Трываючая ў Год святарства небывалая хваля медыйнай агрэсіі супраць духавенства становіцца для супольнасці Касцёла нагодай да пераасэнсавання сваіх адносін да дару святарства. Для кожнага верніка — гэта выклік і пытанне, у чым канкрэтна выражаецца яго клопат аб святары, з рук якога ён духоўна корміцца.

Для таго, каб быць экзарцыстам, святару не трэба «спецыяльна вучыцца», як гэта было да Другога Ватыканскага Сабору. Кожны святар патэнцыяльна можа здзяйсняць абрад экзарцызму. Аднак чаму так рэдка святары (і не ўсе) займаюцца экзарцызмам? На гэта ёсць некалькі прычын.

...Што значыць любіць сябе? І чым любоў да сябе адрозніваецца ад эгаізму? Любоў — гэта пазітыўнае пачуццё няспыннага адкрывання. Эгаізм — гэта негатыўнае пачуццё няспыннага замыкання. Любоў акрыляе, а эгаізм прыгнятае. Любоў бясстрашна адкрывае далягляды, а эгаізм панічна баіцца азірнуцца навокал. Любоў імкнецца дзяліцца перапаўняючым яе багаццем адкрыванага, а эгаізм баіцца выпусціць з рук тое, за што ўчапіўся. Любові заўсёды спадарожнічае свабода духа, а эгаізму — страх няволі.

Сучасная эпоха постмадэрнізму, у якім апынулася беларускае грамадства пасля дзесяцігоддзяў панавання савецкай сістэмы, становіцца сур’ёзным выклікам як для вернікаў, так і для святароў. (...) Што ж значыць быць святаром у эпоху постмадэрнізму? Якога ксяндза патрабуе Хрыстовы Касцёл у постсавецкім грамадстве?

Большасць маральных дылемаў адносна міласціны нараджаюцца па прычыне не хрысціянскага, але чыста людскага падыходу да справы. Даючы міласціну, чалавек намагаецца ўзважыць, ці сапраўды дадзеная асоба патрабуе дапамогі і на што пойдуць яго грошы. Каб справядліва ўзважыць усе «за» і «супраць», належала б столькі ведаць пра таго просячага, колькі можа ведаць адзін толькі Бог. Таму жаданне базаваць міласціну на справядлівасці заўсёды будзе патанаць у памылковасці і дылемах. Міласціна, міласць, ласка — гэта справа не справядлівасці, але любові!

Суцішэнне — адна з найглыбейшых патрэб чалавечага сэрца. Мы былі створаныя Цішынёй. У сэрцы кожнага чалавека ёсць такая прастора, якую ніхто і нішто на свеце не можа запоўніць. Там, на самых глыбінях душы, спачывае Вялікая Цішыня. Той, каму ўдаецца прабіцца праз тоўшчу ўсяго, што заглушае гэтую Цішыню, вольную ад знешняга шуму, адкрывае ў сабе няспынную Прысутнасць Бога і Яго Слова.

Пасля прагляду новага тварэння Джэймса Кэмерана, фільма «Аватар», які пабіў усе рэкорды праглядаў, мяне не пакідала дваістае адчуванне. З аднаго боку — проста прыгожая сучасная фантастыка-антыўтопія. Аднак калі заглянуць за ўсе формы і звярнуцца да ідэяў і сімвалаў, то пачынае вымалёўвацца даволі сумная ідэалогія сэнсу.

Манаства — гэта не ўцёк, але пераскок асобы ад формы жыцця ў грэшным свеце да нейкай (наколькі гэта магчыма ў зямным вымярэнні) формы вяртання чалавека да Бога. Таму законнік не ўцякае, але змяняе стыль жыцця з гарызантальнай шкалы (зямля — зямля) на вертыкальную (зямля — неба). Але гэта яшчэ далёка да ідэалу (неба — неба). Таму Бог не задумаў Адама як манаха. Манаства — гэта радыкальная спроба чалавека вярнуцца да Бога тут і цяпер. І праўда ў тым, што гэтая спроба не была б магчымай ці ўдалай без цеснага кантакту асобы чалавека з Асобамі Бога.

Ёсць у нас такія грахі, якія мала нам баляць, але моцна баляць Пану Богу; і ёсць у нас такія грахі, якія нам моцна баляць, але зусім не баляць Пану Богу. Пану Богу баліць кожны грэх, але сапраўдны грэх. Зразумець гэты боль можа той, хто ведае, што такое каханне. Яму балюча глядзець на любімую душу, якая ідзе на пагібель...

Манаскае жыццё становіцца лагічным і зразумелым, калі на яго паглядзець з пункту гледжання хрысціянства. Калі прызнаць факт існавання Бога (з усімі вынікаючымі следствамі), які кліча вызначаных людзей да асаблівай формы дзейнасці, то ў Яго намерах неабходна шукаць прычыну з’яўлення манаства.

Нічога так не забівае чалавека, як самападман. Крыніца гэтага сапамадману крыецца ў страху перад чаканнем палохаючага ўдару жорсткай рэчаіснасці. Гэта страх перад Заўтра, якое здаецца ўжо не такім цудоўным, як некалі пра яго марылася.