Сёння мы пагаворым аб Калегіі Біскупаў. Праз біскупскае пасвячэнне і іерархічную супольнасць з Рымскім Пантыфікам і іншымі членамі кожны біскуп становіцца членам Калегіі Біскупаў, і гэтая Калегія разам са сваім cтаршынёй — Рымскім Пантыфікам — і ніколі без яго з’яўляецца суб’ектам найвышэйшай улады ў Касцёле.

Тэма перадсужэнскай чысціні з’яўляецца вельмі вострай і актуальнай. Паводле статыстычных дадзеных, у еўрапейскіх краінах планка пачатку палавых аднасінаў да шлюбу паніжаецца, разам з павелічэннем колькасці абортаў сярод непаўналетніх і маладых самотных маці. Лічбы кажуць, што тут каля 50% хлопцаў і 35% дзяўчат маюць сексуальны досвед да 17 гадоў.

У 2009 г. адбылася прэм’ера фільма пад назвай «Іаана — жанчына на папскім пасадзе». Ён з’яўляецца экранізацыяй аднаго з кніжных бестсэлераў пачатку 1990-х гадоў — аднайменнага рамана амерыканскай пісьменніцы Донны Фулфалк Крос. У ім апавядаецца гісторыя жанчыны, якая была абрана на пасад св. Пятра. Яна, па сюжэце, на працягу амаль двух з паловай гадоў кіравала паўсюдным Касцёлам. У дадатку да кнігі Донна Фулфалк Крос сцвярджае, што гісторыя цалкам грунтуецца на рэальных гістарычных фактах. Яна піша, што папа-жанчына з’яўлялася «рэальнай асобай» і «адной з самых незвычайных постацяў гісторыі заходняга свету». Пісьменніца адзначае, што гісторыя аб жанчыне на пасадзе св. Пятра была шырока вядомай на Захадзе да XVII ст. — таго часу, пакуль Ватыкан не знішчыў усе дакументы, якія сведчылі аб ёй.

Сёння мы пачынаем гаварыць аб іерархічнай структуры Каталіцкага Касцёла. Мы пазнаёмімся з рознымі пасадамі, якія існуюць у Касцёле, з правамі і абавязкамі тых, хто гэтыя пасады займае. Адразу хачу заўважыць, што на тэму кожнай з гэтых пасадаў можна разважаць вельмі шмат з розных пунктаў гледжання — гістарычнага, тэалагічнага і г.д., — але мы гэта будзем рабіць з пункту гледжання кананічнага права. Мы пачынаем разважаць аб найвышэйшай касцёльнай уладзе і пачнём з фігуры Рымскага Пантыфіка – Папы.

Касцёл кажа, што лепш устрымацца ад сексуальных адносін перад шлюбам. Здаецца, што сёння гэта выйшла з моды. Моладзь часта бачыць секс у якасці аднаго з галоўных элементаў адносін з супрацьлеглым полам, а тыя, хто захоўвае чысціню, лічацца “слабакамі”, няздатнымі ў сексуальным плане або прыгнечанымі забабонамі. Рэальнасць, аднак, абсалютна іншая.

Сёння мы пагаворым пра ўладу кіравання ў Касцёле. Першы параграф 129 канону гаворыць аб тым, што ўладу кіравання, якая існуе ў Касцёле з Божага устанаўлення, могуць ажыццяўляць тыя, хто прыняў сакрамэнт пасвячэння, а другі параграф гэтага канону гаворыць, што ў выкананні гэтай улады могуць дапамагаць таксама свецкія вернікі.

Сёння мы пагаворым аб тым, якім чынам чалавек уключаецца ў супольнасць Каталіцкага Касцёла пэўнага абраду. Тут магчымы дзве сітуацыі: першая, чалавек неахрышчаны, які жадае стаць католікам, і другая — чалавек ахрышчаны, які жадае змяніць свой абрад.

«Мучанік навукі» і «прарок сучаснасці» — так сёння называюць Джардана Бруна. Гэты былы манах дамініканін, спалены на вогнішчы ў 1600 г., стаў сапраўднай легендай і героем. Яго іменем называюць аб’яднанні атэістаў і агностыкаў у многіх еўрапейскіх краінах. Але чаму?

Напэўна, кожны з нас не раз чуў такія словы: «Касцёл з дапамогай інквізіцыі закатаваў да смерці тысячы нявінных людзей». І часта мы не ведаем, што і адказаць на гэта. Ці сапраўды інквізіцыя была тым, што аб ёй думае большасць нашых сучаснікаў? Некаторыя аспекты, звязаныя з ёй, мы паспрабуем высветліць сёння.

Пачынаючы ад Вальтэра, крыжовыя паходы сталі сапраўднай «чорнай легендай», напоўненай падманам і вымысламі. Гэтая легенда расказвае аб тым, што крыжовыя паходы былі рэлігійнай вайной, якую хрысціяне абвясцілі мусульманам. Даведацца, ці так было на самой справе, я прапаную сёння.

У маі 1962 г. Прэзідыумам ЦК КПСС было прынята рашэнне стварыць на Кубе савецкую базу з атамнай зброяй. Атрымаўшы згоду кубінскага кіраўніцтва, ва ўмовах высокай сакрэтнасці, на востраў накіраваліся савецкія ваенныя караблі з сакрэтным грузам. Аднак амерыканскія самалёты U-2 змаглі сфатаграфаваць замаскіраваныя ракеты. Прэзідэнт ЗША Джон Кэнэдзі тэрмінова прыняў рашэнне аб устанаўленні ваеннай блакады вакол «вострава свабоды». Блакада азначала, што амерыканская армія будзе тапіць любыя караблі, якія падплывалі да Кубы, нават савецкія. Над светам узнікла пагроза ІІІ Сусветнай вайны. Арміі абедзвюх дзяржаваў былі прыведзены ў поўную баявую гатоўнасць. І тут, у самы разгар канфлікту, да кіраўнікоў супрацьстаячых бакоў звярнуўся папа Ян ХХІІІ: «Пачуйце занепакоены вокліч, які даносіцца з усіх куткоў зямлі, ад нявінных дзяцей да старых — да неба ўзносяцца словы: міру, міру». Менавіта аб укладзе Яна ХХІІІ у мірнае існаванне паміж краінамі з рознымі ідэалогіямі і бачаннем свету мы пагаворым у сённяшняй праграме.

Апошнім часам становіцца ўсё больш распаўсюджанай практыка крэмацыі, у якасці альтэрнатывы пахаванню ў зямлі. Напрыклад, у Мінску колькасць крэмацый складае трэцюю частку ад усіх пахаванняў. Яна расце з кожным годам, што ў не апошнюю чаргу звязана з перапоўненасцю традыцыйных могілак. У сувязі з гэтым узнікаюць пытанні — як Касцёл ставіцца да спалення цела памерлага, захавання яго праху ў пахавальнай урне ці яго развейвання? Адказаць на іх мы паспрабуем у сённяшняй праграме.

Адным з самых цікавых і таямнічых месцаў у Ватыкане з’яўляецца Апостальская бібліятэка. Яна была заснавана па ініцыятыве Папаў Мікалая V і Сікста IV у другой палове XV ст., і на сённяшні дзень тут захоўваецца больш за 1,5 млн. старажытных і сучасных кніг, больш за 8 тыс. інкунабулаў – кніг, выдадзеных у першыя дзесяцігоддзі пасля з’яўлення друкавальнага станку, – сярод якіх каля 65 пергаментных. Акрамя таго, тут захоўваецца каля 150 тыс. манускрыптаў, каля 300 тыс. манет і медалёў і каля 20 тыс. твораў мастацтва.

Вельмі часта ў адрас Касцёла можна пачуць прыкладна такія правакацыйныя словы: “Вы пастаянна кажаце пра любоў, міласэрнасць і дабрачыннасць, але ў Ватыкана столькі багаццяў – чаму б не прадаць іх усе і не раздаць грошы бедным?” Каб адказаць на гэтае пытанне, неабходна спачатку скіраваць яго да сябе: чаму я не прадам усё, што маю, і не раздам атрыманых грошай патрабуючым? Напэўна, адказ будзе чаканым: таму што я павінен на нешта жыць, павінен думаць пра будучыню, патрэбы свае і сваіх блізкіх. Тое ж тычыцца і Ватыкана. Калі прадаць усё, што тут захоўваецца, то існаванне цэлай дзяржавы будзе пастаўлена пад сур’ёзнае пытанне.

Пасля кананізацыі Яна Паўла ІІ, якая прайшла 27 красавіка 2014 г., варта было б падзяліцца думкамі і разважаннямі пра гэтага Пантыфіка, якога многія беларускія вернікі лічаць па-сапраўднаму сваім. Добра вядома, што Беларусь была адной з нямногіх краін, якую новы святы не паспеў наведаць за 27 гадоў свайго Пантыфікату, але, тым не менш, яна заўсёды была яму блізкай. Менавіта Ян Павел ІІ адрадзіў касцёльныя структуры ў краіне, прызначыў біскупаў, беатыфікаваў мучанікаў, святароў і законніц, якія працавалі на тэрыторыі Беларусі падчас ІІ Сусветнай вайны.