І вось застаюцца ў мінулым усе хваляванні падлеткавага перыяду… Дзіця заканчвае школу, а потым і ВНУ — і пачынаецца самастойнае жыццё…
«Бог ёсць любоў; Бог стварыў нас па свайму вобразу. Адпаведна, любоў — гэта самая вышэйшая праява вернасці самому сабе. Без любові чалавек няздольны рэалізаваць сябе. Мастак не можа ствараць, калі ён не любіць сваё стварэнне…
У папярэдняй размове мы адзначылі, што, хаця палавое сталенне не з’яўляецца адзінай праявай наступлення падлеткавага ўзросту, яно, безумоўна, адна з самых яўных яго прыкметаў і ў той жа час — адзін з самых далікатных бакоў развіцця чалавека ў гэты перыяд.
У сераду ў Каталiцкiм Касцёле пасыпаннем галоваў попелам распачынаецца Вялiкi пост. Як адзiн з фактараў рэлiгiйнага жыцця пост шырока практыкаваўся ўжо ў часы Старога Запавету. I галоўнай яго мэтай было нагадванне чалавеку аб тым, што ён з’яўляецца iстотай недасканалай, грэшнай i цалкам залежнай ад Бога (пар. Лев 16, 29–34).
Вялікі пост — гэта шанс для тых, хто ўсведамляе, што з’яўляецца Божым скарбам, а не бязвольнай марыянеткай у руках Збаўцы. Такія людзі разумеюць, што Бог даў нам сапраўдную вольнасць і сапраўдную адказнасць, што кладзе перад кожным з нас жыццё і смерць, благаслаўленне і пракляцце, і што жадае, каб мы зрабілі мудры выбар. Вялікі пост патрэбны кожнаму, хто жадае абраць жыццё і благаслаўленне.
«Смерць ёсць канец зямнога жыцця. Наша жыццё вымяраецца часам, на працягу якога мы змяняемся, старэем, і, як у кожнай жывой істоты на зямлі, смерць уяўляецца нармальным канцом жыцця. Гэты аспект смерці надае нашаму жыццю неадкладнасць: памяць пра тое, што мы смяротныя, служыць таксама напамінам, што мы маем толькі абмежаваны час, каб поўнасцю рэалізаваць сваё жыццё» (ККК 1007).
Падлеткавы ўзрост — тэма асобных разважанняў сярод псіхолагаў і псіхатэрапеўтаў. Даследчыкі гэтага этапу сталення дзіцяці амаль аднагалосна апісваюць яго ў «каляваеннай» тэрміналогіі: «выбухованебяспечны ўзрост», «узрост бунту», «траўматычны ўзрост», «ранімы ўзрост» і г.д.
У Беларусі кожная шостая пара сужэнцаў не можа мець дзяцей. Праблема бясплоднасці з кожным годам становіцца ўсе больш вострай, тым больш, што гутарка ідзе пра будучыню нашай дзяржавы, бо і так нараджальнасць у нас вельмі нізкая. Таму на працягу 2011 года на самым высокім заканадаўчым узроўні рыхтавалася прыняцце закона пра дапаможныя рэпрадуктыўныя тэхналогіі.
Другі Ватыканскi Сабор асаблiвым чынам падкрэслiў нашу цесную сакрамэнтальную сувязь з Праваслаўнымi Цэрквамi1, а папа Павел VI дадаў, што гэтая лучнасць такая глыбокая, што «малага ëй не хапае, каб дасягнула паўнаты, дазваляючай супольнае цэлебраванне Эўхарыстыi»2.
Прадказанні аб канцы свету ў 2012 годзе настолькі ўвайшлі ў сучасную масавую культуру, што нават пачалі пранікаць у каталіцкае асяроддзе. Больш таго, нават у беларускай каталіцкай медыяпрасторы пачалі з’яўляцца артыкулы са сцэнарыямі ўсё таго ж Апакаліпсісу-2012.
Напэўна, разважаючы аб развіцці сучаснага дзіцяці ў школьным узросце, нельга абысці і такую складаную тэму, як камп’ютарныя гульні. Віртуальная рэальнасць трывала ўвайшла ў нашае жыццё, і добра гэта ці дрэнна, але нават самыя маленькія дзеці так ці інакш ведаюць пра яе і ёю карыстаюцца.
У ліпені, на канікулах з Богам, мы з дзецьмі вывучалі тэму: «Словы. Што можна зрабіць з дапамогай слова?» Прагледзелі фрагмент з фільма «Стварэнне свету», які дапамог нам дакрануцца да таямніцы і ўявіць сабе, як з дапамогай Слова Пан Бог стварыў бачны свет. Пасля прагляду фільма дзеці з захапленнем і разуменнем паўтаралі, як заклён: «І сказаў Бог: няхай будзе… І сталася так». Бог стварае словам і адкрываецца ў Слове.
Адзін мой знаёмы (вучоны-біяфізік) нядаўна задаў мне пытанне: «Мы, людзі дваццаць першага стагоддзя, здзейснілі вялізны інтэлектуальны скок у развіцці: нанатэхналогіі, генная інжынерыя, мноства навуковых адкрыццяў, а пры гэтым грашым, як пітэкантрапы. Чаму навукова-інтэлектуальнае развіццё не ўдасканаліла чалавека якасна?»
Скончыліся святы. Звычайны перыяд. Звычайныя дні. Звычайныя заняткі. Сустрэчы са звычайнымі людзьмі. І, як канфрантацыя, надзвычай глыбокі, незвычайны сэнс, які часам можна ва ўсім гэтым адкрыць. Паездка на машыне, перадача па радыё, душпастырскі калядны візіт…
Пытанне аб тым, ці караць дзяцей, і калі так, то як гэта рабіць, выклікае бурныя дыскусіі як сярод бацькоў, так і сярод спецыялістаў па выхаванні — псіхолагаў, педагогаў, сацыёлагаў… Асобныя аспекты гэтага пытання цікавяць таксама юрыстаў, абаронцаў правоў дзіцяці і прадстаўнікоў улады, якія распрацоўваюць і прымаюць адпаведныя законы і г.д.