Пачуццё віны вельмі падобнае да сораму, і таму вельмі часта людзі іх блытаюць. Аднак розніца ёсць, і вельмі значная.

«Як жа табе не сорамна!..» Часта чуем гэтую фразу з вуснаў матуляў у дачыненні да дзяцей. Бацькі-хрысціяне часамі дадаюць да гэтага: «Як табе не сорамна, Бог глядзіць на цябе, а ты... (такі брудны, так дрэнна сябе паводзіш, такі гультай, у цябе такая дрэнная памяць і г.д.)». Сорам становіцца, такім чынам, адным з найбольш значных стымулаў выхавання, у тым ліку выхавання хрысціянскага. Што ж гэта за эмоцыя, і якія наступствы можа мець выхаванне на яе аснове?

Напэўна, няма ў свеце чалавека, які б ніколі нікому не зайздросціў, і кожны ведае, якое гэта цяжкае і, мякка кажучы, непрыемнае пачуццё. Зайздрасць, адзін з сямі галоўных грахоў, накіравана на разбурэнне ўсялякага дабра. Сапраўды, зайздросціць можна чаму заўгодна: матэрыяльнаму дабрабыту іншага чалавека, ягонаму здароўю, нейкім здольнасцям, і зрэшты — адносінам бліжняга з Богам. Вядомы дзіцячы псіхааналітык Мэлані Кляйн піша таксама, што зайздрасць перашкаджае развіццю такога неабходнага і важнага пачуцця, як удзячнасць, і такім чынам дысгарманізуе адносіны паміж людзьмі.

Як і іншыя эмоцыі, страх з’яўляецца карысным падарункам чалавеку ад Бога. У чым гэтая карысць і адкуль ён з'яўляецца?

Напэўна, ніводная эмоцыя не мае такога супярэчлівага характару, як гнеў. Для хрысціян ён часта становіцца сапраўдным «каменем спатыкнення»: вядома, што гнеў з’яўляецца адным з сямі галоўных грахоў, гэта значыць, ён можа прывесці да шматлікіх іншых грахоў. З іншага боку, няўжо кожны раз, як чалавек адчуе раздражненне ці разгневаецца, бо супраць яго здзейснена несправядлівасць, — ён губляе Божую ласку?

Эмоцыі з’яўляюцца значнай часткай унутранага свету чалавечай асобы. Разам з душою яны падараваны нам Богам, і гэта вельмі каштоўны падарунак. Са Святога Пісання мы ведаем, што Езус Хрыстус сумуе і плача над памерлым Лазарам, адчувае страх у садзе Аліўным, называе сябрамі сваіх Апосталаў…  Эмоцыі, такім чынам, не супрацьстаяць Божай натуры, але наадварот — ствараюць яе гарманічную частку.

Лета сталася ў Беларусі традыцыйнай парой, калі ў шлях выбіраюцца пілігрымы, накіроўваючыся да святых месцаў беларускай зямлі. Будслаў, Тракелі, Гудагай... Сюды штогод збіраюцца людзі, каб падзяліцца з Маці Божай найбольш важным у сваім жыцці: хтосьці хоча перапрасіць за нешта, хтосьці ідзе са словамі падзякі, хтосьці прадстаўляе Найсвяцейшай Панне свае просьбы. Пілігрымка мае вельмі глыбокі духоўны сэнс: з’яўляецца каштоўнай магчымасцю аднавіць ці яшчэ больш узмоцніць сувязь чалавека з Богам.

Сёння мы працягнем гаворку аб межах: аб тым, адкуль яны паходзяць, для чаго патрэбны і як уплываюць на наша жыццё. У папярэдняй размове мы казалі, што немаўля не адчувае сваіх межаў, нават фізічных. Яно не ведае, дзе пачынаецца і заканчваецца ягонае цела.

Роля, якую адыгрываюць бацькі на працягу першых гадоў жыцця дзіцяці, вельмі значная. Найперш у духоўным плане, бо бацькі павінны сфарміраваць для дзіцяці вобраз Бога, а значыць навучыць яго быць не толькі добрым сынам ці дачкою, але і набыць вартасць Божага дзіцяці.

Адносіны паміж бацькамі і дзецьмі — тэма, зразумела, не новая. Пра гэта напісаны сотні кніг і артыкулаў, якія прысвечаны ўсім дэталям і асаблівасцям гэтага ўзаемадзеяння. Аднак менавіта гэты бок адносінаў паміж людзьмі аказвае найбольшы ўплыў як на псіхалагічны стан чалавека, так і на ягоную духоўнасць: бацькі фармуюць у дзіцяці вобраз Бога, нават калі самі няверуючыя.

Шаноўныя наведвальнікі, на нашым партале стартуе новая аўтарская рубрыка. Наталля Станкевіч у сваіх матэрыялах будзе прадстаўляць псіхалагічны бок адносін паміж людзьмі, а таксама іх адносін з Богам.