад гэтага. Мае парафіяне атрымліваюць асалоду ад нашай вэб-супольнасці».

«Я люблю MyChurch, таму што яна робіць магчымым для нашых членаў са Шры-Ланкі або Думая ўдзельнічаць у жыцці нашай супольнасці», — сказаў пастар Джым Самэрвіль з Першай баптысцкай царквы Вашынгтона. Самэрвіль цяпер размяшчае свае разважанні на MyChurch-старонцы для тых, хто прапусціў нядзельную Імшу, затым абмяркоўвае змест гаміліі з усімі жадаючымі.

Набор паслуг у MyChurch стандартны для сацыяльнай сеткі: можна абменьвацца фотаздымкамі, весці блог або прапаведаваць, арганізоўваць уласныя суполкі («цэрквы»), планаваць сумесныя мерапрыемствы і заводзіць новых сяброў.

On-line маркетынг і банерныя прапановы на MyChurch спрыяюць эфектыўнаму распаўсюджванню прадукта сярод хрысціянскай аудыторыі.

Аднак рэклама не з’яўляецца адзіным спосабам утрымання рэсурса. Другімі крыніцамі фінансавання з’яўляюцца карыстальнікі сеткі. Справа ў тым, што ёсць бясплатны варыянт сэрвіса, які прапануе абмежаваны набор — 10 МБ пад асабісты кантэнт і 70 МБ трафіка на месяц. Калі гэтага мала (а такі варыянт проста бессэнсоўны), то трэба будзе крыху раскашэліцца — ад $12 да $50 у месяц у залежнасці ад умоў.

Наступны напрамак, які таксама быў паспяхова кланіраваны, — Wikipedia, якім сёння карыстаецца 90% студэнтаў на Захадзе. Пастаяннымі карыстальнікамі Wikipedia у адукацыйных мэтах з’яўляюцца 25% студэнтаў. Асаблівую ўвагу яны надаюць нават не самім артыкулам, а крыніцам, лічучы іх адпраўной кропкай для ўласнага падбору матэрыялаў. Амаль трэцяя частка студэнтаў выкарыстоўвае гэтую on-line-энцыклапедыю як асноўную крыніцу інфармацыі.

Аднак не ўсім вэб-карыстальнікам Wikipedia падаецца няшкоднай: кансерватыўна настроеная частка выкладчыкаў ЗША ацэньваюць матэрыялы інтэрактыўнай энцыклапедыі як выключна ліберальныя і антыхрысціянскія. Алею ў агонь дадаў новы праект Wiki Bible — стварэнне Бібліі для ўсіх сусветных рэлігій, якая будзе напісана і адрэдагавана сусветнай інтэрнэт-супольнасцю.

У якасці аналага была створана Conservapedia — англамоўная, заснаваная на wiki-прынцыпах вэб-энцыклапедыя, якая выражае амерыкацэнтрычны, хрысціянска-кансерватыўны погляд на розныя навуковыя галіны. Першым запаветам Conservapedia з’яўляецца размяшчэнне толькі ісціннай інфармацыі, якая можа быць праверана; рашуча забараняецца капіраванне матэрыялаў з Вікіпедыі. Праект быў распачаты ў 2006 г. адвакатам і выкладчыкам гісторыі Э. Шлефлі, сынам знакамітага кансерватара і заснавальніка аглядальнай праграмы Eagle Forum Філісам Шлефлі.

Многія рэдактарскія метады Conservapedia адрозніваюцца ад тых жа ў Wikipedia — яны з’яўляюцца значна менш ліберальнымі. Напрыклад, толькі зарэгістраваныя карыстальнікі маюць магчымасць уносіць праўкі ў артыкулы. Сам працэс рэдагавання падпарадкоўваецца правілам, вядомым як Запаветы Conservapedia, якія кантралююць этычныя і маральныя бакі зменаў, якія ўносяцца. Апроч таго, некаторыя матэрыялы ўтрымліваюць прамую крытыку Wikipedia як насіцеля ліберальнай ідэалогіі.

Не дзіўна, што такая пазіцыя выклікае негатыўную рэакцыю з боку многіх інтэрнэт-карыстальнікаў.

Многія артыкулы Conservapedia падтрымліваюць крэацыянісцкі пункт погляду на паходжанне Сусвету і жыцця на Зямлі. Матэрыялы рэсурса настолькі кансерватыўныя, што нярэдка Біблія аўтарамі артыкулаў уяўляецца больш навуковый, чым самі навуковыя знаходкі. Напрыклад, у артыкуле «кенгуру» сцвярджаецца, што ўсе кенгуру паходзяць з адной пары жывёл гэтага віду, узятай Ноем на каўчэг. Сам Шэлфі каментуе гэты пункт погляду як карэктную альтэрнатыву тэорыі эвалюцыі.

Існуе Conservapedia выключна на дабрачыннай аснове. Дарэчы, у Рунэце ёсць падобны праект — «Дрэва», які рэалізуецца як адкрытая праваслаўная энцыклапедыя, дзе прадстаўлена больш за 10 тысяч артыкулаў.

Як ставіцца да падобных «клонаў»? З аднаго боку, яны сведчаць пра няздольнасць стварыць нешта больш арыгінальнае, што сапраўды адпавядала б і па форме, і па мэтах, які хрысціяне могуць ставіць перад сабой у прасторы інтэрнэта. З іншага боку, у такой сітуацыі перайманне аказваецца дапушчальным, аднак толькі пры ўмове, што кланіраваны праект усё ж будзе творча нанава ўсвядомлены, а не проста абвешаны рэлігійнымі атрыбутамі.

Сёння віртуальныя сацыяльныя сеткі — гэта дакладная праекцыя сучаснага грамадства і сацыяльных адносінаў, якія існуюць у рэальным свеце. І тое, як пазіцыяніруць сябе католікі, кажа, на жаль, аб адным: мы не толькі страшэнна баімся акаляючага нас свету, мы не менш баімся і адно аднаго. Сёння трэба дакладна зразумець, што імкненне вылучыць нейкі асаблівы «каталіцкі сегмент сеткі» і туды «сагнаць» усіх веруючых — каб іншым жыць не перашкаджалі — звернута супраць Ксцёла. Гэта менавіта тое, чаго і хоча дабіцца секулярызаванае грамадства, не дапускаючы сведчання пра Хрыста ні ў школе, ні ва універсітэце, ні ў сродках масавай інфармацыі. Лягчэй за ўсё «аслупаваць» тэрыторыю каталіцкім дызайнам, каталіцкімі банерамі, каталіцкімі аватарамі, убачыўшы якія чалавек «звонку» адразу зразумее: туды яму лепш не заходзіць — варожая тэрыторыя. Куды больш складана данесці асноўныя хрысціянскія праўды на мове, зразумелай і даступнай для любога наведвальніка. А менавіта сёння гэтая мова — зусім не мова Пушкіна і Дастаеўскага; больш за тое — гэта ўжо і не мова тэкста, бо інтэрнэт даўно ўжо не чытаюць, а глядзяць. І калі ўжо сёння, тут, цяпер, мы не навучымся трансляваць хрысціянскія праўды ў лёгкаўспрымальным для грамадства фармаце — аудыё, відэа, мультымедыя, у тым ліку і камп’ютэрных гульняў — вельмі хутка мы апынёмся выкінутымі за борт сучаснай культуры, або ў лепшым выпадку станем закансерваваным музейным экспанатам, «хрысціянскім запаведнікам».

Мы не можам сёння дазволіць сабе раскошу жыцця выключна ў рэальным свеце. Тым больш, што ён сам па сабе ніколі і не існаваў: любая прастора культуры — гэта прастора віртуальная. У гэтым сэнсе ад наскальнага малюнка пячоры Ласко да трохмерных аватараў у Second Life адлегласць куды меншая, чым ад палкі ў руках малпы да крамянёвага нажа краманьёнца. Аднак калі «добрая віртуальнасць» вяртае чалавека да рэальнасці ужо іншым, з правільнымі або палепшанымі паняццямі і ўяўленнямі, то «дрэнная віртуальнасць» зацягвае і замыкае ў сабе. І вялікай розніцы ў тым, што менавіта «віртуалізавала» чалавека — рытуальны танец, тэатр, кніга, фільм або on-line гульня — па сутнасці няма.

Вучыцца чытаць

Існуе мноства рэчаў, якія губяць чалавека. Сярод іх ёсць месца і для моды. Яна — не вірус і не ядзерны выбух, але яна навязвае чалавеку ўяўленне аб самім сабе. Гэта значыць, ты, напрыклад, маеш уяўленне, што табе да твару, а што не, як трэба выглядаць у той ці іншай сітуацыі. А мода гвалтоўна патрабуе завужваць штаны або рабіць іх клёшам, стрыгчыся нагала або заплятаць сотні касічак і г.д. І вось ты ўжо саромеешся свайго прыроднага выгляду, адчуваеш сябе белай варонай і худа-бедна робіш спробы прыладзіцца да лікуючага густу. Аднак густ недаўгавечны. Як вецер урагану, некалькі разоў на год новыя модныя плыні змятаюць папярэднія і прымушаюць людзей то пераглядаць бабуліны куфары, то «нацягваць» на сябе шчтосьці «ультра». Справа зусім не ў вопратцы, а ў тым, што чалавеку прывіваюць уяўленні аб прыгажосці па тры разы на год, і ў рэшце рэшт можа аказацца, што само слова «прыгажосць» страціць сэнс для чалавека.

Такія эксперыменты раней рабілі рэвалюцыйныя ўрады. Яны мянялі назвы дзён тыдня і месяцаў, перасоўвалі каляндарныя даты, прыдумвалі новыя святы. Усе гэтыя новаўвядзенні мелі мэту «раскачаць» унутраны свет чалавека, які ўжо устаяўся. Сёння ж гэтым займаюцца цалкам іншыя людзі, навязваючы грамадству непрывычныя ідэі, густы. Поўны бязглуздзіцы камунізм вярнуўся ў выглядзе сучаснага лібералізму. Чалавек становіцца бессвядомым, якім могуць кіраваць куклаводы. Ён хутка згаджаецца, што сёння прыгожае тое, што ўчора было брыдкае, а тое, што ўчора было глупствам, сёння не пазбаўлена сэнсу. З такіх людзей — ляпі, што хочаш.

А моды бываюць розныя. Ёсць, напрыклад, мода на чытаніну. Варта з’явіцца якой-небудзь «раскручанай» кніжцы, як яе да дзірак зачытваюць нават тыя, хто акрамя газет ужо нічога не чытаў з таго часу, як скончыў школу. Хто сёння не чуў пра «вялікага пісьменніка сучаснасці» Паоло Коэльё? Запытаемся ў сябе, адкуль вырасла вядомасць гэтага чалавека? Няўжо ўсе яго чытачы спакушаны лацінаамерыканскай літаратурай? Калі б яны чыталі Маркеса або Картасара, то наўрад ці пасля першай кнігі Коэльё прачыталі б другую. А калі яны не чыталі ні Маркеса, ні Картасара, то ў чым веліч Коэльё, які «пераскакаў» усіх лацінаамерыканскіх грандаў?! Мода, спадары і спадарыні.

Літаратура, напісаная пра Гары Потэра, пераўзыходзіць, напэўна, тыражы «Гары Потэра». І што мы бачым? Няўжо гэта сапраўды геніяльна? На маю думку, гэта тая ж мода. Камерцыйны праект. Раскрутка. Чалавеку можа быць сорамна ў адказ на пытанне «а вы чыталі?» выпасці з сацыяльнага кантэксту, пажаць плячыма, прамямліць «не». І гэта не што іншае, як самае цяжкае рабства і брыдкая залежнасць мільёнаў людзей ад кімсьці сфармаванага грамадскага меркавання.

Ці, напрыклад, кніга «Код да Вінчы», якая нарабіла многа шуму. Спачатку захоплівае, затым пачынаеш разумець, што гэта байка, а ў заканчэнні дасягаеш галоўнага. Уся кніга — толькі абрамленне адной главы, у якой вуснамі прафесара агучваецца антыхрысціянскі і антыцаркоўны пасквіль, фармулююцца асновы «рэлігіі будучага». Хрыстус нібы меў жонку і дзяцей, вера ў Яго боскасць нібы была аўтарытарна зацверджана ідэяй, Царква нібы стагоддзямі падманвае, хоць сама ведае нейкую праўду. Больш за тое, гэта не ўпершыню ўзнікае — ідэі старыя, як гэты свет. Кожная эпоха нараджала сваіх адэптаў і прапаведнікаў. І прыслухоўваюцца да іх людзі неглыбокага розуму, няхай нават і з шырокім колам ведаў. Гэта нібы фарміраванне шырокіх слаёў «тых, хто спачувае» будучаму сусветнаму ладу жыцця, стварыць які трэба на руінах хрысціянства. Выданне такіх кніг вялікімі тыражамі — справа зусім не бяскрыўдная. Гэта — зандзіраванне глебы, індыкатар масавай неўладкаванасці. А вы, напэўна, думалі, што праглынуўшы бестселер, апынуліся на грэбні сусветнай цывілізацыі? Будзьце ўпэўненыя: першымі з вас пасмяюцца тыя, хто напісаў бестселер.

Пошласць прыйшла, навалілася. А з проціяддзем праблемы. Мільёны людзей навучыліся чытаць, але не навучыліся выбіраць, што чытаць. Людзі будуць чытаць кнігі і ў друкаваным, і ў электронным выглядзе, будуць паглынаць музычную і відэапрадукцыю ў велізарных памерах. А гэта значыць, што трэба выхоўваць густ чытачоў і гледачоў, трэба рабіць людзям прышчэпліванне ад пошласці рэгулярна і настойліва, як робяць прышчэпліванне ад скарлатыны ў дзіцячых паліклініках.

Акрамя новых кніг і фільмаў, якія з’яўляюцца ў наш час, у свеце ёсць мноства «новых» рэчаў, невядомых спажыўцу. Усялякая кніга, якую вы не чыталі, для вас — новая. Усялякі фільм, які вы не бачылі, — новы.

З усяго таго, што трэба чалавеку, галоўнае тое, што чалавеку патрэбны чалавек. Не «безаблічнае» мы і не дыктатура большасці павінны кіраваць намі. Ва ўсім трэба кіравацца асабістымі поглядамі. Не чытайце ў прэс-рэлізах ці рэкламных анонсах пра тое, што варта прачытаць або паглядзець. У чалавека, які ў вашых вачах разумны, правільны, спытайце, якую апошнюю кнігу ён чытаў. Калі да нечага прыслухоўвацца, то няхай гэта лепш будзе не безаблічны гул, а выразная мова таго, хто лепшы за нас.
 

Заканчэнне

Постмадэрнізм — дастаткова складаная з’ява. Аднак галоўны яго ўплыў — гэта развіццё рэлятывізму, калі няма абсалютнай ісціны, у кожнага яна свая. З аднаго боку гэта талерантна і, здавалася б, па-сяброўску. Аднак з іншага боку, чалавек перастае шукаць Ісціну. Калі яны ўсе аднолькавыя, значыць, і мая, якая б ні была, таксама добрая і мае права на існаванне. Чалавек перастае шукаць, перастае цікавіцца іншым чалавекам. Нездарма папа Бэнэдыкт XVI увесь час кажа, што галоўны вораг хрысціянства — гэта рэлятывізм і адмаўленне ад розуму. Вынікам гэтага становіцца адмаўленне і ад культуры. Уся еўрапейская культура мае хрысціянскія карані. Ва ўсялякім разе, Каталіцкі Касцёл заўсёды ўбіраў культуры ў сябе. Таму не думаю, што праблема хрысціянскай культуры як нечага адасобленага актуальная. Хрысціянскія песні і хрысціянскія тэлеканалы — гэта вобраз жыцця і мыслення, ва ўсялякім разе так гэта праяўляецца ў бачным свеце для іншых людзей. Хрысціянская культура, у тым ліку і медыя-культура, — гэта мы, хрысціяне на працы, у школе або з сябрамі. Адсюль яна пачынаецца. І яе не трэба ствараць «зверху».

Евангелизация — возможность жизни с Иисусом
 
Папа Иоанн Павел II, посещая страны Западной Европы, говорил, что это континент, нуждающийся в «новой Евангелизации». Польша с нескрываемым удовольствием подтверждает этот призыв Святейшего Отца, который заново провозглашал Благую Весть о спасении погибающего мира.

Однако во время очередного паломничества в Польшу Иоанн Павел II повторил, что страна нуждается в новой Евангелизации. В некоторых сообществах это вызывало серьезное непонимание. Возникал вопрос: «Что всё это значит?» Неужели Христос забыт и здесь, где храмы постоянно переполнены и так много призваний? При углубленном размышлении становится понятно, что евангелизация является динамическим процессом, а также не только поиском и провозглашением Христа, а более глубоким открытием Его присутствия в жизни человека, в его истории, в ситуациях, в которых человек оказывается. Это открытие своего понимания смысла жизни и надежды.

Иоанн Павел II учит: чтобы провозглашать Евангелие надежды, необходима непреклонная верность духу Евангелия и учению Церкви. При этом необходима постоянная концентрация на личности Иисуса, и следует все более устремляться к нему. Необходимо, чтобы Он представал перед человеком во всей полноте: не только как этический образец, а прежде всего как Сын Божий, единый и единственный Искупитель всех, кто живет и действует в Церкви. Чтобы надежда была истинной и непреклонной, «целостное, конкретное и обновленное провозглашение Иисуса Христа Воскресшего и жизни вечной» должно становиться приоритетом евангелистической деятельности во всех сферах жизни («Ecclesia in Europa», nr 48).

Евангелизация Апостола народов

Безусловно, мы должны искать в своей жизни авторитеты евангелизации, свидетелей веры, среди которых святой апостол Павел занимает особое место. Он стал образцом истинного благовестника. По сей день нас поражает его миссионерский запал, его горячая проповедь Евангелия, его выдержка и прежде всего глубокая убежденность в важности провозглашаемого учения. Насколько выразительно и актуальны его утверждения, заставляющие задуматься: «Ибо я не стыжусь благовествования Христова, потому что [оно] есть сила Божия ко спасению всякому верующему» ( ср Рим 1, 16), «Ибо если я благовествую, то нечем мне хвалиться, потому что это необходимая [обязанность] моя, и горе мне, если не благовествую!» (1Кор 9, 16), «Мы не можем не говорить того, что видели и слышали» (Деян 4, 20).

Если мы сталкиваемся со значительными трудностями в евангелизации, стоит вспомнить, что Апостол народов пребывал в более сложной ситуации, часто рисковал жизнью ради проповедования Христа. Исполненный уверенности в помощи Бога, он провозглашал правду о Нем во всякое время.

Святой Павел призывал нас уверовать в силу Евангелия, сохранять непреходящее осознание Божьего присутствия в нашей жизни, довериться Тому, кто нас искупил. Не все мы можем быть миссионерами в буквальном смысле этого слова, провозглашать Евангелие в далеких странах, например, в Африке, однако не менее значимо наше свидетельство в том месте, в котором нам выпало жить и реализовывать идеалы христианской жизни. Насколько важным является свидетельство о евангельских истинах перед своим ближним, и, тем не менее, как это бывает иногда трудно.

Апостол народов не упускал ни одного случая для провозглашения Евангелия. На афинском Ареопаге он обращался к людям высокообразованным, ищущим счастья на пути философии. Проповедовал Иисуса Христа в других крупных центрах культуры, торговли и мысли, таких как Эфес, Коринф, Антиохия, а также в малых городах и поселениях, которые посещал на своем миссионерском пути и где создавал христианские структуры. Не сгибался и не терял апостольского рвения даже тогда, когда рисковал жизнью, когда представал перед судом, когда как узник был доставлен в Рим. Обращался как к толпам, так и к малым группам, и к отдельным людям. Писал послания, показывая дорогу к Иисусу Воскресшему, часто приводя в пример себя. Писал о Боге, который избавляет нас от грехов и радикально изменяет нашу духовную ситуацию.

Нам подобает ответить Господу своим обращением и глубокой верой. Апостол лично пережил это и стремился поделиться с другими своим опытом. Поэтому он целиком доверился Божьему милосердию и Божией инициативе, свидетельствовал о том, как Христос призвал его к делу евангелизации. Христос действовал в нем и через него, так, что апостол достиг состояния, в котором мог сказать: «Уже не я живу, но живет во мне Христос» (ср Гал 2, 20).
 

Евангелизация в семье

В посланиях святого Павла мы находим, что дети и христианская семья являются первыми адресатами евангельской проповеди. Это сохранялось в семьях верующих на протяжении веков, примером чего являются благословенные родители св. Терезы Младенца Иисуса.

В первые века христианства не существовало катехизации для детей. Их религиозное воспитание зависело от родителей и их ответственности. Сейчас, в ситуации забвения и пренебрежения евангелизирующей миссией родителей, становится необходимым возвращение к тому, чтобы семья снова стала первой школой веры. Основная тяжесть евангельского апостольства лежит на родителях. Было бы большим недоразумением заниматься евангелизацией других, пренебрегая ближними. Вера передается от родителей к детям в форме свидетельства их жизни и обмена опытом.

Семья формирует человека, открывая ему путь для познания всей полноты достоинства, дарованного Господом Богом. Семья является наиболее подходящим местом для формирования и передачи религиозных, культурных и этических ценностей. Она является первой школой социальных добродетелей. Невозможно любить Бога по-христиански и одновременно ненавидеть, завидовать, лгать, клеветать, унижать других. Также нельзя верить и тем, кто утверждает, что семья порабощает человека. Так может случиться в отдельной семье. Но, как правило, семья становится незаменимым источником нравственности, служения ближнему, способности прощения, согласия и взаимной поддержки — при условии, что фундаментом семьи является Христос, так же, как для семьи из Назарета! Для этого необходимо собрать все силы: семей, воспитателей, священников, работников информационных служб, — чтобы спасать семью от нравственного опустошения, к которому приводит потеря любви.

Семья является даром Бога и в Нем имеет свое начало. Согласно замыслу Бога семья «сотворена как глубокая община любви и жизни» (Familiaris consortio). Права семьи — это Божьи права, а одной из задач семьи является практическая евангелизация. Родители, как первые и непосредственные воспитатели детей, «имеют право воспитывать детей в согласии с собственными нравственными и религиозными убеждениями, с учетом культурных традиций семьи, которые способствуют благу и достоинству ребенка». «Для выполнения роли воспитателей родители вправе получать от общества соответствующую помощь и поддержку» (Karta Praw Rodziny 1983).

Воспитание можно осуществлять только в атмосфере любви, которой взаимно одаривают друг друга все члены семьи. Процесс воспитания становится процессом евангелизации, то есть вовлечением в спасительное сотрудничество с Иисусом Христом. В повседневной жизни родители и дети делятся друг с другом даром любви, понимая, что человек развивается именно в условиях доброжелательности, поддержки, бескорыстности, самопожертвования и служения общему благу.

Развивая свою индивидуальность, семья сохраняет идентичность как община жизни и любви и становится домашней Церковью. В такой семье человек не будет одиноким, ребенок не осиротеет, родители и старики будут окружены почетом и уважением, а послушания не добиваются криками или побоями. Такая семья хранит традиции и память своего народа, учит патриотизму, готовит к «деятельному, ответственному и плодотворному включению детей в социальную жизнь в широком плане» (LdR 37). Таким образом, семья ведет детей к святости, к свидетельству веры, а значит — к евангелизации.
 

Евангелизаторская роль семьи

Родители учат детей молитве и вместе с ними молятся дома и в церкви, вместе приступают к святым таинствам, своей жизнью дают свидетельство веры, которую исповедуют. Дети, окруженные чистотой и благодатью, помогают родителям на пути к святости. Христианская семья осуществляет формацию, связанную с принятием каждого ее члена, от новорожденного младенца до самого старшего поколения. Старшее поколение играет здесь особую роль, не являясь ненужной тяжестью, а внося в семью богатство своего жизненного опыта и красоту семейной любви.

Папа Бенедикт XVI на Всемирной встрече семей в Валенсии напоминал, что не следует исключать старшее поколение из жизни семьи. «Оно является сокровищем, которого нельзя лишить молодые поколения, особенно когда старики дают свидетельство веры». Очень часто, имея больше времени, чем родители, люди старшего поколения становятся незаменимыми евангелизаторами для своих внуков.

На первое место в деятельности Церкви необходимо поставить евангелизацию семьи, именно потому, что эта ячейка общества переживает кризис, обусловленный разными причинами. Среди прочих причин можно выделить равнодушное отношение к обязанности участвовать в воскресной  святой Мессе, отсутствие совместной молитвы, частое отсутствие диалога в семейном доме, растущие показатели разводов и все возрастающая разница между поколениями, что еще больше затрудняет диалог. Следует учитывать атаки на семью со стороны всевозможных структур, относящихся к «цивилизации смерти». Безусловно, важным фактором, ослабляющим  внутрисемейные связи, является постабортный синдром. Евангелизация семьи означает изменение семейной ячейки изнутри посредством присутствующего в доме Иисуса и сотворению благодаря этому нового порядка. К достижению этой цели ведет несколько практических путей.

Прежде всего, семью необходимо строить на основе взаимной любви. В апостольском послании «Familiaris consortio» Иоанн Павел II, определяя задачи христианской семьи, на первое место ставил необходимость создания супругами общины любви. Только это может стать фундаментом строительства общества вместе с Христом. Любовь должна стать бескорыстным дарованием себя другому, готовностью умереть за того, кого любишь.

Лучший путь к ближнему в семье — это диалог с Господом Иисусом Христом, в котором семья расширяет свои взаимные коммуникации. Семья должна стать местом молитвы. Однако учить детей молитве можно только собственным примером. Все члены семьи должны деятельно использовать благодать святых таинств. Необходимо осознать значение совместного чтения Библии. Благодаря Евангелию, нравственные ценности и вера возрастают с особой силой. Необходимо создавать возможность евангелизации в семье — этой первой школе, в которой детям прививаются добродетели. Чтобы евангелизация была плодотворна, необходимы святые священники, излучающие отцовство, которые будут помогать семьям переживать Евхаристию как источник их жизни, стремиться к частому предстоянию перед Святыми Дарами, к таинству покаяния, к вере, переживаемой не только личностно, но и в общине. На супружество следует смотреть как на общину веры и помогать семье стать молитвенной общиной.

Евангелизация является также подготовкой к таинству брака и преподнесения молодым людям красоты и значения целомудрия. Особой задачей является и предостережение их от сексуальных излишеств, разрушающих личность.

Необходимо особым образом позаботиться о духовности супругов, а когда дети появляются на свет — продолжать заботиться обо всей семье. Поэтому на святых Мессах для детей должно присутствовать слово, обращенное к молодым родителям.

Евангелизация в общинах

Чрезвычайно важным является утверждение, что евангелизация касается общины личностей, которые для самих себя становятся свидетелями жизни с Иисусом. Община, которой является семья, — наиболее идеальное место и фундамент для евангелизации, дающей возможность влиять на дальнейшее развитие семьи и ее окружения. Такое позитивное влияние является особенно важным для тех, кто переживает кризисы.

Иоанн Павел II часто повторял, что приход должен быть «общиной общин». Это является задачей для семей, которые должны создавать общины. Общины смогут евангелизировать друг друга, если будут опираться на Евхаристию и Божие слово. Следует помогать членам общин, чтобы их духовная жизнь развивалась и углублялась. Без живой связи с Богом в настоящее время трудно внедрять в жизнь богатство понятия «быть вместе». Времена, в которые мы живем, когда вера находится в сильной конфронтации с опытом мира сего, требуют от нас еще больших усилий в деле формации, чтобы пребывать в мире Бога и идти путем сотрудничества с Ним.

Легче было создавать общины и группы во времена преследований за веру, чем сегодня, когда наступает глубокая атомизация социальной жизни. Когда индивидуализм становится основой всего, общинная жизнь требует особой заботы.

Наши общины должны стать лабораториями поиска того, как будет выглядеть сообщество Церкви завтра. Используя все общественные средства коммуникации и информации, нам надо пересекать границы изоляции и оставленности, совместно с Иисусом строить общины, которые создают соответствующие условия для духовного возрастания и апостольского призвания. Без общины будет трудно противостоять вызовам современного мира. Возможно, нам понадобится создавать новые формы общинной жизни, возможно, понадобится искать более быстрые и совершенные формы коммуникации, чем та форма, к которой мы привыкли. Однако Христос не освободил нас от обязанности создавать общину Церкви в мире.
 

Пересекать границы

На процессы интеграции и глобализации мира христиане должны отвечать глобализацией святости и блага во Христе. Сегодня нельзя возрастать в вере и проповедовать только в одной социальной группе, например, в семейной или приходской.

Существует острая необходимость пересечения границ. Так сильно цепляются друг за друга всевозможные процессы, которые зарождаются во многих странах, что многие апостольские программы пересекают границы стран и даже континентов. Речь идет также о границах социальных и национальных, границах сообществ, о границах вероисповедания. Отсюда следует, что и нам необходимо пересекать границы или не воспринимать их как что-то значимое, а только как второстепенную реальность в отношении предпринятого нами апостольства и евангелизации. Мы нуждаемся друг в друге, а христианство, по своей природе, является повсеместным. Преодолевая стремление к изоляции и установлению границ, мы открываемся для сотрудничества с братьями и сестрами из разных сообществ. Евангелизация не может ограничиваться человеческими барьерами. Она будет иметь смысл, если в нашем сознании мы увидим другого человека, который жаждет веры. Возможно, тогда мы дойдем и до понимания иной его жажды или голода. Этот другой человек, так же, как и мы, должен быть посвящен в смерть и воскресение Христа Спасителя.
 

Евангелизация — миссионерское рвение

Потребность научиться жить в истине и любви явил и передал нам Христос по свидетельству Апостолов, в лоне большой семьи своих учеников. Пусть всегда звучит в наших сердцах призыв Иисуса: «Так светит свет ваш пред людьми, чтобы видели ваши добрые дела и хвалили Отца вашего, который есть в небе» (Мф 5, 16).

Необходимо нести свет Христа во все социальные и культурные сообщества, в которых живем.

Миссионерское рвение является верификацией радикального характера верности своей харизме, которая выводит за рамки сосредоточенности на себе, пренебрегая усталостью и эгоизмом.

Необходимо также высветлять тени обезумевшего от противоречивых идеологий мира. Ничего не стоит красота, не имеющая истины, за которой стоит идти, когда любовь приводит только к преходящим чувствам, когда счастье становится ускользающим миражом, а свобода превращается в инстинкт.  

Как много зла может принести в жизнь человека и народов стремление к власти, к обладанию, к удовольствию? Как много наших братьев до сих пор живет в темноте?

Евангелизация — это внесение света туда, где господствует сумятица, это свидетельство о свободе, которую даровал нам Христос (ср. Гал 5, 1). Это важная задача для семьи, в которой распознается свобода, происходящая от Христа Воскресшего. Это основополагающая задача для каждого из нас.
 

ПАВЕЛ БІСКУП
СЛУГА СЛУГАЎ БОЖЫХ
З АЙЦАМІ СВЯТОГА САБОРУ
НА ВЕЧНУЮ ПАМЯЦЬ

КАНСТЫТУЦЫЯ
ПРА СВЯТУЮ ЛІТУРГІЮ
«SACROSANCTUM CONCILIUM»

УСТУП
РАЗДЗЕЛ I - КАТАЛІЦКІЯ ПРЫНЦЫПЫ ЭКУМЕНІЗМУ
РАЗДЗЕЛ II - АЖЫЦЦЯЎЛЕННЕ ЭКУМЕНІЗМУ
РАЗДЗЕЛ III - КАСЦЁЛЫ I КАСЦЁЛЬНЫЯ СУПОЛЬНАСЦІ, АДЛУЧАНЫЯ АД РЫМСКАЙ АПОСТАЛЬСКАЙ СТАЛІЦЫ

УСТУП

Рым, у св. Пятра, 21 лістапада 1964г.

q

1. Пар. 1 Кар 1, 13.
2. Пар. 1 Ян 4, 9; Клс 1, 18-20; Ян 11, 52.
3. Пар. Ян 13, 34.
4. Пар. Ян 16, 7.
5. Пар. 1 Кар 12, 4-11.
6. Пар. Мц 28, 18-20; Ян 20, 21-23.
7. Пар. Мц 16, 19; Мц 18, 18.
8. Пар. Лк 22, 32.
9. Пар. Ян 21, 15-17.
10. Пар. Эф 2, 20.
11. Пар. 1 П 2, 25; CONC. VAT. I, Const. Pastor Aeternus: Coll. Lac. 7, 482 a.
12. Пар. Іс 11, 10-12.
13. Пар. Эф 2, 17-18, пар. Мк 16, 15.
14. Пар. 1 П 1, 3-9.
15. Пар. 1 Кар 11, 18-19; Гал 1, 6-9; 1 Ян 2, 18-19.
16. Пар. 1 Кар 1, 11 і наст.; 11, 22.
17. Пар. CONC. FLOR., Sess. VIII, Decr. Exultate Deo: MANSI 31, 1055A.
18. Пар. S. AUGUSTINUS, In Ps. 32, Enarr. II, 29: PL 36, 299.
19. Пар. CONC. LAT. IV, Constitutio IV: MANSI 22, 990; CONC. LUGD. II, Professio fidei Michaelis Palaeologi: MANSI 24, 71E; CONC. FLOR., Sess. VI, Definitio Laetentur caeli: MANSI 31, 1026E.
20. Пар. Як 1, 4; Рым 12, 1-2.
21. Пар. 2 Кар 4, 10; Флп 2, 5-8.
22. Пар. Эф 5, 27.
23. Пар. CONC. LAT. V, Sess. XII, Const. Constitui: MANSI 32, 988B-C.
24. Пар. Эф 4, 23.
25. Пар. Эф 3, 8.
26. Пар. S. IO. CHRYSOSTOMUS, In Ioannem, Homelia XLVI: PG 59, 260-262.
27. Пар. CONC. FLOR., Sess. VI, Definitio Laetentur caeli: MANSI 31, 1026E.
28. Пар. Рым 6, 4.